اطلاعات روز: هیئت حقیقت‌یاب که از سوی ریاست جمهوری برای بررسی سقوط قندوز بدست طالبان تعیین شده بود، به روز شنبه، 30 عقرب، در نشست خبری در مرکز رسانه‌های حکومت، بخشی از گزارش 200 صفحه‌ی خود را ارائه کرد.
امرالله صالح، رییس کمیسیون حقیقت‌یاب در مورد نحوه‌ی کار این هیئت گفت که هیئت حقیقت‌یاب کارش را بر سه موضوع اصلی متمرکز کرد: «رهبری استراتژیک، وضعیت ساختاری نهادها و وضعیت دسترسی به امکانات.»
این هیئت پنج نفره به ریاست مشترک امرالله صالح، رییس پیشین امنیت ملی و فاروق وردک، وزیر پیشین معارف ضمن اعلام گزارش خود می‌گوید «ضعف رهبری و پیچیدگی ساختارهای دولتی» از دلایل اصلی سقوط این شهر بدست طالبان بوده است.
به نقل از بی‌بی‌سی، آقای صالح گفت: «ما استراتژی اقدام را نقد و بررسی کردیم. ما نهادی بنام شورای امنیتی ملی افغانستان را که ریاست آن با رییس جمهوری افغانستان است، نقد، بررسی و تحلیل کردیم. ما خلاءهایی را که در شیوه کار این نهاد است آشکار کردیم. [اینکه این نهاد] با روش موجودش چقدر باعث فضای ابهام شده، ما آن را آشکار کردیم.»
آقای صالح با تأکید بر اینکه «بزرگ‌ترین ناکامی در رهبری است»، گفت برخی نهادهای دولتی «در سطح استراتژیک و در سطح عملیاتی دروغ می‌گویند. ما این دروغ را در گزارش آشکار کرده‌ایم.»
او افزود: «یکی از اشتباهات بزرگ استراتژیک دولت این بود که چهاردره را طالبان می‌گیرند و اقدام صورت نمی‌گیرد، دشت ارچی را طالبان می‌گیرند و اقدام صورت نمی‌گیرد. بعداً آن‌ها پیشروی می‌کنند و آقتاش را می‌گیرند. آقتاش بزرگ‌ترین روستای خان‌آباد است در شرق قندوز.»
صالح گفت، به دنبال این اقدامات طالبان در چند ماه گذشته، «دولت به ابتکار ضعیفی متوسل می‌شود و خیزش مردمی را ایجاد می‌کند. نیروی بی‌نظم در شرق قندوز بوجود می‌آورد. یعنی قبل از ورود به قندوز، طالبان شهر قندوز را به محاصره کشیده بودند.»
امرالله صالح «پیچیدگی ساختارها» را دومین و بزرگ‌ترین دلیل ناکامی در دفاع از قندوز خوانده و به‌عنوان مثال گفت که نبود تعریف مشخص در روابط بین والی و فرمانده پولیس در ولایت، باعث سردرگمی میان نیروها شده و آن‌ها در روز بحران نمی‌دانند که از چه کسی اطاعت کنند.
آقای صالح گفت که مشکلی در کمبود امکانات یا دسترسی به آن نبوده است. به گفته‌ی او، هیچ سربازی به دلیل عدم دسترسی به غذا و مهمات عقب‌نشینی نکرده، بلکه برعکس، بخشی از جنگ افزارهای آن‌ها بدست طالبان افتاده است.
به گفته‌ی صالح، این هیئت برای تهیه گزارش ۲۰۰ صفحه‌ای خود، بیش از دو هزار صفحه اسناد و مدارک مربوط به سقوط قندوز را بررسی کرده و با افراد مختلفی، از مقام‌های دولتی گرفته تا افراد عادی مصاحبه کرده است.
آقای صالح افزود که سوال اصلی در این تحقیق این بود که آیا دلیل اصلی سقوط قندوز «دسیسه بود یا ناکامی یا هر دو؟».
به گفته‌ی صالح، این هیئت به دسیسه سازمان یافته برنخورده است.
این هیئت در گزارش خود از ماه ثور تا 7 میزان یک روز پس از سقوط قندوز را به بررسی گرفته است.
آقای صالح ضمن توضیح دشواری‌ها در سطح عملیاتی گفت زمانی‌که طالبان در ساعت ۳ بامداد ۶ میزان عملیات تهاجمی خود را از چهار سو به شهر قندوز آغاز کردند، بسیاری از زمینه‌های این عملیات را با استفاده از ضعف نیروهای دولتی آماده کرده بودند و به این دلیل توانستند تا ساعت ۴:۳۰ عصر همان روز این شهر را تصرف کنند.
به گفته‌ی صالح، گروه طالبان برای تصرف شهر استراتژیک قندوز به سه تاکتیک روی آورد: اول جنگ طولانی و خسته‌کن با پولیس محلی، دوم پراگنده کردن جغرافیای جنگ به هدف پراگنده کردن نیروهای ارتش از قندوز و سوم نفوذ در درون شهر.
آقای صالح افزود وقتی که نیروهای پولیس کاملاً خسته شدند و واحدهای ارتش هم به بدخشان، بلخ و برخی مناطق دیگر پراگنده شدند، طالبان مرکز اصلی ارتش را دور زدند و به مواضع پولیس به‌عنوان نقطه‌های ضعف دولت حمله کردند.
به گفته‌ی او، در چنین حالتی ارتش حتا نتوانست که در برابر پیشروی طالبان به درون شهر واکنش نشان دهد.
امرالله صالح گفت: «ارتش حتا نتوانست که در برابر پیشروی طالبان به درون شهر واکنش نشان دهد.»
به گفته‌ی صالح گزارش هیئت حقیقت‌یاب به دولت سپرده شده و قرار است دولت دیدگاه‌های خود را درباره آن به روز یک شنبه، اول قوس اعلام کند.
ولایت قندوز در شمال شرق کشور در 6 میزان سال جاری بدست طالبان سقوط کرد و مدت سه روز پرچم‌های سفید طالبان در بخش‌های از شهر قندوز برافراشته شده بود. طالبان بعد از چهارده سال در نظام جدید و حضور نیروهای بین‌المللی در کشور، توانست بزرگ‌ترین پیروزی خود را رقم بزند.
