افغانستان که ضربت بدتر شدن امنیت را خورده است، از روسیه، متحد و حامی سابقش، درست زمانی کمک درخواست کرده که کرملین به دنبال آن‌ست تا موقفش را در صفحه‌ی جهانی به عنوان یک وزنه‌ی سنگین تثبیت کند. مقام‌های افغان و روسیه گفتند، پس از آن‌که ایالات متحده و متحدانش بسیاری از سربازان شان را از افغانستان خارج کردند و کمک‌های مالی را کاهش دادند، رییس جمهور اشرف غنی از مسکو برای ارتش این کشور که با مشکلات دست و پنجه نرم می‌کند، سلاح‌های سنگین، سلاح‌های کوچک و هلیکوپترهای جنگی Mi-35 درخواست کرده است. این اقدام فرصت دیگری برای کریملین ایجاد کرده و پتانسیل تقابل با ایالات متحده را بالا برده است. روابط شرق– غرب هم اکنون نیز بر سر مسایلی چون اوکراین و سیاست خاور میانه تیره است. یک مقام امریکایی گفت: «روسیه از این فرصت استفاده می‌کند».
با این حال، فراتر از این‌گونه رقابت‌ها، این اقدام هم‌چنین نگرانی‌های روسیه را انعکاس می‌دهد که بدترشدن امنیت در افغانستان می‌تواند آسیای میانه را بی‌ثبات کند و بنیادگرایی اسلامی را به مرزهای خود این کشور بکشاند. ولادیمر پوتین، رییس جمهور روسیه، در یک نشستی در 16 ماه اکتوبر گفت، از آن‌جایی که گروه‌های ستیزه‌جو به دنبال گسترش فعالیت‌های شان در سرتاسر منطقه است، اوضاع «به حالت بحرانی نزدیک می‌شود». او به دیگر رهبران آسیای میانه گفت: «برای ما مهم است که برای عکس‌العمل در برابر چنین سناریویی آماده باشیم».
روسیه ماه گذشته جنگ هوایی را در سوریه به هدف مبارزه با دولت اسلامی در منطقه با تقویت کردن بشارالاسد، رییس جمهور سوریه، آغاز کرد. این کشور هم‌چنین اتحاد تازه‌ای را با ایران و عراق و با هدف مشابه تشکیل داد.
سیاست خارجی جدید و قوی کریملین امیدواری‌هایی را در میان سیاستمداران افغان بوجود آورده است که روسیه، در پی خروج نیروهای غربی، به عنوان یک متحد دوستانه‌تر به کشورشان باز خواهد گشت؛ کشوری که شاهد کاهش سربازان امریکایی از اوج 100 هزار سرباز در سال‌های 2010 و 2011 به حدود 10 هزار سرباز در سال جاری بوده است.
آخرین سربازان ارتش سرخ در سال 1989 از افغانستان خارج شدند. این جنگ در هردو طرف یک ترومای ملی بود که با شکست مسکو و سرانجام فروپاشی حکومت کمونیست افغانستان پایان یافت. مداخله مستقیم، به دلیل این سابقه، برای مردم روسیه یک تصمیم بسیار دشوار خواهد بود.
الکساندر مانتیتسکی، سفیر روسیه در افغانستان، گفت که حکومت روسیه درخواست افغانستان برای کمک نظامی را بررسی می‌کند؛ کمکی که وی گفت در سال جاری به دنبال خروج بسیاری از نیروهای امریکایی و ناتو افزایش یافته است. وی گفت: «ما کمک‌هایی را فراهم خواهیم کرد، اما این بدان معنا نیست که سربازی از فدریشن روسیه این‌جا در خاک افغانستان خواهد بود.» «چرا ما بار مشکلی را حمل کنیم که توسط امریکایی‌ها و کشورهای عضو ناتو حمل نشد».
پنتاگون در گذشته هلیکوپترهای باری Mi-17 روسی را خریداری کرده است و روسیه متخصصان افغانی را برای حفاظت از آن‌ها آموزش داده است. اما مداخله نظامی مسکو در اوکراین در اوایل سال 2014 باعث شد که امریکا به این همکاری پایان بدهد.
عبدالرشید دوستم، معاون اول رییس جمهور افغانستان، در خط مقدم تلاش برای ارتباط مستقیم با روسیه بوده است. آقای دوستم، ازبک تباری که به عنوان یک فرمانده ارتش در حکومت طرفدار شوروی افغانستان به شهرت رسید، در ماه جاری با سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه، و دیگر مقام‌های وزارت دفاع این کشور دیدار کرد تا کمک‌های احتمالی را مورد بحث قرار بدهد. سلطان فیضی، سخن‌گوی دوستم، پاسخ روسیه به این درخواست را مثبت توصیف کرده گفت: «جنرال دوستم از روسیه خواست به اوضاع در افغانستان توجه کند.» «شمال افغانستان و کشورهای متحد روسیه تهدید می‌شوند – به این دلیل است که روسیه مایل به کمک است».
این جنگ سالاران پیشین با رمضان قدیروف، رهبر جمهوری چچن طرفدار کریملین نیز دیدار کرد. آقای قدیروف که در رسانه‌های اجتماعی روسیه حضور عمده دارد، تصاویری هردوی آن‌ها را باهم پست کرد و احساسات نظامی آقای دوستم را به جوش آورد. آقای قدیروف در صفحه «ویکونتکتی»اش گفت: «کابل، دقیقا مانند سوریه، به کمک روسیه نیاز دارد.» «ما اطمینان دادیم که رهبری روسیه به این پرسش پاسخ مناسبی خواهد داد».
از آن‌جایی که کابل، پس از خروج بسیاری از سربازان امریکایی و متحدان امریکا، به دنبال حامیان جدید است، رقابت تازه‌ای بین مسکو و واشنگتن در حال شکل‌گیری است. در ماه اگست، پاکستان، متحد دیرینه امریکا گفت که چهار هلیکوپتر Mi-35 را به عنوان نشانه‌ای از گرم شدن روابط از مسکو خواهد خرید. آخرین دسته از هلیکوپترهای Mi-17 یک سال قبل به افغانستان تحویل داده شدند و قانون‌گذاران امریکایی قراردادبستن با روسوبرون اکسپورت، صادر کننده اسلحه روسی، را منع قرار دادند مگر این که برای کمک به محافظت از ناوگان افغانستان و عرضه پرزه‌جات باشد. کابل اکنون می‌خواهد برای خرید هلیکوپترهای Mi-35، با روسوبرون اکسپورت قرارداد جداگانه ببندد. ظفر‌هاشمی، سخن‌گوی اشرف غنی، گفت کابل امیدوار است مسکو این تجهیزات را اهدا کند. وی گفت: «در صورتی که روسیه پول بخواهد، حکومت افغانستان تجهیزات محدودی را، اما با پرداخت از درآمدهای داخلی، خریداری خواهد کرد». جمع‌آوری مالیات در افغانستان به کم‌تر از 5 میلیارد دالر در یک سال بالغ می‌شود. این کشور برای پرداخت معاشات ارتش و پولیس‌اش و تهیه مواد سوخت و اسلحه برای به حاشیه نگهداشتن شورشیان، عمدتا به گشاده دستی بین‌المللی وابسته است.
ایالات متحده هنوز بزرگ‌ترین حامی افغانستان است: از تهاجم سال 2001 که طالبان را سرنگون کرد، واشنگتن بیش از 109 میلیارد دالر را برای بازسازی این کشور تعهد کرده است. جاپان و کشورهای عضو اتحادیه اروپا، دیگر کمک کنندگان بزرگ به افغانستان هستند. به گفته‌ی یک مقام امریکایی و دیگران، ایالات متحده در حال حاضر برای تأمین هلیکوپتر برای افغانستان به به دنبال تأمین کننده‌ی دیگر است. نیروهای افغانستان شدیدا به پشتیبانی هوایی نیاز دارند تا مانع پیشرفت‌های طالبان و دیگر گروه‌های شورشی شوند که حکومت را در حالت دفاعی قرار داده‌اند و شهرهای عمده را احاطه کرده‌اند.
ماه گذشته، جنگ‌جویان طالبان شهر شمالی قندوز را برای مدت کوتاهی تصرف کردند و بزرگ‌ترین پیروزی شان در چهارده سال جنگ را رقم زدند. در شمال، از جمله ولایت‌های فاریاب، جوزجان و بدخشان، جنگ‌های شدیدی جریان داشته است. مقام‌های افغان و روسی گفتند که ترکمنستان، ازبکستان و تاجکستان – همسایه‌های افغانستان– اخیراً در پاسخ به جنگ‌های شدید در ولایت‌های مرزی افغانستان، به مرزهای جنوبی شان نیروهای تازه نفس فرستاده‌اند. مقام‌های نظامی و دیپلماتیک هر سه کشور [در این مورد] ابراز نظر نکردند.
مانتیتسکی، سفیر روسیه در افغانستان، گفت: روسیه جنگ افزارهای نظامی بیشتری به تاجیکستان فرستاده است. اما تعدادی از مقام‌های افغان و خارجی می‌گویند که روسیه کارگزاران قدرت در شمال افغانستان، از جمله جنگ سالاران و سیاستمداران محلی، را در بخشی از تلاش‌های شان برای مهار افراط‌گرایی در امتداد مرز تقویت می‌کند. آقای مانتیتسکی این گفته را رد کرد. نذیر احمدزی، یک قانون‌گذار افغان گفت که در جریان سفری در روسیه در اوایل ماه جاری با مقام‌های روسی در مورد آن‌چه که حمایت آن‌ها از کارگزاران انفرادی قدرت خوانده می‌شود، مواجه شد. آقای احمدزی گفت: «ما آن را غیرقانونی می‌دانیم» و گفت که هرگونه نزدیکی باید از طریق حکومت مرکزی باشد. «آن‌ها از خودشان دفاع کردند. آن‌ها گفتند: «ما انتخابی نداریم؛ چون ظهور [دولت اسلامی] در افغانستان برای ما یک تهدید کلان است»». اخیراً رییس جمهور روسیه گفت که بین 5000 تا 7000 تن از جمهوری‌های پیشین شوروی به دولت اسلامی در شرق میانه پیوسته‌اند. نشانه‌هایی از ظهور آن در افغانستان جای نگرانی خاص دارد. گروه‌های شورشی دیگر، جنبش اسلامی ترکمنستان را شامل می‌شود که جنگ‌جویان آن در نتیجه یک عملیات ارتش پاکستان در آن‌سوی مرز به افغانستان فراری داده شدند.
از دیر وقت بدین‌سو، حتا پس از خروج سربازان شوروی، افغانستان از جمله منافع استراتژیک روسیه بوده است. مسکو در دهه 1990 از اتحاد شمال مخالف طالبان حمایت کرد و به فرماندهان جهادی که زمانی با آن‌ها می‌جنگید، اسلحه داد و از آن‌ها حمایت کرد. ارتش روسیه در تاجیکستان نیروی زمینی دارد که در قطعه 6000 نفری دو صدویکم «موتورایزد رایفل» مستقر اند، قطعه‌ای که قبلا نیروی مرزی اصلی تاجیکستان در امتداد مرز با افغانستان را تشکیل می‌داد. یاروسلاو روشچوپکین، سخن‌گوی این قطعه گفت که این واحد با عنصر حمل و نقل هوایی، عمدتاً هلیکوپترهای باری، در یک پایگاهی در عینی، بیرون از شهر دوشنبه، تقویت شده است.