لیاقت لایق و واجد روحانی
روز (دوشنبه، 5 حوت) نخستین فرد مبتلا به ویروس کرونا در افغانستان شناسایی شد. وزارت صحت عامه در نشستی با اعلام نخستین واقعه‌ی مثبت کرونا حالت اضطراری را در ولایت هرات اعلام کرد.
فیروزالدین فیروز، وزیر صحت‌عامه‌ی کشور گفت که حالت اضطرار در ولایت هرات را با توجه به معیار‌های صحی جهانی و با مشوره با شورای امنیت ملی کشور اعلام می‌کند. او از شرکت‌های مسافربری هوایی و زمینی خواست که تا اعلام بعدی، انتقال مسافران به هرات و از هرات به سایر ولایات را محدود کنند. همچنان او از مردم خواست که از رفت‌وآمد‌های غیرضروری در ولایت هرات خودداری کنند.
وزیر صحت عامه برای جلوگیری از شیوع بیش‌تر این بیماری خواستار همکاری مردم در رعایت راهنمایی‌های صحی شد. آقای فیروز گفت که یگانه راه جلوگیری از شیوع بیش‌تر کرونا رعایت رهنمایی‌های صحی است. وزیر صحت عامه از آمادگی‌های تخنیکی و طبی برای پیش‌گیری و مراقبت از بیماران اطمینان داد، اما گفت که بدون همکاری مردم، حکومت به تنهایی نمی‌تواند از شیوع بیش‌تر کرونا جلوگیری کرد.
مردم چه کنند؟
وزیر صحت عامه از تمامی مردم خواست که برای جلوگیری از شیوع کرونا از حضور در نقاط مزدحم، شامل سالن‌های عروسی، حمام‌های عمومی، مراکز ورزشی، قلیان‌خانه‌ها، حوض‌های آب‌بازی و سایر مکان‌های عمومی خودداری کنند. همچنان تا رفع حالت اضطرار مصافحه، روبوسی، بغل‌کشی و دست‌دادن به همدیگر را متوقف کنند. در کنار این به گفته‌ی وزیر صحت عامه مردم به بهداشت خود از گذشته بیش‌تر توجه کند. از تماس مستقیم با کسانی که در یک ماه اخیر به ایران و شهر قم سفر کرده‌اند خودداری کنند. همچنان کسانی که در یک ماه اخیر از ایران برگشته‌اند مدت یک ماه در خانه‌های‌شان خود را قرنطین کنند.
وزارت صحت عامه‌ی افغانستان از رسانه‌ها، جامعه‌ی مدنی، علما و خانواده‌ها خواست که در آگاهی‌دهی، نشر و تطبیق رهنمایی‌های صحی این وزارت سهم بگیرند. وزیر صحت عامه گفت که با تمامی ادارات دولتی و سکتورها به‌ویژه وزارت اطلاعات و فرهنگ هماهنگی‌های لازم انجام شده تا در آگاهی‌دهی و انجام نکات پیش‌گیرانه سهیم شوند.
شیوع ویروس کرونا دو ماه پیش از شهر ووهان چین شروع شد. اکنون در بیش از 33 کشور به شمول افغانستان رسیده است. هفته‌های پیش در شهر قم ایران ثبت شد. اکنون این ویروس از شهر قم ایران به ولایت هرات در افغانستان رسیده است. دولت افغانستان از دو روز به این‌سو مرز با ایران را تا زمان نامعلوم بسته است. وزیر صحت عامه روز دوشنبه در نشست خبری گفت که به استثنایی انتقال اموال تجارتی، رفت‌وآمد در کشور ایران تا اعلام بعدی متوقف است.
تا کنون واکسینی برای تداوی بیماری کرونا وجود ندارد. وزیر صحت عامه به رسانه‌ها گفت که واکسین تداوی این ویروس دست‌کم در بازار به‌زودی عرضه نخواهد شد. میزان کشندگی کرونا 2- 3 درصد است. بیش‌تر قربانیان آن از میان کهن‌سالان و اشخاصی است که مقاومت بدن‌شان کم است و یا مریضی دیگری داشته‌اند. تنها در کشور ایران که این ویروس از آن‌جا به افغانستان سرایت کرده، تا کنون 12 نفر بر اثر کرونا جان باخته و حدود 50 نفر به آن مبتلا شده‌اند.
وزیر صحت‌عامه گفت میزان کشندگی این ویروس پایین است و از شهروندان خواست که زیاد نگران نباشند و اگر می‌خواهند به آن مبتلا نشوند رهنمایی‌های صحی را رعایت کنند. به گفته‌ی آقای فیروز علایم کرونا در 80 درصد مبتلایان آن اصلا بروز نمی‌کند. این یعنی که ویروس ضعیف است. او گفت کشنده‌تر از آن ویروس‌های سارس، مرس و انفلونزا است. آقای فیروز از شهروندان خواست مرگ و میر طبیعی و یا مرگ ناشی از سایر بیماری‌ها به کرونا ربط ندهند.
از عمده‌ترین نشانه‌های ویروس کرونا، تب، سردردی، سرفه، عطسه، نفس‌تنگی و مشکلات تنفسی است. نشانه‌ها نخست از تب شروع می‌شود. سپس سرفه‌ی خشک و بعد از آن مشکلات تنفسی ایجاد می‌شود. وزارت صحت عامه اعلام کرد که افراد دارای این نشانه‌ها به بیمارستان مراجعه کنند و یا به شماره 166 تماس بگیرند.
وزیر صحت عامه در مورد نخستین شخصی که ویروس کرونا در او تثبیت شده گفت که او جوان 35 ساله و مرد است. این شخص اکنون در قرنطین زیر مراقبت‌های جدی قرار دارد. وضعیت صحی او نیز خوب است. این شخص نخست علایم مشکلات تنفسی و سرفه در او دیده شده است. پس از آن به بیمارستان مراجعه کرده و در میان سه نفر به‌حیث فرد مشکوک شناسایی شده است. نمونه‌های معاینات سه نفر مشکوک برای تشخیص روز یک‌شنبه از هرات به کابل فرستاده شده بود. مرکز تشخیص مرکزی وزارت صحت‌عامه در کم‌تر از 24 ساعت ویروس کرونا را دریکی از آنان تشخیص، تثبیت و اعلام کرده است. دو نفر مشکوک دیگر کرونا نداشته‌اند.
وزارت صحت عامه پنج نفر را که به‌تازگی به‌گونه‌ی غیرمستقیم از راه دبی از طریق هوا به کشور برگشته‌اند، نیز قرنطین کرده است. وزیر صحت عامه گفت که مسیرهای مستقیم هوایی و زمینی با ایران اکنون بند است. این پنج نفر از ایران به دبی و سپس به افغانستان برگشته بودند و در قرنطین قرار گرفته‌اند.
آمادگی حکومت
وزارت صحت‌عامه اعلام کرد که تضمین صحت شهروندان از مهم‌ترین اولویت این وزارت است. فیروزالدین فیروز گفت که برای جلوگیری از شیوع کرونا تعلل نخواهند کرد. او گفت که تمام میدان‌های هوایی، بنادر با دستگاه‌های اسکن مجهز شده است. همچنان مراکز تشخیص، مراقبت و قرنطین در مرکز و ولایات به حد کافی ایجاد شده است. به گفته‌ی آقای فیروز تنها در ولایت هرات 80 بستر مراقبت جداگانه تخصیص داده شده است.
به گفته‌ی فیروزالدین فیروز وزارت صحت‌عامه‌ی افغانستان از ابتدای شیوع کرونا در ووهان چین، تدابیری مالی، تخنیکی و طبی را برای وقایه و مراقبت آن اتخاذ کرده است. او گفت که در هماهنگی با سازمان بهداشت جهانی، 20 میلیون دالر برای وقایه و مراقبت از کرونا را سنجش کرده‌اند. تا کنون 5 میلیون آن از سوی وزارت مالیه‌ی کشور و سازمان بهداشت جهانی تامین شده است و در پی تامین مبلغ باقی مانده نیز هستند.
از دیروز که مورد‌های مشکوک در ولایت هرات به ثبت رسید به یک‌بارگی قیمت ماسک به‌ویژه در کابل، هرات و سایر شهرها چندین برابر افزایش یافت. گزارش‌ها از قاچاق ماسک به سایر کشورها و احتکار آن از سوی تاجران و فروشندگان آن وجود دارد. وزیر صحت‌عامه گفت که پوشیدن ماسک را تنها برای افراد مبتلا توصیه می‌کنند تا از آنان به دیگران سرایت نکند. همچنان او گفت که سایر مردم می‌توانند تنها در هنگام عطسه و سرفه به‌جای ماسک از دستمال‌های کاغذی استفاده کنند. وزیر صحت عامه به رسانه‌ها گفت که بیش‌تر از پوشیدن ماسک توصیه می‌شود که شهروندان مقاومت بدن‌شان را با مواد مغذی بالا ببرند. به‌خصوص کسانی به سوءتغذیه دارند و لاغرند.
آقای فیروز گفت که واردکنندگان و فروشندگان عمده‌ی ماسک را شناسایی کرده‌اند. قاچاق و احتکار ماسک جرم بزرگ است و و از آن جلوگیری خواهد شد. همچنان به گفته‌ی آقای فیروز تولید داخلی ماسک را نیز افزایش خواهند داد. روزانه از 10 تا 20 هزار ماسک در داخل کشور تولید خواهد شد.
صدها تن در مرز اسلام‌قلعه گیر مانده‌اند
پس از ثبت موارد مشکوک ویروس کرونا در هرات، در اقدام پیش‌گیرانه حکومت افغانستان مرزهای خود را با ایران مسدود کرده است. اما مسدودشدن مرز، باعث گیرماندن صدها تن از شهروندان افغان در نقطه‌ی مرزی در بندر دوغارون کشور ایران شده است.
فاطمه عباسی با دخترش در بی‌سرنوشتی روز دوشنبه، 5 حوت را در مرز دوغارون ایران سپری کرده است. او به روزنامه اطلاعات روز میگوید که اجازه‌ی بازگشت به کشورش به‌دلیل نگرانی از شیوع ویروس کرونا برایش داده نشده است.
چند روز پیش ویزای خانم عباسی در ایران تمام شد و او برای ماندن بدون مجوز در ایران جریمه‌ی نقدی هم شده است.
خانم عباسی میگوید بیش از 200 نفر در گمرک دوغارون منتظر هستند که به کشورشان برگردند: «به ما گفتند قرار است که از هرات هیأتی به کمیساری اسلام‌قلعه بیاید و ما را پس از چک‌کردن، اجازه ورود به کشور بدهد. خوب شد که پاسپورت من و دخترم در مرز دوغارون خروجی نخورده بود، اگر خروجی می‌خورد، چی کار می‌کردیم و دوباره به مشهد رفته نمی‌توانستیم.»
به گفته او، شماری از شهروندان افغان به‌دلیل این‌که پاسپورت‌شان مهر خروجی ایران خورده، نمی‌توانند دوباره به این کشور برگردند و برخی از این افراد نیز پولی برای بازگشتن به ایران ندارند.
لطیف نقشبندی با همسر و دو فرزند خردسال‌اش در مرز دوغارون ایران مانند صدها تن دیگر گیر مانده است. او در صحبت با روزنامه اطلاعات روز از حکومت می‌خواهد که در راستای بازگشایی مجدد مرز اقدام کند.
او میگوید چندین فامیل دیگر هم مریضان عملیاتی دارند و به امید این که به‌زودی به هرات برسند، به مرز آمده‌اند: «حالا مریضان و ما همگی منتظر هستیم. من از حکومت می‌پرسم که مردم افغانستان به کجا بروند وقتی مرز بسته باشد. خواهش من این است که به‌زودی مرز اسلام قلعه باز شود، ما هم از این سختی در مرز نجات پیدا کنیم.»
مجید تابش، یک تن از باشندگان هرات به روزنامه اطلاعات روز میگوید که مادر و خواهرش در مرز دوغارون در بی‌سرنوشتی به‌سر می‌برند و به‌دلیل نگرانی از شیوع ویروس کرونا، اجازه ورود داده نمی‌شود. او می‌افزاید: «باید هر چه زودتر مرز باز شود، تا مشکلات مردم حل شود. این چی معنی می‌دهد که حکومت مرز مسدود کرده.»
از سویی هم، مسدودشدن مرز ولایت‌های هرات، فراه و نیمروز با کشور ایران، این نگرانی را برانگیخته که ممکن است مردم به‌دلیل مشکلات به‌صورت غیرقانونی از مرز عبور کنند.
عبدالرحیم صالحی، عضو شورای ولایتی هرات به روزنامه اطلاعات روز میگوید: «باید در مورد مسدودشدن مرز اسلام قلعه تجدید نظر شود. این معنا ندارد که مردم ما بی‌سرنوشت پشت مرزها بمانند.»
پس از اعلام مورد مثبت ویروس کرونا، تراکم جمعیت در شهر هرات به میزان چشم‌گیری کاهش یافته است. در خیابان‌های شهر هرات نیز وسایط نقلیه کم‌تری در رفت‌وآمد هستند.
هیأت رهبری شهرداری هرات به‌دلیل ترس از شیوع ویروس کرونا در این ولایت، تمامی مکان‌های عمومی شامل تالارها، حمام‌ها، سوناها، کافی‌شاپ‌ها و دیگر مراکز عمومی مسدود اعلام کرده‌اند.