میزان رضایت مردم آنچیزی نیست که حکومت فهمید. واکنش ریاست جمهوری به نظر سنجی بنیاد آسیا در «افغانستان در 2017» شتابزده و تا حدی سوءاستفاده جویانه بود. بر اساس گزارشی که بنیاد آسیا از نظرسنجی مردم در سال جاری منتشر کرده، میزان رضایتمندی مردم در قیاس با سال گذشته، علیرغم آنکه بسیار پایینتر از 50درصد است، 4.7درصد افزایش یافته است. معالوصف، میزان خوشبینی در میان هر صدنفر کمتر از 33 نفر میرسد. در این ارزیابی هنوز هم از هر صد نفر 67 نفر بدبین و ناامیدند.
اعلامیه خبری ارگ در استقبال از نتیجهی نظرسنجی بنیاد آسیا بر افزایش «اقلیت خوشبین» تأکید کرده بود و به صورت غمانگیزی اکثریت ناامید را نادیده گرفته بود. در این اعلامیه آمده است: «دراین گزارش نکات مثبتی مبنی بر افزایش خوشبینی بهآینده، رضایت از کار حکومت، افزایش در عواید خانوادهها، مصونیت در انتقاد از حکومت، تاثیرگزاری در تصمیمگیریها و بهبود در امنیت توسط پولیس، بازتاب یافتهاست.»
نظرسنجی تازهی بنیاد آسیا دلالتهای بسیاری دارد؛ از آنجمله میتوان به بدتر شدن نگاه جامعه به حضور زنان در بیرون از خانه اشاره کرد. به عنوان نمونه، در سال گذشته شمار کسانی که موافق کار زنان در بیرون از خانه بودند، بیش از 74درصد بوده، در حالی که امسال این رقم به 72درصد کاهش یافته است. این مسأله که دیدگاه جامعه در کل نسبت به حقوق زنان وسیعتر شده را نباید انحصاراً در ذیل دستاوردهای حکومت وحدت ملی دستهبندی کرد. افزایش موافق مردم بر اینکه زن میتواند در شوراهای اجتماعی و دولت حضور داشته باشد یا میتواند رییس یک شرکت باشد، نتیجهی روندی است که آغاز آن به فردای سقوط طالبان و باز شدن هرچند کمرمق فضای تنگ جامعه بر میگردد. از این منظر کاهش موافقت جمعی در «برخورداری زنان از فرصت برابر با مرد» از 91درصد در ده سال پیش به 82درصد قابل درک است.
نمونهی مشابه دیگر، افزایش تمایل به مهاجرت و نسبت دلایل آن با علل ماندن و پرهیز از مهاجرت نیز تأمل برانگیز است. در این مورد، میزان تمایل به ترک کشور به کمتر از 39درصد افزایش یافته است و دلیل اصلی آن نیز ناامنی و پس از آن بیکاری عنوان شده است. اما در میان کسانی که میخواهند در کشور شان باقی بمانند، 82 درصد یک دلیل بزرگ دارند: اینجا وطنم است.
نمیتوان از کارهای خوبی که در جریان یک سال اخیر شده، چشم پوشید. تردیدی نیست که کارهای ولو اندک حکومت در راستای بهبود حاکمیت قانون، مبارزه با فساد و اجرای طرحهای اقتصادی مردم را نسبت به آینده امیدوار کرده است، اما این امیدواری بسیار شکننده است؛ به دلیل اینکه بسیاری از مردم انتخاب و چارهی دیگری ندارند. ناتوانی و درماندگی بیش از حد فیالواقع سبب شده که استقبال وسیعی از معدود اقدامات دولت برای اصلاحات اتفاق بیفتد.
با اینحال نظر سنجی بنیاد آسیا به رغم اینکه صرفاً با دههزار از چند میلیون شهروند این کشور صورت گرفته، اما برای حکومت حامل معنای ظریفی است. این نظر سنجی باری دیگر میزان اشتیاق مردم به اصلاحات و حمایت مردم از دولت در صورت انجام اصلاحات و پاسخ گفتن به انتظارات مردم را نشان داد. به عنوان نمونه در سال گذشته و سال پیشتر از آن واکنش نیروهای امنیتی در پی افزایش تعرض طالبان نومیدکننده و همراه با عقبنشستنهای بسیار بود. کندز سقوط کرد و دهها ولسوالی در اختیار طالبان قرار گرفت؛ اما به دلیل شهامت سربازان کشور و اقدامات حمایتییی که انجام شد، میزان رضایت و امیدواری به پولیس و اردوی ملی افزایش اندکی را نشان میدهد. به همان ترتیب در بخش بازسازی و طرحهای اقتصادی و البته مبارزه با فساد و تقویت شفافیت نیز استقبال شده و نقش مؤثری در افزایش خوشبینی مردم داشته است.
حکومت باید با توجه به خواستها و انتظارات مردم و تکیه بر حمایت شهروندانش ارادهی واقعی انجام اصلاحات، مبارزه با فساد و تأمین منافع ملی را در نظر بگیرد. با این حال، تلاش حکومت برای تحقق آرزوهای مردم بسیار اندک، نمایشی و ناکافی بوده است. افزایش قلمرو تحت حاکمیت طالبان در روستاها، حملات خونین امسال و افزایش تلفات ملکی به خصوص در شهرها و فساد مضاعف در تأمین مایحتاج اولیهی پولیس نشانههای نومیدکنندهییاند.