سخی خالد
قرار است از «اطلاعات روز» بنویسم؛ روزنامهای که در فضای بهشدت آلودهی اخلاق و سیاست و کارهای رسانهای، توانسته است نقش یک رسانهی بهراستی معیاری را در افغانستان بازی کند. اگر اطلاعرسانی دقیق، بیطرفانه و مناسب را از مؤلفههای اصلی یک رسانهی خوب و معیاری بدانیم، اطلاعات روز دارای همین عناصر است. اطلاعات روز در طی سالهای فعالیت خویش، با تحمل مشکلات زیادی که فقط یک اهل رسانه به آن دشواریها ملتفت است، توانسته است در راستای روشنگری و نهادینهسازی آیین گفتوگو و نقد، گامهای استوار و پایداری بردارد. مدیران و دستاندرکاران روزنامهی اطلاعات روز، با تعهد کامل اخلاقی و با جسارت سیاسی که از خود بیرون داده است، حربهی «نقد» را به گونهی مناسب آن در جامعهی سیاسی و مطبوعاتی افغانستان به کار برده و برای تحقق عدالت، مبارزهی دادخواهانه کرده است. با وصف اینکه در چندین مورد ما شاهد آن بودیم که از نهادهای بنیادگرا گرفته تا حکومت و سیاستمداران، در برابر این نهاد مدنی مانع تراشیده و با سنگاندازی کوشیدهاند جلوی رویکرد صریح، متوازن و غیرجانبدارانهی این روزنامهی مردمی را بگیرند، اطلاعات روز اما، با صادقانهترین رویکرد و با نگاهی عدالتمحور و دموکراتیک به پدیدههای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، همواره به منظور بهبود وضعیت کلی در کشور قدم برداشته است.
رسانههای نوشتاری در افغانستان نتوانستهاند در اذهان عمومی تصوری را برآشوبند که یک رسانه مسئولیت آن را دارد. قریب به اکثر رسانههای نوشتاری خصوصی نیز به دلایل مختلف و از جمله وابستگیهای اقتصادی، رویکرد قومی و سیاستزدگی، کارآیی و جایگاه آنچنان مفیدی نداشته و ندارند. چهبسا رسانههایی وجود دارند که به دلایل و انگیزههای قومی مسئله را عکس آنچه وجود داشته و دارد منعکس ساختهاند و چهبسا رسانههایی نیز وجود دارند که به دلیل وابستگیهای سیاسی، از انعکاس حقیقت امتناع میورزند و یا قدرت انعکاس واقعیت را ندارند. نبودِ مخاطب مشخص برای رسانههای نوشتاری، بهعنوان یک چالش جدی مطرح است. همچنان که نبود فرهنگ روزنامهخوانی میان مردم، مشکل بزرگی است و پیامدهای منفی این مسئله میتواند جبرانناپذیر باشد. مطبوعات با رسالت بزرگ و تعیینکنندهای که دارند، میتوانند وسیلهای باشند برای ایجاد یک ساختار دموکراتیک و منطقی برای گفتوگو، ترویج فرهنگ شهرنشینی، راهاندازی گفتمانهای جدی و عمیق کارشناسی و علمی و درنتیجه تبلیغ برای ثبات، حاکمیت قانون و تأمین عدالت و امنیت. اینکه رسانهها و مطبوعات بهعنوان یکی از ستونهای اصلی قدرت در جامعهی ما مطمح نظر نیستند، مایهی دلواپسی و نگرانی است. عوامل و مدیران رسانهها مسئولیت دارند تا مسیر یک رسانه را به گونهای تعیین کنند که مورد توجه عوام قرار بگیرد. از میان همهی اعضای خانوادهی مطبوعات افغانستان، یکی از رسانههایی که توانسته است توجه عام مردم را به خود جلب کند و برای همهی شهروندان، در همه حال خواندنیتر باشد، روزنامهی اطلاعات روز است. درحقیقت، وجود مطالب تحلیلی، آموزشی، روانشناختی، تفریحی، طنز و ترجمهی مقالات معتبر، این روزنامه را کاملا ً استثنایی، عامفهم، عامپسند و [برای همه] خواندنی ساخته است. به اطمینان کامل میتوان مدعی شد که دانشگاهها و نهادهای آکادمیک کشور یکی از جدیترین مخاطبان روزنامهی اطلاعات روز هستند. یکی از روزنامههایی که دانشجویان به خواندن آن علاقهمندی نشان میدهند، و مطالب آن یکی از سوژههای اصلی مجالس دانشجویی را تشکیل میدهد، روزنامهی اطلاعات روز میباشد.
دور از واقعیت نیست اگر ادعا کنیم که اطلاعات روز در مدت کم، به شکل حسابشده و مؤثر میان شهروندان جا باز کرده و جایگاه ویژهای را در خانوادهی مطبوعات کشور از آن خود کرده است. روزنامهی اطلاعات روز، در کنار مطالب مفید و مهم که به شکل منظم به نشر سپرده شده و میشود، با انتشار سلسله ویژهنامههایی در رابطه با یک عده نویسندگان و شخصیتهای علمی کشور، زنان و مسایل دادخواهانهی انسانی و حقوقی، ابتکاری را در عرصههای اطلاعرسانی و تولید متن و بزرگداشت از شخصیتهای علمی کشور به خرج داده است. دفتر روزنامهی اطلاعات روز در سالهای گذشته نقش کانونی را بازی کرده است که فعالان جوان توانستهاند به گونهای آزادانه از آن به عنوان مجرایی برای حرفزدن با دیگر قشرهای جامعه، و گفتوگو با اجتماع و مردم استفاده ببرند. در سالهای گذشته، فعالان سیاسی جوان، با استفاده از همین روزنه پیام خودشان را به دیگران انتقال دادهاند، حرف زدهاند و استفادهای بهینه از آن بردهاند. هماکنون، روزنامهی اطلاعات روز برای جامعهی سیاسی و رسانهای کشور، به یک ارزش مبدل شده است. اطلاعات روز برخلاف عرف معمول رسانهای که در افغانستان حاکم است و بدون هیچگونه وابستگی، توانسته است در مسیر طولانی و پرپیچوخم آزادی و دادخواهی گامهایی بردارد که اکنون به یک نماد تبدیل شده است.