روند انتخابات شورای عالی جوانان از دهم عقرب به این‌سو در سراسر کشور در جریان است. این روند به‌منظور انتخاب 16 نفر از هشت زون کشور برای عضویت در «شورای عالی جوانان» راه‌اندازی شده است.
طرح تشکیل «شورای عالی جوانان» در هفتم عقرب امسال از سوی اداره امور ریاست‌جمهوری پیشکش شد. این اداره در هماهنگی با ارگان‌های محل و معینیت امور جوانان وزارت اطلاعات و فرهنگ مؤظف شد که برای انتخاب اعضای این شورا در 34 ولایت و تمامی ولسوالی‌ها انتخابات برگزار کند.
گودر زازی، آمر «شورای عالی جوانان» اداره امور ریاست‌جمهوری به روزنامه اطلاعات روز میگوید که تا کنون در 21 ولایت به‌شمول مرکز‌ها و ولسوالی‌ها روند تکمیل شده است و در 13 ولایت دیگر هم انتخابات در مرکز‌های ولایت‌ها ختم شده اما در ولسوالی‌های سردسیر هنوز این روند ادامه دارد.
مشوره یا دور زدن نهادها
هدف از ایجاد شورای عالی جوانان، تدوین سیاست‌ها و برنامه‌های مؤثر برای بهبود وضعیت جوانان، سهیم‌کردن جوانان در عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، علمی و سایر عرصه‌ها، ارایه مشوره‌های لازم به رییس‌جمهور و ایجاد انسجام و هماهنگی بیشتر میان جوانان کشور خوانده شده است. اداره امور ریاست‌جمهوری که مجری این طرح است، میگوید که شورای عالی جوانان مثل سایر شوراهای عالی بودجه ندارد.
حکیم مختار، معاون بخش مطبوعات اداره امور ریاست‌جمهوری به روزنامه اطلاعات روز گفت: «این شورا مثل تمام شوراهای عالی دیگر که در حکومت هست، بودجه ندارد. فقط آنان می‌آیند بحث می‌کنند و مشوره‌ی خود را می‌دهند. آنان کدام مأموریت رسمی ندارند. ریاست امور شوراها جلسات‌شان را برگزار میکند و فیصله‌ها و کارهایی را که می‌کنند تعقیب میکند.»
تشکیل شوراهای عالی منتقدانی هم دارد. دیدبان شفافیت افغانستان هدف از تشکیل شوراهای عالی را به‌‌نحوی دورزدن نهادهای قانونی و اصلی حکومت (وزارت‌ها) می‌خواند.
ناصری تیموری، مسئول دادخواهی و ارتباطات دیدبان شفافیت افغانستان درباره‌ی تشکیل این شوراها گفت: «ایجاد این شوراها نگرانی را در میان کارکنان حکومتی به‌وجود آورده که گویا، ارگ ریاست‌جمهوری ادارات اصلی و قانونی (وزارت‌ها) را دور بزنند و مشاوران رییس‌جمهور از طریق این شوراها، زمینه‌های توسعه و انکشاف، حکومت‌داری و امور دفاعی و امنیتی را به پیش ببرند.»
آقای تیموری ایجاد شورا برای انسجام جوانان و برگزاری انتخابات این شورا را از صلاحیت‌های معینیت وزارت اطلاعات و فرهنگ می‌داند.
از سوی دیگر، به گفته‌ی آقای تیموری از زمان تشکیل این شوراها تا کنون در مورد مؤثریت آن در عرصه‌ی حکومت‌داری گزارشی ارایه نشده است. علاوه بر این، آقای تیموری این پرسش را مطرح میکند که حکومت بر چه مبنای قانونی این شوراها را ایجاد میکند: «حکومت برای تشکیل این شورها آیا کدام مطالعه‌ی دقیق و همه‌جانبه انجام داده است؟»
«روند شفاف نبود»
مهدی پارسا از مرکز ولایت هرات خود را برای عضویت در شورای عالی جوانان نامزد کرده بود. به گفته‌ی مهدی از مرکز ولایت هرات یکی از بستگان مقام‌های محلی هرات برنده شد. آقای پارسا از این روند ناراض است و میگوید که خلاف طرزالعمل در روز انتخابات، هر کسی که در محل رأی‌دهی حاضر شده بود – چه آن‌هایی که اسم‌شان در فهرست رأی‌دهندگان ثبت بود و چه آن‌هایی که اسم‌شان ثبت نبود – آمدند و رأی دادند: «از هر جا که جوان گیر آورده بودند، همه را آورده بودند که رأی بدهند. حتا بعضی لیسه‌ها را رخصت کرده بودند که بیایند رأی بدهند. انتخابات مطابق طرزالعمل برگزار نشد.»
درحالی‌که در طرزالعمل تصریح شده که از این روند در سطح ولسوالی و مرکز ولایت اطلاع‌رسانی وسیع از طریق رسانه‌های اجتماعی و همگانی انجام شود، اما در هرات این کار انجام نشده است.
آقای پارسا میگوید که آمریت جوانان ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت هرات فقط در صفحه‌ی فیسبوک خود یک اطلاعیه منتشر کرد و از جوانان خواستند که در این روند شرکت کنند.
ممتاز دلاوری که از ولسوالی بگرام ولایت پروان در این انتخابات کاندیدا بود نیز میگوید که این انتخابات آن‌چنان و به ترتیبی که باید برگزار می‌شد، برگزار نشد. به گفته‌ی او مرحله‌ی نخست که در سطح ولسوالی برگزار شد، شفاف و طبق طرزالعمل بود، اما در مرحله‌ی دوم که در سطح ولایت بین منتخبان دور اول برگزار شد، زورمندان محلی مداخله و انتخابات را طبق میل خود مهندسی کردند.
آقای دلاوری از میان 11 جوان، با کسب 740 رأی به عنوان کاندیدای برتر انتخاب شد و به مرحله‌ی دوم راه یافت. در مرحله‌ی دوم اما او به‌دلیل آنچه خودش تقلب میگوید از دور خارج شد: «از مرحله‌ی دوم راضی نیستم به‌خاطر که پروسه سیاسی شد و یک عده بزرگان محل به مردم پول دادند که به کسی که اهلیت و حتا توانانی سخنرانی ندارد، رأی بدهند.»
در این انتخابات هیچ نهاد ناظر ملی ناظر ندارند.
گودر زازی، آمر شورای عالی جوانان اما تأکید میکند که انتخابات مطابق میکانیزم و به گونه‌ی شفاف برگزار و در صورتی که شکایتی وجود داشته به آن رسیدگی شده است.
میکانیزم برگزاری انتخابات
برای انتخابات اعضای شورای عالی جوانان در سطح ولسوالی و ولایت انتخابات برگزار می‌شود. ابتدا به نمایندگی از مرکز ولایت و هر ولسوالی دو تن (یک زن و یک مرد) از طریق انتخابات، گزینش می‌شوند. به دنبال آن در سطح ولایت بین اعضای انتخاب‌شده‌ی مرکز و ولایت انتخابات برگزار می‌شود و در نهایت دو تن از هر ولایت انتخاب می‌شوند. انتخابات در سطح 34 ولایت که پایان یافت، 68 جوان (از هر ولایت دو تن، یک زن و یک مرد) به کمیته‌ی گزینش در مرکز معرفی می‌شوند. سپس کمیته‌ی گزینش به نمایندگی از هر زون، دو جوان (یک مرد و یک زن) را که در مجموع 16 تن می‌شوند به‌عنوان اعضای شورای عالی جوانان در مرکز معرفی میکند. سایر کاندیداها که به سطح ولایت و ولسوالی خود موفق به کسب عضویت شورای عالی جوانان شده‌اند، به‌عنوان همکار دایمی شورای عالی جوانان در ولسوالی‌ها و مرکز‌های ولایت‌ها همکاری می‌کنند.