اطلاعات روز: علی اکبر هاشمی رفسنجانی، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام ایران و رییس‌جمهور سابق این کشور روز یک‌شنبه، 19 جدی به عمر 82 سالگی به‌دلیل ایست قلبی در بیمارستانی در شهر تهران، پایتخت ایران درگذشت.
مرگ آقای رفسنجانی که دو دوره رییس‌جمهور ایران بود و در چهار دهه سیاست ایران تأثیرگذاری جدی داشت، واکنش‌های جهانی را در پی داشت. بازتاب مرگ او در شبکه‌های اجتماعی در نقاط مختلف جهان گسترده بود و نام او خیلی زود به یکی از ترندهای اول تویتر تبدیل شد.
در افغانستان نیز واکنش‌ها متفاوت و گسترده بود.
اشرف غنی، رییس‌جمهور افغانستان بهخاطر وفات آقای رفسنجانی ابراز تأسف کرد. ارگ ریاست‌جمهوری در بیانیه‌یی نوشت که آقای غنی با آگاهی از خبر وفات هاشمی رفسنجانی متاثر گردید.
براساس این بیانیه، آقای غنی گفته که رفسنجانی در جریان زعامت‌اش منحیث رییس‌جمهور ایران و همچنان در وظایف مختلف دیگر، در مسایل منطقه «یک شخصیت تاثیر گذار بود و در قلوب طرفداران خویش محبوبیت داشت.»
عبدالله عبدالله، رییس اجراییه‌ی افغانستان نیز با نشر بیانیه‌یی گفته است که آقای رفسنجانی افزون بر این‌که نقش و جایگاهی‌که در به ثمر رساندن انقلاب اسلامی ایران و مدیریت تحولات سیاسی و اجتماعی نوین ایران داشت، از لحاظ علمی و فکری نیز یکی از چهره‌های شاخص و تأثیرگذار در جمهوری اسلامی ایران به‌شمار می‌رفت .
آقای عبدالله افزوده که رفسنجانی همواره از داعیه‌ی برحق مجاهدین افغانستان حمایت کرده و از کمک به مهاجرین کشور ما دریغ نکرد.
سرور دانش، معاون دوم ریاست‌جهوری افغانستان نیز با نشر بیانیه‌یی گفته است که درگذشت هاشمی رفسنجانی، باعث تأثر و اندوه دولت و ملت افغانستان گردیده است.
آقای دانش از رفسنجانی به‌عنوان سیاستمداری «اعتدال‌اندیش، مصلحت‌گرا، مرد اندیشه و عمل و از استوانه‌های نظام جمهوری اسلامی ایران» یاد کرده که به گفته‌ی او، نه‌تنها در ایران بلکه در سطح منطقه و بین‌المللی «الگوی بی بدیلی از سیاست‌ورزی» را ارائه کرده است.
واکنش به مرگ رفسنجانی توسط کاربران شبکه‌های اجتماعی افغانستان نیز گسترده و متفاوت بود. بسیاری از کاربران مرگ او را به‌صورت گسترده همرسانی کردند. شماری او را دومین فرد تأثیرگذار در سیاست چند دهه‌ی اخیر ایران خواندند و شماری نوشتند که در زمان ریاست‌جمهوری رفسنجانی فشارها بر مهاجران افغان در ایران افزایش یافت و مهاجران افغانستان در دوره‌ی او در اردوگاه‌های سفیدسنگ و تل‌سیاه سخت‌ترین آزارها و رنج‌ها را متحمل شدند.
واکنش‌ها در ایران؛ سه روز عزای عمومی
هیأت دولت ایران در اطلاعیه‌یی درگذشت آقای هاشمی رفسنجانی را تسلیت گفته و سه روز عزای عمومی اعلام کرده است. هیأت دولت همچنین از مردم دعوت کرده که روز سه‌شنبه در مراسم خاکسپاری او شرکت کنند.
خانواده‌ی هاشمی رفسنجانی در بیانیه‌یی نوشت: «آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در حالی امشب و در شب شهادت امیرکبیر دار فانی را وداع کرد که طی ۶۰ سال مبارزه و مجاهدت، عمر خود را صرف مردم ایران نمود.» آن‌ها اعلام کردند مراسم خاکسپاری او سه‌شنبه ۲۱ جدی ساعت ۱۰ صبح از مقابل دانشگاه تهران آغاز خواهد شد.
مهدی هاشمی، یکی از فرزندان رفسنجانی با موتر نیروی انتظامی ایران از زندان اوین به بیمارستان تجریش برده شد. او بعد از چند دقیقه با چهره‌یی گریان در مشایعت مأموران انتظامی به حسینیه‌ی جماران رفت.
بسیاری از مقام‌های دولت ایران باحضور در محل پیکر رفسنجانی حضور یافتند و به خانواده‌ی آقای رفسنجانی تسلیت گفتند.
حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران که با چشمانی گریان به بالین هاشمی رفسنجانی در بیمارستان تجریش رفته بود، بعد از انتقال جنازه‌ی رییس تشخیص مصلحت نظام در توئیتی نوشت: «روح بزرگ‌مرد انقلاب و سیاست، مظهر صبر و استقامت به آسمان عروج کرد.» روحانی بعداً در اطلاعیه‌یی نوشت: «امروز اسلام سرمایه‌یی پرارزش، ایران امیری بزرگ، انقلاب اسلامی پرچمداری شجاع و نظام مدبری کم‌نظیر را از دست داد.»
علی خامنه‌ای، رهبر ایران در پیامی نوشت: «فقدان همرزم و همگامی که سابقه‌ی همکاری و آغاز همدلی و همکاری با وی به ۵۹ سال تمام می‌رسد، سخت و جانکاه است.» آقای خامنه‌ای نوشت که «هوش وافر و صمیمیت کم‌نظیر او (رفسنجانی) در آن سال‌ها، تکیه‌گاه مطمئنی برای همه‌ی کسانی که با وی همکار بودند به‌ویژه برای این‌جانب به‌شمار می‌آید. اختلاف‌نظر‌ها و اجتهادهای متفاوت در برهه‌هایی از این دوران طولانی هرگز نتوانست پیوند رفاقتی را که سرآغاز آن در بین‌الحرمین کربلای معلی بود به‌کلی بگسلد و وسوسه‌ی خناسانی که در سال‌های اخیر باشدت و جدیت در پی بهره‌برداری از این تفاوت‌های نظری بودند، نتوانست در محبت شخصی عمیق او نسبت به این حقیر خلل وارد آورد.»
خامنه‌ای بر پیکر هاشمی رفسنجانی نماز خواهد خواند. مراسم تشییع آقای رفسنجانی روز (سه‌شنبه، ۲۱ جدی) از ساعت ۸:۳۰ صبح در دانشگاه تهران برگزار خواهد شد و سپس پیکر او در آرامگاه آیت‌الله خمینی به خاک سپرده می‌شود.
محمد خاتمی، رییس‌جمهور سابق ایران درگذشت هاشمی رفسنجانی را به مردم و رهبر ایران و خانواده‌ی هاشمی تسلیت گفت. او از مردم خواسته تا با شرکت در مراسم خاکسپاری هاشمی جایگاه او را پاس بدارند. خاتمی از هاشمی با عنوان «قهرمانی» یاد کرد که در بحران‌ها گره‌گشا بود.
محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهور سابق ایران درگذشت هاشمی رفسنجانی را تسلیت گفت و در اطلاعیه‌یی نوشت: «حجت الاسلام و المسلمین آقای هاشمی رفسنجانی از مبارزین صدر نهضت امام خمینی (ره) و یار دیرین رهبری معظم انقلاب اسلامی و از جمله‌ی مؤثرترین چهره‌های سیاسی دهه‌های اخیر کشور که در صحنه‌های گوناگون و حساس انقلاب و در مناصب مختلف نقش‌آفرینی گسترده‌ی داشته‌اند موجب تآسف و تاثر گردید.»
واکنش‌های متفاوت در ایران
فرزندان میرحسین موسوی، کاندیدای اصلاح‌طلبان در دهمین دوره‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری ایران با انتشار پیامی نوشته‌اند اگرچه هاشمی رفسنجانی «با قلبی زخم‌خورده ناشی از هجوم بی‌رحمانه‌ی اتهام‌ها، هتاکی‌ها و جفای بسیار که به‌دلیل همدلی با مردم تحمل کرد دار فانی را وداع گفت… اما این همدلی‌ها باقی خواهد ماند».
خانواده‌ی مهدی کروبی، سیاستمدار اصلاح‌طلب ایرانی، از نامزدهای دوره‌ی دهم ریاست‌جمهوری و از حامیان اصلی تظاهرات« جنبش سبز» پس از اعتراضات به نتایج انتخابات 1388 با انتشار پیامی نوشتند که حوادث پس از سرکوب خشن 1388 نقطه‌ی عطف زندگی هاشمی بود و در آن زمان او ماندن در کنار مردم را بر قدرت حاکم ترجیح داد.
علی مطهری، یک نماینده‌ی تهران در مجلس ایران گفته که «در سال‌های اخیر با آیت‌الله هاشمی رفسنجانی مقداری خوب برخورد نشد.»
به گزارش ایسنا، آقای مطهری گفت: «ایشان در آن‌جاهایی که مصلحت نظام را تشخیص می‌داد کار خود را انجام می‌داد چه از محبوبیتش کاسته شود و چه مورد هجوم و توهین قرار گیرد. او انسانی بود که خالص برای خدا کار می‌کرد.»
در سال‌های اخیر اختلاف‌نظرهای میان رهبر ایران و آقای هاشمی، او را به یکی از رهبران سیاسی نزدیک به منتقدان نظام تبدیل کرده بود و مرگش برای منتقدانی که با حضور او گمان می‌کردند کسی را در حکومت دارند، شوکه‌کننده بود.
واکنش‌های کاربران شبکه‌های اجتماعی در ایران به مرگ رفسنجانی ترکیبی از اندوه، ترس و نگرانی، آرزوی آمرزش و خوشحالی است.
واکنش‌های جهانی
یک مقام وزارت امور خارجه‌ی امریکا در بیانیه‌یى اکبر هاشمى رفسنجانی را «شخصیت برجسته‌ی پس از انقلاب اسلامى» خوانده و به خانواده‌ی او تسلیت گفته است
مقام‌هایی در اروپا و ایالات متحده که نام‌شان فاش نشده، به روزنامه‌ی وال‌استریت‌جورنال گفته‌اند رفسنجانی «نقشی مهم برای بسیج حمایت از حسن روحانی برعهده داشت، که حضورش به توافق اتمی و اقدامات برای بهبود روابط با غرب کمک کرد.» یک مقام ارشد اروپایی گفته است «زمان کنونی [درگذشت هاشمی رفسنجانی] بسیار زمان بدی است».
حسن نصرالله، دبیر کل حزب‌الله لبنان در پیامی درگذشت اکبر هاشمی رفسنجانی را به مردم ایران، خانواده‌ی او، آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران و سایر مقام‌های ایرانی تسلیت گفته است.
آقای نصرالله در پیام خود آقای رفسنجانی را «همواره و به‌طور مطلق حامی ملت، قضیه، مقاومت و جهاد فلسطین» دانسته است.
رهبران کشورهای بحرین، قطر و کویت در پیام‌های جداگانه‌یی درگذشت اکبر هاشمی رفسنجانی را تسلیت گفته‌اند. وزیر امور خارجه‌ی امارات که از منتقدان سیاست‌های ایران به‌شمار می‌رود نیز درگذشت آقای رفسنجانی را تسلیت گفته است.
با این حال هنوز پیامی رسمی از سوی دولت عربستان سعودی برای درگذشت او منتشر نشده است.
مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه‌ی ترکیه نیز در صفحه‌ی توئیتر خود درگذشت هاشمی رفسنجانی را تسلیت گفته و نوشته که به‌شدت از این خبر متأثر شده است.
نواز شریف، نخست‌وزیر پاکستان که رفسنجانی را «راهگشای وحدت جهان اسلام» نامیده است. آقای شریف در پیامی نوشته: «تلاش‌های آیت‌الله رفسنجانی به‌عنوان یک شخصیت متعادل، منطقی و عملگرا برای پیشبرد ایران، برای وحدت جهان اسلام نیز راهگشا بود.»
رسانه‌ها
خبرگزاری‌های مختلف دنیا، از جمله فرانسه، رویترز، آسوشیتدپرس، بی‌بی‌سی، نشریات ایندپندنت و نیویورک تایمز، واشنگتن‌پست و دیگر رسانه‌های جهانی و تصویری به فاصله‌ی کمی خبر درگذشت هاشمی رفسنجانی را بازتاب دادند.
نیویورک تایمز او را «یکی از سرسخت‌ترین، زیرک‌ترین و مؤثرترین رهبران ایران» نامید و فاکس نیوز او را از قدرت‌های پرنفوذ جمهوری اسلامی و پشتیبان حسن روحانی خواند.
واشنگتن پست نقش احتمالی اکبر هاشمی رفسنجانی در انتخاب رهبر آینده‌ی جمهوری اسلامی را برجسته و او را از «با نفوذترین چهره‌ها و از نیروهای محرکه برای اصلاحات» معرفی کرد. به‌گفته‌ی این نشریه نبود هاشمی رفسنجانی می‌تواند بر انتخابات ریاست‌جمهوری آینده‌ی ایران تاثیر بگذارد.
شبکه‌های مختلف تلویزیون ایران خبر درگذشت آقای رفسنجانی را اعلام کرده و به نشانه‌ی عزاداری نوار سیاه را در گوشه‌ی تصاویر برنامه‌ها گذاشته‌اند.
روزنامه‌های ایران روز یک‌شنبه، حتا مخالفان میانه‌روها، دولت و هاشمی رفسنجانی، با اعلام خبر درگذشت وی عکس‌های اصلی صفحات اول خود را به او اختصاص دادند. نشریات میانه‌رو با مقالاتی احساسی از دوران سخت زندگی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام یاد کرده و از مخالفت با وی اعتذار جسته‌ا‌ند.