افزایش ناامنی‌ها به‌ویژه سرقت‌های مسلحانه در شهر هرات، با موجی از نگرانی‌ها مواجه شده است. شهروندان هرات میگویند که بیش‌تر سرقت‌های مسلحانه در بخش‌های مختلف شهر هرات، حتا در نزدیکی پاسگاه‌های امنیتی و خیابان‌های اصلی شهر رخ می‌دهد. این مشکل از طرف شب بیش‌تر است و به گفته مردم گشت‌وگذار از شام به بعد در هرات مخاطره‌آمیز است و به تهدید جدی تبدیل شده است.
شمار زیادی از کاربران شبکه‌های اجتماعی با راه‌انداختن کمپین اعتراضی، از وضعیت امنیتی این روزهای هرات شاکی‌اند.
«کجای هرات ناامن است؟»
سید مسعود حسینی، استاد دانشگاه نوشته است: «فرمانده پولیس هرات می‌گوید یک درصد هم موافق نیست که هرات ناامن است. او با استفهام انکاری می‌پرسد که کجای هرات ناامن است؟ خوب حالا شما بگویید کجای هرات ناامن است؟»
در هفته جاری در چندین مورد ویدیوهای از سرقت‌های مسلحانه در هرات در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست شد. ویدیوهای که نشان می‌داد دزدان مسلح در متن شهر دست به سرقت می‌زدند. نشر این ویدیوها باعث انتقاد شدید هراتیان به عملکرد پولیس شده است.
محمدجمعه حقانی، استاد دانشگاه هرات، مقام‌های امنیتی را به دروغ‌گویی در مورد تأمین امنیت متهم می‌کند. او در واکنش به ادعای فرمانده پولیس هرات در فیس‌بوک خود گفته است: «شاید به‌زعم ایشان [فرمانده پولیس هرات] دزدی‌های جاده‌ی فرانسه، توکیو و یا هم کره شمالی است که دزدان لباس افغانی پوشیده‌‌اند و می‌خواهند هرات را ناامن جلوه دهند و به ریش مردم این خطه چنین خندیدند. همه دروغ میگن الا کسیکه تفنگ دارد.»
این انتقادها در حالی است که فرمانده پولیس هرات در یک نشست خبری با رد افزایش سرقت‌های مسلحانه گفته سرقت‌های مسلحانه در هرات کم‌تر شده است.
چهارشنبه شب هفته گذشته سارقان یک دکان را در نزدیکی ساحتمان فرماندهی پولیس هرات دست‌برد زده‌اند. معروف پیمان، مالک این دکان می‌گوید، دزدان آن قدر خیال‌شان راحت بوده که گاو صندوق را با خود برده‌اند. این دکان فاصله کمی با ساختمان فرماندهی پولیس هرات دارد: «پولیس برای جلوگیری از سرقت از دکان ما هیچ کاری نکرده، با وجودی‌که دکان ما در 50 متری فرماندهی پولیس هرات موقعیت دارد.»
برخی از اعضای شورای ولایتی هرات نیز میگویند که در این اواخر سرقت‌های مسلحانه در هرات زیاد شده است. سردار بهادری، عضو این شورا در صحبت با روزنامه اطلاعات روز، از نیروهای پولیس می‌خواهد که از تمام نیرو و ظرفیت برای مهار ناامنی‌ها تلاش کنند: «شورای ولایتی هرات باور دارد که ولایت هرات ناامن است. متأسفانه نیاز نیست که نیروهای امنیتی ما بگویند که هرات امن است و باید از مردم برای تأمین امنیت همکاری بخواهند.»
روایت متفاوت پولیس از تبه‌کاری در هرات
پولیس هرات روایت دیگری از ناامنی‌ها در شهر هرات دارد. فرمانده پولیس هرات می‌گوید، آمارهای سرقت‌های مسلحانه در هرات رو به کاهش است. به گفته‌ی پولیس در دو ماه گذشته، 445 تن را به اتهام سرقت‌های مسلحانه، جرایم جنایی، قاچاق مواد مخدر و اعمال خلاف قانون بازداشت شده‌اند.
عبیدالله نورزی، فرمانده پولیس هرات روز پنج‌شنبه، 2 سنبله در جریان کنفرانس خبری گفت که از این میان، 160 تن سارقان مسلح بوده‌اند و 127 وسیله نقلیه نیز از نزد سارقان به‌دست آمده است: «اگر مقایسه به سال‌های 97 و 98 آمار سرقت‌های مسلحانه بکنیم، 36 درصد این آمار کاهش یافته است.»
او می‌افزاید که شش آمر حوزه پولیس در شهر هرات مسئولیت دارند که بر سارقان مسلح و اغتشاش‌گران شلیک کنند، تا جلو شلیک به افراد غیرنظامی گرفته شود.
به گفته او، بخش کوچکی از نیروهای پولیس نیز با لباس و وسایط شخصی برای بازداشت عاملان سرقت‌ها تلاش می‌کنند.
کمبود نیروی پولیس؛ چالش همیشگی
هرات با بیش از سه میلیون نفوس و یک شهر اقتصادی بزرگ با موجودیت بنادر اسلام‌قلعه و تورغندی، شهرک صنعتی، بند سلما و نقاط استراتژیک دیگر با کمبود نیروی پولیس مواجه است. کامران علیزایی، رییس شورای ولایتی هرات به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که تشکیل پولیس برای مهار ناامنی‌ها و جرائم باید افزایش پیدا کند: «هرات نفوس زیادی دارد و باید از ولایت‌های دیگر پولیس بیش‌تری داشته باشد و هیچ معنی نمی‌دهد که تشکیل پولیس در هرات کم باشد.»
افزایش تشکیل پولیس همواره در محور بحث مقام‌های محلی، شورای ولایتی و فعالان مدنی هرات با مقام‌های مرکزی بوده است، اما سال‌هاست که کمبود تشکیل پولیس هرات بر طرف نشده است.
عبیدالله نورزی، فرمانده پولیس هرات از شهروندان هرات خواسته است که به صف پولیس بپوندند. او گفته است که در گام نخست باید تشکیل 900 نفری از باشندگان هرات در صفوف پولیس ایجاد شود و به دنبال آن تشکیل از ولایت‌های دیگر به هرات منتقل شود: «تشکیل اولی پولیس باید از باشندگان هرات تکمیل شود و سپس مرکز کشور تشکیل دوم را می‌فرستد. وقتی از مرکز کشور تشکیل می‌خواهیم، برای ما میگویند که شما «پولیس» تشکیل خود را از هرات نتوانستید اکمال کنید»
اتهام سنگین بر پولیس
افزایش ناامنی‌ها در شهر هرات، انتقاد کامران علیزایی، رییس شورای ولایتی هرات را برانگیخته است. او به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که برخی از آمران حوزه‌ها، سمت‌ها و بست‌های کلیدی در بدل پرداخت پول و واسطه گماشته می‌شوند و این باعث افزایش ناامنی‌ها شده است: «ما شاهد هستیم که این افراد از طریق رقابت آزاد، لیاقت و استعداد مقرر نمی‌شوند. یک آدمی که در بدل پول مقرر شود، هیچ شکی وجود ندارد که باید اول به فکر جمع‌آوری پول باشد.»
او از حکومت مرکزی می‌خواهد که مشوره مقام‌های محلی هرات را در راستای گماشتن افراد در بست‌های بلند دولتی جویا شوند، تا افراد شایسته گماشته شوند: «تقرری‌های خودسر مقام‌های امنیتی از سوی حکومت مرکزی باعث وخیم شدن اوضاع امنیتی در هرات شده است.»
اما سید عظیم کبرزانی، نماینده مردم هرات در مجلس نمایندگان به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که برخی از حلقات سیاسی همیشه به فکر ناامن کردن هستند: «متأسفانه تغییر و تبدیل در پولیس هرات راه حل نیست و باید کار بنیادی شود و من فکر می‌کنم که یک گروه از کارشناسان به هرات بروند و عوامل ناامنی‌ها را جست‌وجو کنند.»
او هشدار می‌دهد که افزایش ناامنی‌ها گردآوری عواید حکومت از هرات را به مشکل جدی مواجه می‌کند: «هرات به‌عنوان یکی از منابع اساسی و چشمه‌های عایداتی افغانستان در حدود 35 میلیارد افغانی از گمرک و مالیه‌دهندگان کوچک و بزرگ به عواید حکومت می‌افزاید.»
پولیس هرات از بررسی عملکرد و شایستگی فرماندهان پولیس در ولسوالی‌ها و آمران حوزه‌ها خبر می‌دهد. عبیدالله نورزی، فرمانده پولیس هرات می‌گوید که اغلب آمران حوزه‌ها براساس شایستگی مسئولیت پذیرفته‌اند. هرچند آقای نورزی خبر از تغییرات در بست‌های امنیتی پولیس در شهر هرات می‌دهد. آقای نورزی می‌گوید، از هنگامی‌که به‌عنوان فرمانده پولیس به هرات آمده تا کنون چهار آمر حوزه برکنار شده‌اند.
آقای نورزی می‌گوید که به‌تازگی 32 تن از نیروهای پولیس در شاهراه‌ها به‌دلیل عدم تطبیق قانون و اخاذی منفک شده‌اند و هفت تن دیگر نیز به دادستانی معرفی شده‌اند.
در این اواخر ناامنی‌ها در مسیر شاهراه‌های هرات نیز افزایش یافته است. در چندین مورد افراد مسلح و گروه طالبان اقدام به ماین‌گذاری و شلیک بر افراد ملکی و نظامی کرده‌اند. ماه گذشته در واکنش به افزایش ناامنی‌ها در مسیر شاهراه هرات – اسلام‌قلعه، کارمندان گمرک و کمیشن‌کاران دست به اعتصاب کاری زده بودند.
ناامنی هرات و فرار سرمایه
اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری هرات، از افزایش ناامنی‌ها ابراز نگرانی می‌کند. احمد سعید عظیمیان، معاون اتاق تجارت و سرمایه‌گذری هشدار می‌دهد که ناامنی در هرات، باعث فرار بیش‌تر سرمایه خواهد شد. او به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که طی پنج سال گذشته صدها تاجر از هرات سرمایه‌های‌شان را به‌دلیل نبود امنیت و فراهم‌نبودن بستر مساعد برای سرمایه‌گذاری به خارج کشور منتقل کرده‌اند.
او از حکومت می‌خواهد که عاملان ناامنی‌ها و آدم‌ربایی‌ها را بازداشت کند: «بارها ما از حکومت خواسته‌ایم که امنیت تاجر را تأمین کند. اگر امنیت نباشد، تاجر چگونه می‌تواند سرمایه‌گذاری کند.»
هم اکنون تاجران و سرمایه‌گذارن هرات، هزینه‌های هنگفت برای تأمین امنیت‌شان هزینه می‌کند و بیش‌تر سرمایه‌گذاران از ترس آدم‌ربایی محافظ شخصی استخدام کرده‌اند.
پیش‌تر سید وحید قتالی، والی هرات نیز گفته بود که به‌دلیل نبود امنیت و فساد، تاجران سرمایه‌های‌شان را به خارج کشور منتقل کرده‌اند.
سرقت‌های مسلحانه در شهر هرات تنها نگرانی این روزهای هراتیان نیست. دامنه ناامنی‌های بزرگ‌تر در ولسوالی‌های هرات نیز گسترش یافته است.
اعضای شورای ولایتی هرات از احتمال گسترش دامنه‌ی ناامنی‌ها از ولسوالی‌ها به داخل شهر نگرانند. سردار بهادری، عضو این شورا می‌گوید: «ناامنی‌ها در ولسوالی‌ها تأثیر منفی بر وضعیت امنیتی شهر هرات می‌گذارد، باید نیروهای دولتی ما به طالبان اجازه ندهند که دست به حملات بزنند، تا از گسترش جغرافیایی جنگ به شهر هرات جلوگیری شود.»