پس از حمله‌ی مرگ‌بار تروریستی بر مکتبی در پشاور پاکستان، حکومت این کشور مهاجران افغانستانی را تحت فشار شدید قرار داده است. در مدت کمتر از دوماه پس از این حمله، تاکنون هزاران مهاجر افغان به گونه‌ی اجباری از پاکستان اخراج شده است. بر بنیاد گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت، تنها در ماه جنوری بیست‌و‌چهار هزار مهاجر افغان این کشور را ترک کرده‌اند. هم اکنون هزاران خانواده‌ی مهاجر افغان بازگشته از پاکستان در ولایت‌های مختلف کشور در اردوگاه‌‌ها و زیر خیمه‌ها در شرایط سخت جوی به سر می‌برند.
در همین حال، از بدرفتاری پولیس و مسئولان حکومتی پاکستان با شهروندان افغانی نیز گزارش شده است. با این‌که مسئولان حکومت افغانستان تلاش کرده حکومت پاکستان را به برخورد مسئولانه با مهاجران افغانی وادار کند؛ اما تاکنون نتیجه‌ای نداده است. روز گذشته جانان موسی‌زی، سفیر افغانستان در پاکستان با عمران خان، رهبر حزب تحریک انصاف و دیگر مقام‌های حکومتی ایالت خیبر پشتونخوا دیدار کرده و مقام‌های پاکستانی وعده داده‌اند که از این پس با مهاجران افغانستان برخورد برادرانه و دوستانه خواهند کرد؛ اما روند سیل‌آسای اخراج اجباری افغان‌ها از پاکستان جریان داد. همه‌روزه صدها شهروند افغان از آن‌سوی مرز به شکل اجباری به کشور می‌آیند و نیز ده‌ها شهروند افغان از سوی نیروهای امنیتی پاکستان بازداشت شده‌اند.
دولت افغانستان و کمیساری سازمان ملل متحد در امور پناهندگان هنوز حکومت پاکستان را قانع به تجدید نظر در این برنامه نتوانسته است. در حال حاضر رقم افغان‌های فاقد مدرک در این کشور، نزدیک به یک میلیون نفر می‌رسد و مسلما اخراج این عده در یک زمان، دشواری‌های زیادی را برای مهاجران و حکومت افغانستان ایجاد خواهد کرد.
بدون شک، بازگشت جمعیت کثیری از مهاجران افغان از ایران و پاکستان، چالش جدی‌ای در برابر دولت افغانستان است و اگر این سیل جمعیت بدون فراهم شدن زمینه‌های کار و زندگی در افغانستان به گونه‌ی اجباری عودت داده شو‌د، بر حجم مشکلات موجود خواهد افزود. این مشکلات زمانی به گونه‌ی جدی احساس خواهد شد که دولت نتواند در شرایط حساس و خاص، زمینه‌های کار و تأمین معیشت را برای آنان فراهم آورد و خدمات رفاهی را عرضه بدارد.
در این صورت، ما شاهد گسترش بی‌رویه‌ی فقر خواهیم بود و این امر حتا تأثیرات امنیتی را در منطقه به بار خواهد آورد. گسترش روز‌افزون داعش در منطقه و نفوذ آن‌ها در افغانستان و پاکستان و نیز متواری شدن طالبان پاکستانی به افغانستان، این ترس را به میان می‌آورد که این عده مهاجران بی‌پناه و آواره‌ی افغانستان ممکن است مورد استفاده‌ی این گروه‌های تروریستی قرار بگیرند.
هرچند در آغاز شکل‌گیری نظام جدید در کشور، این امیدواری برای همه‌ی افغان‌ها به وجود آمده بود که پس از این بتوانند در سایه‌ی یک نظام با‌ثبات و کار‌آمد در کشور خود زندگی کنند و به عنوان نیروهای فعال، نقشی را در روند بازسازی و آبادی کشور ایفا نمایند؛ اما این اتفاق نیفتاد و تداوم نا‌امنی‌ها و نبود زمینه‌های اشتغال باعث شد تا مردم سیل‌آسا برای یافتن لقمه‌نانی، سر به دامن گذاشته و دل به دریا بسپارند و راهی دیار مهاجرت شوند.
دولت افغانستان و کمیساری عالی سازمان ملل در امور پناهندگان باید دشواری‌های اخراج مهاجران را به کشورهای میزبان توضیح دهد و آنان را قانع سازد تا با توجه به شرایط افغانستان، از اخراج مهاجران صرف نظر کند. این کشورها نباید به موضوع مهاجران با دید سیاسی بنگرند؛ هرچند که این موضوع می‌تواند ابزاری برای بهره‌برداری‌های سیاسی باشد؛ اما در حقیقت پناهندگی و مهاجرت یک امر اسلامی، وجدانی و اخلاقی میباشد.
تمامی کشورها برای کمک به هم‌نوع‌شان، مسئولیت انسانی دارند و افزون برآن، از نظر حقوق بشر، کشورها مسئولیت حقوقی در این راستا دارند. بنابراین، انتظار می‌رود که پاکستان بر اساس اصل حسن هم‌جواری، برادری و انسانی با مهاجران برخورد کند و در اخراج آنان شرایط داخلی افغانستان را در نظر بگیر‌د.