اطلاعات روز: «کمیسیون ملی» که از سوی رییس‌جمهور غنی برای بررسی مسیرهای لین برق وارداتی 500 کیلوولت ترکمنستان توظیف شده بود امروز گزارش یافته‌ها و پیشنهادهایش را به رییس‌جمهور ارائه کرد و آقای غنی با صدور حکمی پیشنهاد این کمیسیون را منظور کرد.
براساس یافته‌های این کمیسیون، لین برق 500 کیلوولت از مسیر سالنگ عبور می‌کند و حکومت طرحی را برای برق‌رسانی به ولایت بامیان و دیگر مناطق مرکزی منظور کرده است. همچنان مراحل تدارکاتی پروژه‌ی لین برق 500 کیلوولت که در حکم قبلی رییس‌جمهور به حالت تعلیق در آورده شده بود در حکم فعلی از حالت تعلیق خارج شده است.
در گزارش 12 صفحه‌یی این کمیسیون آمده است که اعضای این کمیسیون تمام اسناد مربوط به این پروژه را بررسی کرده‌اند. همچنان در این گزارش مراحل تدوین ماسترپلان برق افغانستان، نظریات دونرها و شرکت آلمانی فیشنر، مراحل تخنیکی و تدارکاتی پروژه‌ی لین برق 500 کیلوولت، مزیت‌ها و اشکالات مسیرهای بامیان و سالنگ توضیح داده شده است.
در حکم رییس‌جمهور که گزارش کمیسیون ملی منظور شده، پروژه از حالت تعلیق درآمده و مسیر سالنگ برای عبور این لین برق تایید شده، آمده است: «با در نظرداشت این‌که تمام مراحل تخنیکی و تدارکاتی پروژه‌ی لین انتقال برق 500 کیلوولت از شمال به جنوب طی دوونیم سال گذشته اجرا شده و به اساس یافته‌های کمیسیون ملی از بررسی اوراق مربوطه، مراحل تدارکاتی پروژه از حالت تعلیق بیرون شود.»
طرح حکومت برای برق‌رسانی به مناطق مرکزی و ولایت بامیان
در حکم رییس‌جمهور آمده است که «به‌منظور حفظ منافع علیای کشور، تأمین وحدت ملی و ثبات افغانستان پروژه‌ی لین انتقال برق 220 کیلوولت (دبل سرکت) با ظرفیت 300 میگاوات از مسیر دوشی به مناطق مرکزی که توانمندی تأمین برق تمام ولایات مرکزی را دارد» اجرا شود.
برای اجرای این طرح سه مرحله در نظر گرفته شده است؛ اعمار شبکه‌ی لین انتقال برق 220 کیلوولت (دبل سرکت) به ظرفیت 300 میگاوات از منطقه‌ی دوشی الی مرکز بامیان، اعمار یک سب‌استیشن برق در مرکز بامیان و اعمار شبکه‌ی توزیع برق در ولایت بامیان برای حداقل 20 هزار خانواده، که کار ساخت این پروژه‌ها در ماه سرطان سال جاری (1395) شروع و باید در ماه قوس سال 1398 به بهره‌برداری سپرده شود.
همچنان در حکم آمده است که نهادهای ذیربط وظیفه دارند تا طرح شبکه‌ی انتقال برق به دیگر مناطق مرکزی و سایر ولایات را الی 6 ماه آینده برای تصویب به کابینه ارائه کنند.
همچنان همزمان با احداث فابریکه‌ی برق حرارتی در اش‌پشته‌ی بامیان، لین انتقال 500 کیلوولت از اشپ‌شته الی ارغندی ساخته شود. براساس حکم، وزارت مالیه مکلف است که بودجه‌ی این پروژه را تنظیم نموده و در بررسی وسط سال بودجه‌ی ملی 1395 از طریق حکومت به پارلمان ارائه کند.
موقف فیشنر بر اساس گفته‌های کمیسیون ملی
در گزارش کمیسیون ملی آمده است: «در نشست‌های مؤرخ 13 و 14 فبروری سال 2013 در شهر اشتوتگارت آلمان آخرین دور مباحثات روی طرح ماسترپلان میان جوانب ذیربط که در آن مزایا و چالش‌های مسیرهای انتقال برق 500 کیلوولت از طریق سالنگ و بامیان مورد بحث قرار گرفت، بانک انکشاف آسیایی توضیح داد که با در نظرداشت این‌که مسیر بامیان در حدود یک‌صد کیلومتر طولانی‌تر است، وجوه مالی برای تمدید لین 500 کیلوولت از مسیر سالنگ تخصیص یافته است. شرکت فیشنر موقف خود را طور ذیل بیان نمود»:
براساس گزارش کمیسیون ملی «پیچیده‌گی اراضی مسیر سالنگ، موجودیت لین 220 کیلوولت، فقدان تفاوت قابل ملاحظه در قیمت و سکتگی بزرگ در روند تأمین برق کابل در صورت مواجه شدن همزمان هر دو لین انتقال 200 و 500 کیلو ولت با خطرات.» دلایل شرکت فیشنر برای عدم عبور این لین برق از مسیر سالنگ بوده است.
در گزارش آمده است کمیسیون با بررسی بی‌طرفانه‌ی جوانب این پروژه به این باور رسیده است، منطقی‌تر بود که مسیر بامیان برای اجرای این پروژه در نظر گرفته می‌شد اما «سیر انکشاف مسأله در سه سال گذشته به‌نحوی بوده است که امروز بازگشت به نقطه‌ی اولی را به دلایل ذیل غیر قابل توجیه می‌سازد.»
از سوی هم در گزارش آمده است وجوه مالی که از سوی بانک انکشاف آسیایی در نظر گرفته شده بود، برای تمدید لین از مسیر بامیان کفایت نمی‌کرد. ساخت دستگاه تولید برق حرارتی در نزدیکی معدن حاجی‌گک و معدن مس عینک تا آینده‌ی نامعلوم به تعویق افتاده است. کاسا 1000 از مسیر خاواک گذشته که از محدودیت فضا در مسر سالنگ کاسته است. پروژه با تأخیر مواجه شده است. فوریت تأمین برق مورد ضرورت شهر کابل و ولایات دیگر از یافته‌های این کمیسیون برای تایید مسیر سالنگ است.
کمیسیون ملی دریافته است که تمام مراحل تخنیکی و تدارکاتی این پروژه در حکومت قبلی صورت گرفته و در نشست (11 ثور سال 1395) کابینه پس از بررسی هردو مسیر، مسیر سالنگ برای انتقال این پروژه تاکید شد. در گزارش آمده است رییس‌جمهور غنی بر تصویب مسیر سالنگ «ترکیض» (تأکید) کرد و دلیل اصلی آن امکان فسخ تعهدات مالی دونرها در صورت تأخیر پروژه بوده است.
دلایل حمایت شرکت برشنا از مسیر سالنگ
گزارش کمیسیون نشان می‌دهد که ریاست برشنا تغییر مسیر لین انتقال 500 کیلوولت را از بامیان به سالنگ «به دلیل کمبود وجوه مالی، موجودیت ظرفیت اضافی انتقال 300 میگاوات برق به کابل در شبکه‌ی موجود 220 کیلو ولت و استعجالیت تأمین نیاز روزافزون پایتخت به انرژی برق حمایت نموده است.»
در گزارش آمده که در تصمیم شرکت برشنا انگیزه‌ی سیاسی ثابت نشد.
تغییر مسیر لین برق 500 کیلوولت از مسیر بامیان به سالنگ براساس فیصله‌ی (11 ثور) کابینه‌ی حکومت وحدت ملی اعتراضات گسترده‌یی را در داخل و خارج از کشور به‌دنبال داشته است. معترضان فیصله‌ی کابینه و تغییر مسیر این لین برق را از بامیان به سالنگ «تبعیض‌آمیز» می‌خوانند و خواستار لغو فیصله و اجرای این پروژه از مسیر اصلی آن که براساس ماسترپلان برق افغانستان است، می‌باشند.
معترضان و شورای عالی مردمی موسوم به «جنبش روشنایی» که هماهنگ‌کننده‌ی اعتراضات را به عهده دارد، ایجاد کمیسیون را «توطئه» خوانده و می‌گوید در صورتی که حکومت فیصله‌ی تاریخ (11 ثور) را لغو نکند به اعتراضات‌شان ادامه می‌دهند.
