بازتاب «انقلاب تبسم» در رسانه‌های جهان

معصومه عرفانی

تظاهرات مسالمت‌آمیز شهروندان کابل که در روز چهارشنبه و در اعتراض به افزایش روزافزون ناامنی‌ها در کشور و به‌طور خاص سربریده‌شدن هفت مسافری که چند هفته پیش در غزنی ربوده شده بودند، برگزار شد، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های جهانی داشته است. بسیاری از خبرگزاری‌ها ازجمله نیو یویورپ و اسوشیتد پرس آن را بزرگ‌ترین و بی‌سابقه‌ترین تظاهراتی خواندند که در طول سال‌ها در کابل اتفاق افتاده است. تعدادی نیز  با انتشار عکس‌های زنانی که تابوت را بر شانه دارند، به مشارکت فعال زنان در آن اشاره کرده‌اند.

اگرچه برخی از این رسانه‌ها این رویداد (سربریدن هفت مسافر) را به گروه داعش مرتبط دانسته‌اند، بااین‌حال، رویکرد رسانه‌هایی که  تظاهرات و اعتراضات اخیر را پوشش داده‌اند، بی‌طرفانه بوده و به جنبه‌های مهمی در رابطه با این اعتراضات اشاره نموده‌اند. این تظاهرات که در آن، مردم پیش از رسیدن به دروازه های ارگ، پیکر هفت تن هزاره‌ای که سر بریده شده‌اند را کیلومترها بر شانه‌های خود حمل کردند، حرکتی بی‌سابقه را رقم زده و توجه رسانه‌های جهانی بزرگ را به خود جلب نموده است.

از جمله خبرگزاری نیویورک تایمز در رابطه با آن نوشته است: «هزاران نفر معترض، زیر بارانی طولانی در روز چهارشنبه، تابوت هزاره‌های سربریده‌شده را تا کاخ ریاست‌جمهوری حمل کردند. خواست آن‌ها تأمین امنیت و پایان‌دادن بر موج خشونت‌های هدفمند بود… صدها عزادار، شبِ سرد را در زیر باران و در کنار کفن‌ها به‌سر بردند و هم‌زمان از مردم برای تظاهرات روز بعد دعوت می‌شد…

هزاران نفری که در این تظاهرات به‌سوی کاخ ریاست‌جمهوری حرکت کردند، شامل مردمی از تمام سطوح اجتماعی بودند: کارگران، دانشجویان و افراد بازنشسته. تظاهرات برای بیشتر روز با آرامش پیش رفت و به خوبی سازمان یافته بود. زنجیره‌ای انسانی در دو طرف تظاهرات‌کنندگان به‌وجود آمده بود که آن‌ها را در مسیر نگه داشته و پیاده‌روها را برای رفت‌وآمد عابران باز می‌گذاشت».

خبرگزاری اِن.پی.آر نیز گزارش خود را چنین آغاز نموده است: «امروز کابل شاهد صحنه‌ای غیرمعمول بود: هزاران نفر از شهروندان افغانستان، از گروه‌های قومی متفاوت این کشور، به خیابان‌ها آمده و تظاهرات کردند».

یکی از مسایل مهم در رابطه با این حادثه، قربانی‌شدن کم‌سابقه‌ی کودکان و زنان است. چنان‌که خبرگزاری الجزیره نیز در گزارش خود نوشته است: «آن‌چه این رویداد خاص را تااین‌اندازه تکان‌دهنده می‌کند این است که برای نخستین بار، قربانیان این کشتار وحشیانه زنان و کودکان بودند».

موضوع دیگر که در مطبوعات جهان به آن اشاره شده، رشد خطرات و تهدیداتی است که هزاره‌ها در افغانستان با آن مواجه هستند و در طول چند ماه اخیر روندی افزایشی داشته است.

واشنگتن پست گزارش داده است: «هزاره‌ها که اقلیتی عمدتا شیعه هستند، در سال جاری قربانیان آدم‌ربایی‌هایی به مقیاس وسیع شده‌اند. این وضعیت، ترس از این که شورشیان تلاش دارند به تقسیم‌بندی‌های قومی و فرقه‌ای دامن بزنند را بالا برده است».

در مقاله‌ی وال استریت ژورنال نیز آمده است: «خطرات روبه‌افزایش از سوی طالبان و جنبش درحال‌رشد داعش به این معناست که در غیبت یک پاسخ نیرومند و محکم از سوی دولت، وضعیت دشوار هزاره‌ها می‌تواند به‌سرعت بدتر شود».

اما نکته‌ی غیرقابل اغماض در رابطه با اعتراضات صورت‌گرفته پس از این حادثه این است که افغانستان برای بار اول، شاهد حرکتی مردمی است که فارغ از تمام مرزهای قومیتی و مذهبی راه‌اندازی شده است. زنان و مردان و حتا کودکان از تمام اقوام و گروه‌های مذهبی در این اعتراض سهم گرفتند. علاوه بر اعتراضات در کابل، مردم در شهرهای بزرگی مانند هرات، ننگرهار، بامیان، مزارشریف، جوزجان، غزنی، غور و دیگر شهرها با برگزاری اجتماعات از آن حمایت کردند.

وال استریت ژورنال می‌نویسد: «نکته‌ی دلگرم‌کننده در مورد این تظاهرات عظیم در کابل آن است که بسیاری از غیرهزاره‌ها –که در کابل و شهرهای دیگر زندگی می‌کنند-، به آن پیوسته‌اند. در افغانستان، جایی که خطوط فرقه‌گرایی کم‌تر از پاکستان و عراق شدید است، تعداد زیادی از مردم همبستگی خود را با هزاره‌ها نشان دادند.»

نیویورک تایمز نیز گزارش می‌دهد: «این تظاهرات، نمایشی از وحدت است که اعضای تمام گروه‌های قومی و مذهبی افغانستان را گردهم آورد».

حضور مردم از اقشار مختلف و دسته‌های قومی و مذهبی متفاوت در این جنبش که از بطن مردم برخاسته است و هیچ‌کدام از رهبران سنتی در آن نقشی نداشته‌اند، علاوه بر این‌که نشان‌دهنده‌ی کم‌رنگ‌شدن مرزهایی است که برای سالیان طولانی مردم کشور را از هم جدا می‌کرد، به مسئله‌ی دیگری نیز اشاره می‌کند. این تظاهرات و اعتراضات، تنها به‌دلیل سربریده‌شدن هفت هزاره صورت نگرفته است. بلکه نشان‌دهنده‌ی میزان ناامیدی و درماندگی مردم از شرایط بد امنیتی در سراسر کشور و بی‌توجهی دولت‌مداران به این مسئله است.

الجزیره در مطلبی با عنوان «دلیل تظاهرات افغان‌ها درحقیقت چه بوده است؟» می‌نویسد: «آن‌چه افغان‌ها علیه آن تظاهرات کردند و جهان در خیابان‌های کابل شاهد آن بود، تنها درمورد حادثه‌ی تراژیک ولایت زابل که چند روز قبل اتفاق افتاد یا حتا سربریده‌شدن هدفمند هفت نفر از یک قوم خاص نبود؛ بلکه متاسفانه ناامیدی مردم عادی نسبت به حکومت وحدت ملی و ناتوانی این حکومت در تأمین و حفظ امنیت و عدالت را نیز نشان می‌دهد».

وسعت و فراقومیتی بودن این حرکت از یک‌سو، و خاستگاه مردمی آن از سوی دیگر، این تظاهرات را از بسیاری از جنبش‌های اعتراضی دیگر جدا می‌سازد. این حرکت می‌تواند نویدبخش آینده‌ای بسیار متفاوت باشد.

خبرگزاری الجزیره، مهم‌ترین پیام‌های تظاهرات روز چهارشنبه و حرکت‌های اعتراضی پس از آن را چنین بیان می‌کند: «تظاهرات گسترده‌ی روز چهارشنبه، سه پیام مهم درمورد جامعه‌ی افغانستان به‌طور کل، با خود همراه داشت. نخست، مردم کشور نشان دادند که تعداد بسیار زیادی از آن‌ها آماده و متمایل هستند تا به‌گونه‌ای صلح‌آمیز گرد هم آمده و از دولت این کشور و سران و رهبران آن بخواهند در مقابل آن‌ها پاسخ‌گو باشند. دوم، اگرچه این حادثه یک گروه قومی مشخص را هدف داده بود، بااین‌حال، تمام مردم افغانستان جبهه‌ای متحد علیه تهدیدات در سطح ملی تشکیل دادند؛ همان‌گونه که شرکت آن‌ها در این تظاهرات تاریخی، این مسئله را به‌تصویر کشید.

و درنهایت این‌که، ما شاهد بودیم چه‌گونه‌ گروه‌های جامعه‌ی مدنی و رهبران جوان در افغانستان که از شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، قادر به بسیج‌کردن بخش‌های مهمی از جامعه هستند تا در کنار هم بایستند و خواستار اجرای عدالت شوند».

واشنگتن پست نیز نوشته است: «مجرمان هر کسی که باشند، این کشتار آتشی را در این کشور آغاز کرد و رییس‌جمهور اشرف غنی را تحت فشار قرار داد تا مسئولیت‌پذیر و پاسخ‌گو باشد».

دیدگاه‌های شما

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *