سال دشوار نیروهای امنیتی؟

سرمنشی عمومی ناتو روز گذشته در رأس یک هیئت وارد کابل شد و پس از دیدار با سران حکومت وحدت ملی، همراه با اشرف غنی در یک کنفرانس مشترک خبری حاضر شد و با رسانه‌ها صحبت کرد. امنیت و حمایت ناتو از نیروهای امنیتی افغانستان از محورهای اصلی سخنان ینس ستولتنبرگ بود. سرمنشی ناتو گفت که سال 2015 برای نیروهای امنیتی افغانستان سال دشواری بود که این نیروها توانستند مسئولیت تأمین امنیت افغانستان را به دوش بگیرند. ستولتنبرگ، سال آینده را هم سال سخت و دشوار عنوان کرد و گفت نیروهای امنیتی افغان در سال آینده با چالش‌های جدیدی رو به رو خواهد شد. سرمنشی ناتو ضمن تأکید حمایت ناتو از نیروهای امنیتی افغانستان گفت کشورهای عضو این سازمان در نشست وارسا قرار است در مورد افغانستان تصمیم بگیرند. با این حال، سرمنشی ناتو کمک‌های این سازمان به افغانستان را به انجام اصلاحات در نهادهای مختلف افغانستان مشروط کرد.
کسی نمی‌تواند عملکردهای صادقانه نیروهای امنیتی کشور در سال گذشته را نادیده بگیرد و از فداکاری‌های آن‌ها چشم پوشی کند. علی‌رغم تلاش‌های نیروهای امنیتی برای سرکوب گروه‌های تروریستی و دفاع از خاک و جان شهروندان کشور، ساله گذشته از نظر امنیتی و دفاعی سال بدی برای نیروهای امنیتی و بهترین زمان برای نیروهای مخالف مسلح دولت بود. طالبان در یک سال گذشته موفق شدند ولایت قندوز؛ یکی از پنجمین و مهم‌ترین شهرهای افغانستان، را سقوط دهند و ناامنی را در شمار دیگری از ولایت‌های افغانستان گسترش دهند. طالبان جنگ را فراگیر کردند و توانستند نیروهای امنیتی را در تنگنا قرار بدهند؛ به گونه‌ی که طالبان نزدیک به یک سوم خاک کشور را زیر کنترل شان درآوردند و در حال حاضر نیز جنگ در نقاط مختلف کشور ادامه دارد. اکنون خطر سقوط ولایت هلمند به‌دست طالبان وجود دارد و نیروهای امنیتی اندک اندک از مواضع شان عقب‌نشینی می‌کنند و عرصه را به مخالفین واگذار می‌کنند. سقوط قندوز یا از دست رفتن یکی از پی دیگر ولسوالی‌ها به‌دست طالبان اما به معنای عملکرد ضعیف نیروهای امنیتی نیست. این مسئله پیش از آن‌که بر چگونگی فعالیت‌های نیروهای امنیتی برگردد ربط مستقیم به سیاست‌هایی دارد که حکومت وحدت ملی در پیش گرفته است. به‌عنوان مثال، در قندوز حضور نیروهای امنیتی چشم‌گیر بود و طالبان این شهر را در نتیجه جنگ و شکست نیروهای امنیتی کشور تصرف نکردند بلکه بدون آن‌که میان طالبان و نیروهای امنیتی جنگ صورت گرفته باشد، طالبان بر شهر مسلط شدند. پس از این رویداد گزارش شد که نیروهای امنیتی اجازه حمله یا شلیک بر مواضع طالبان را نداشتند. این خود اشاره به سیاست‌هایی دارد که در کابل اتخاذ می‌شود.
سال آینده را برای نیروهای امنیتی دشوارتر از گذشته پیش‌بینی می‌کنند. چنان‌چه دبیر کل ناتو گفته است، اخیراً رویترز هم گزارش داده است که طالبان با رد گفت‌وگوهای صلح دولت افغانستان، برای عملیات بهاری آمادگی می‌گیرند. این مسئله که احتمال دارد گفت‌وگوها به سرانجام مورد نظر دولت نرسد، از قبل وجود داشت و آخرین نظرسنجی که در این مورد هم صورت گرفته هفتاد درصد پاسخ دهندگان این نظرسنجی به نتایج گفت‌وگوهای صلح باور ندارند و آن را ناکام می‌دانند. عدم شرکت طالبان در گفت‌وگوهای مستقیم صلح و غیرمفید بودن این روند در افکار عمومی روی نظر غنی هم تأثیر گذاشته است. غنی گفته 50 درصد پروسه‌های صلح در جهان با شکست مواجه شده است و علاوه کرده حالا قبل از وقت است که بگویم صلح نتیجه نداده است. این اظهارات از سوی غنی زمانی مطرح می‌شود که ارگ زمانی زیادی را روی این روند که نتیجه آن تقریباً از قبل مشخص بود، ضایع کرد و فرصت را برای سرکوب طالبان از دست داد. بخشی عمده‌ی چالش‌های سال آینده که برای نیروهای امنیتی پیش‌بینی می‌شود، به دلیل اشتباهات سران حکومت است. در مدت زمانی که حکومت انرژی را صرف گفت‌وگوهای موهوم صلح کرد، طالبان با استفاده از فرصت به تجدید قوای نظامی پرداختند. تاوان این اشتباه را اما نیروهای امنیتی و شهروندان افغانستان می‌پردازند. برای غنی همین کافی است که گفت‌وگوهای ناکام صلح افغانستان را حملی بر نیمی از پروسه‌های صلح بکند که در جهان شکست خورده است.