بررسی‌های روزنامه اطلاعات روز در مورد اسناد مرتبط به کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان نشان می‌دهد که در مورد پرداخت‌نشدن معاش ۱۶۰ کارمند موقت کمیسیون ولایتی انتخابات در ننگرهار در سال ۱۳۹۷ ادعاهای ضدونقیض وجود دارد. از سوی هم یک کمیته موظف و تفتیش داخلی کمیسیون انتخابات دست‌کم ۱۲ مورد مشکل و نقض را در اسناد قرارداد این کارمندان شناسایی کرده است.
یافته‌های این کمیته و تفتیش نشان می‌دهد که فورم‌های کلیرنس ۱۵۴ تن از این کارمندان «نام و بخش مربوطه تمام کارمندان توسط یک شخص، یک قلم و یک خط تحریر گردیده و شماره کارت هویت کارمندان اصلاً درج نگردیده است.» حوا علم نورستانی، رییس کمیسیون انتخابات نیز می‌گوید پس از ارائه اسناد این کارمندان از سوی دارالانشای این کمیسیون، رهبری کمیسیون انتخابات درباره‌ی این موضوع مشکوک شده و یک هیأت ویژه را برای بررسی اسناد تعیین کرده است. علاوه بر این، رییس کمیسیون انتخابات در ننگرهار در سال ۱۳۹۷ نیز گفته است که در آن زمان شکایتی در مورد پرداخت‌نشدن معاش کارمندان موقت وجود نداشته است.
براساس اسناد کمیسیون مستقل انتخابات که اطلاعات روز به آن دست یافته است، مجموع معاشات مورد بحث مبلغ ۸ میلیون و ۲۹۲ هزار افغانی است که ریاست مالی و حسابی کمیسیون مستقل انتخابات به تاریخ ۰۱/۰۴/۱۳۹۹ طی نامه‌ی شماره ۴۷۴۷۷ و به تاریخ ۰۶/۰۵/۱۳۹۹ طی نامه‌ی شماره ۱۴۰۶ از وزارت مالیه درخواست پرداخت آن را نموده اما به دستور رهبری این کمیسیون اجرا و انتقال این مبلغ متوقف شده است.
حواعلم نورستانی، رییس کمیسیون انتخابات و سید عصمت‌الله مل، معاون این کمیسیون در دو مکتوب جداگانه با شماره‌های ۱۴۱۶ و ۱۴۱۷ به تاریخ ۳۰/۰۵/۱۳۹۹ یک هیأت سه‌نفره را از میان اعضای کمیسیون انتخابات برای بررسی این موضوع تعیین و به ریاست دارالانشای کمیسیون انتخابات معرفی کرده‌اند. در این هیأت سید عصمت‌الله مل، مولانامحمد عبدالله و اورنگ زیب شامل اند.
خانم نورستانی و آقای مل در این مکتوب‌ها به ریاست دارالانشای این کمیسیون و ریاست امور انتخاباتی ولایت ننگرهار دستور داده‌اند که «تمام اسناد و ضمایم مرتبط به مکاتیب فوق به کمیسیون ارائه گردد؛ علل و دلایل عدم اجرای معاشات کارمندان مذکور در سال ۱۳۹۷ به طور واضح و مستند تحریر گردد؛ چرا مبلغ مذکور در سال مالی ۱۳۹۸ مطالبه نگردیده.»
در این مکتوب‌ها ریاست امور انتخاباتی ولایت ننگرهار موظف شده است که شماری از اسناد، به‌شمول اصل احکام تقرری، اصل قرارداد، کاپی تذکره، اصل ضمانت خط، کتاب حاضری، گزارش حاضری و اصل حوالههای مستردی معاشات این ۱۶۰ کارمند را که در سالهای قبل از وزارت مالیه مطالبه گردیده بوده، تا تاریخ ۰۲/۰۶/۱۳۹۹ به منظور بررسی به کابل بفرستد.
کمیته سه‌نفری تعیین شده از سوی رهبری کمیسیون انتخابات موضوع را بررسی و یافته‌های خود را در ۱۲ ماده به رهبری کمیسیون ارائه کرده است. رهبری این کمیسیون به دنبال دریافت گزارش کمیته موظف، به تاریخ ۲۱/۰۸/۱۳۹۹ طی نامه‌ی شماره ۲۰۰۴ به ریاست تفتیش داخلی دستور می‌دهد که با در نظرداشت یافته‌های کمیته قبلی در مورد این موضوع تدقیق و بازرسیهای بیشتر را انجام دهد. ریاست تفتیش داخلی چهار روز بعد در ۲۵/۰۸/۱۳۹۹ گزارش نهایی خود را به رهبری کمیسیون مستقل انتخابات ارائه کرده است.
تناقض در اسناد و مدارک
اطلاعات روز گزارش کمیته سه‌نفری و گزارش تفتیش داخلی کمیسیون انتخابات را بررسی و مرور کرده است. در این دو گزارش آمده است که اسناد مرتبط به قرارداد ۱۶۰ کارمند موقت کمیسیون انتخابات ولایت ننگرهار دارای نواقض و خلاهای زیادی است. براساس یافته‌های کمیته مؤظف، فورمههای کلیرنس (تصفیهحساب) ۱۵۴ کارمند که از ولایت ننگرهار به کابل ارسال شده است، نواقص و مشکلات دارد.
در گزارش کمیته مؤظف آمده است اصول طی مراحل فورم‌های کلیرنس بهگونهای است که [کارمند] نام، بخش مربوطه و شماره‌ی کارت هویت خویش را در آن درج نموده و بعد از طی مراحل، فورم و کارت هویت کارمند از سوی شخص مسئول گرفته میشود. اما در فورمهایی که از ننگرهار به مرکز فرستاده شده است، نام و بخش مربوطه کارمندان توسط یک شخص با یک قلم و یک خط نوشته و شماره کارت هویت کارمندان هیچ درج نگردیده است. کمیته مؤظف نوشته: «از شکل و شمایل امضاءهای موجود در فورم‌های کلیرینس طوری برداشت میشود که همه در یک روز، توسط یک نفر، یک زمان و یک مکان خاص تهیه گردیده است.»
موضوع دیگر برجسته در یافته‌های کمیته موظف و تفتیش داخلی کمیسیون انتخابات امضایی است که در پای فورم‌های تصفیه حساب درج شده است. در انتخابات مجلس نمایندگان در سال ۱۳۹۷خورشیدی احمدداوود صدیق‌زاد ریاست امور انتخاباتی ولایت ننگرهار را به عهده داشته است و در گزارش هیأت تفتیش داخلی ذکر شده که «اصولاً فورم‌های کلیرنس با امضأ رییس ولایتی مدار اعتبار است.» در گزارش کمیته مؤظف قید شده است که تصفیه حساب کارمندان در زمان ریاست احمدداوود صدیق‌زاد، رییس آن وقت امور انتخاباتی ولایت ننگرهار صورت گرفته است اما در فورمهایی که حالا از ننگرهار به مرکز فرستاده شده است، امضای آقای صدیق‌زاد در آن نیست بلکه امضای ذبیح‌الله وګړی، رییس فعلی امور انتخاباتی ولایت ننگرهار پای این اسناد وجود دارد.
در عین‌حال، ریاست امور انتخاباتی ولایت ننگرهار در جواب استعلامیه شماره ۱ تاریخ ۲۲/۰۸/۱۳۹۹ ریاست تفتیش داخلی این کمیسیون گفته است که «در فورم‌های کلیرنس کارکنان مذکور معاون عملیاتی امور انتخابات ولایت ننگرهار آن وقت در یک تاریخ مشخص (۱۰/۰۹/۱۳۹۷) عوض رییس امضا نموده است.»
ذبیح‌الله وګړی، رییس فعلی امور انتخاباتی ولایت ننگرهار به روزنامه اطلاعات روز گفت که روی فورم‌های کلیرنس امضاء نکرده است و امضای درج شده از عبدالله جبارخیل، معاون پیشین عملیاتی ریاست امور انتخاباتی ولایت ننگرهار و شهردار فعلی ولسوالی کامه است.
تناقض در رقم معاشات
کمیته موظف و تفتیش داخلی کمیسیون انتخابات پس از بررسی اسناد دریافته است که رقم معاشات ۱۶۰ کارمند موقت کمیسیون انتخابات ولایت ننگرهار در سال ۱۳۹۷، یکسان نیست بلکه در اسناد مختلف رقم معاش کارمندان به‌گونه‌ی متفاوت درج شده است.
یافته‌های کمیته مؤظف نشان می‌دهد که رقم معاشات این کارمندان در قرارداد با رقم معاشات در لیست که برای تفتیش از ننگرهار به مرکز فرستاده شده است، تفاوت دارد و هردو رقم مذکور با جدول نورم معاشات منظور شده مطابقت ندارد. در گزارش کمیته مؤظف آمده است که معاش ماهوار ۲۶ کارمند در قرارداد ۳۳ هزار و ۴۸۰ افغانی بوده است اما در لیست ترتیب شده از سوی ریاست امور انتخاباتی ولایت ننگرهار ۳۳ هزار درج گردیده است. همچنان معاش ماهوار ۹۰ کارمند در قرارداد ۲۲ هزار و ۳۲۰ افغانی بوده است اما در لیست ترتیب شده از سوی ریاست امور انتخاباتی ولایت ننگرهار ۲۴ هزار و ۴۰۹ افغانی درج گردیده است. همین‌گونه معاش ماهوار ۹ کارمند در قرارداد ۲۰ هزار و ۵۰۲ افغانی بوده است اما در لیست ترتیب شده از سوی ریاست امور انتخاباتی ولایت ننگرهار ۲۴ هزار و ۴۰۹ افغانی درج گردیده است. براساس یافته‌های کمیته موظف، تفاوت میان ارقام هریک از این موارد هزاران افغانی است.
ریاست امور انتخابات ولایت ننگرهار در پاسخ به استعلام شماره ۱ مؤرخ ۲۲/۰۸/۱۳۹۹ تفتیش داخلی در مورد تفاوت مقدار معاشات نوشته است: «چنانچه ترتیب قرارداد خط کارمندان وظیفه مدیر منابع بشری که این مدیر کارمند موقت این دفتر بوده که به همین دلیل در ترتیب و تنظیم قراردادها سهوا یک سلسله اشتباهات رونما گردیده است، زیرا اینکه نورم معاشات از جانب دفتر مرکزی کمیسیون مواصلت نورزیده بود، با دریافت نورم متذکره در قراردادهای آمرین، مامورین و آگاهی عامه دوباره تصحیح گردید.»
بخشی از یافته‌های کمیته مؤظف نشان می‌دهد که قراردادهای ۱۰ کارمند ریاست امور انتخابات ولایت ننگرهار به نام‌های سیدظاهر فرزند سیدمحمد، فرهاد فرزند عبدالطیف، ابرار فرزند معروف، حمدالله فرزند عبدالله، عبدالله‌خان فرزند عیسی خان، مقرب فرزند محمدایوب، عزت‌الله فرزند میدان، نجم‌الدین فرزند محمدالله، سردار ولی فرزند امان‌الله و فریدالله فرزند تاج‌محمد موجود بوده اما نام‌های آنان در لیستی که از سوی ریاست امور انتخابات ولایت ننگرهار فرستاده شده است، موجود نیست. در همین حال ۱۲ کارمند دیگر که قراردادهایشان وجود ندارد، اسمشان در لیست مذکور موجود است.
ریاست امور انتخابات ولایت ننگرهار در پاسخ به استعلام ریاست تفتیش داخلی گفته است چون برخی از کارمندانی که قرارداد داشتند، حاضر نشدند به ساحه بروند از همین رو ریاست امور انتخابات ولایت ننگرهار افرادی را که اسمشان در لیست ریزرفی قرار داشتند، به ساحه فرستاده است. این که چرا در همان زمان گزارشی در مورد قرارداد این افراد ارایه نشده است، جای سوال است.
بخش دیگر از یافته‌های کمیته مؤظف نشان می‌دهد که «در تشکیل موجود دفاتر مرکزی کمیسیون تعداد کارمندان مورد بحث ۱۴۶ تن، اما در لیست معاشات ۱۶۰ تن می‌باشد که این تفاوت فاحش و سوال برانگیز است.» همچنان، ریاست ولایتی کمیسیون انتخابات صلاحیت دارد که یک کارمند را با معاش حداکثر ۱۳ هزار افغانی استخدام نماید اما ریاست امور انتخابات ولایت ننگرهار ۵ تن را با معاش ۱۵ هزار افغانی استخدام کرده است.
احمد داوود صدیقزاده، رییس امور انتخابات ولایت ننگرهار در انتخابات ۱۳۹۷ مجلس نمایندگان در پاسخ به ایمیل ریاست تفتیش داخلی گفته است: «زمانی که من متصدی آن ریاست بودم به هیچ‌وجه کدام شکایت و یا اطلاع در رابطه به عدم اجرای معاشات از جانب کارمندان مؤقت در ولایت صورت نگرفته است.»
با وجود تناقض‌های زیاد در اسناد مرتبط به قرارداد ۱۶۰ کارمند موقت کمیسیون انتخابات ولایت ننگرهار و پاسخ رییس پیشین کمیسیون انتخابات ننگرهار، تفتیش داخلی کمیسیون انتخابات اما گفته است که «معاشات پرداخت نشده است.» این ریاست با درج یافته‌های کمیته مؤظف در گزارش خود و با ذکر موارد فوق، در ماده پنجم یافته‌های خود ذکر کرده است: «مسئولین وقت در قسمت پرداخت معاشات غفلت انجام داده که میبایست در ختم ماه و یا ختم قرارداد معاشات طی مراحل و پرداخت میگردید که چنین اجراآت صورت نگرفته است که خود به جایگاه، نام و اعتبار کمیسیون صدمه وارد نموده است.»
در ادامه، در بخش نتیجه‌گیری گزارش ریاست تفتیش، نامه‌ی شماره ۲۵۳ مؤرخ ۱۶/۰۶/۱۳۹۹مدیریت عمومی محاسبه، آمریت مالی مستوفیت ولایت ننگرهار آورده شده است که در پاسخ به نامه‌ی شماره ۱۵۱۰ مؤرخ ۱۳/۰۶/۱۳۹۹ ریاست دفتر کمیسیون مستقل انتخابات نگاشته شده است.
مستوفیت ننگرهار گفته: «در سال مالی ۱۳۹۷ در بابت (۲۱۰) معاشات به مبلغ ۲۴میلیون و ۸۵۲ هزار و ۱۱۹ افغانی تخصیص مواصلت ورزیده که از آن جمله مبلغ ۱۴میلیون و ۳۶۲ هزار و ۴۹ افغانی به مصرف رسیده و همچنان به مبلغ ۱۰ میلیون و ۴۹۰ هزار و ۸۳۷ افغانی در باب (۲۱۰) معاشات تنقیص صورت گرفته…» در نامه‌ی مستوفیت ولایت ننگرهار آمده است که در مورد «اجرای معاشات مشخص ۱۶۰ نفر کارمندان آگاهی عامه انتخابات پارلمانی کمیسیون مستقل این ولایت بابت سال ۱۳۹۷ کدام حواله اجرا نگردیده.»
در این نامه ذکر نشده است که معاش این ۱۶۰ کارمند اجرا نشده است بلکه گفته که در مورد معاشات «مشخص ۱۶۰» نفر کدام حواله اجرا نشده است. اما تفتیش داخلی با استناد به این بخش نتیجه گرفته که معاشات اجرا نشده است.
مسئولان چه می‌گویند؟
مسئولان کمیسیون انتخابات در ولایت ننگرهار می‌گویند که معاش ۱۶۰ کارمند انتخابات سال ۱۳۹۷ پرداخت نشده است. ذبیح‌الله وګړی، رییس امور انتخاباتی ولایت ننگرهار در صحبت با اطلاعات روز گفت که بعد از انتخابات مجلس نمایندگان، کمیسیون مرکزی به همه ریاستها طی نامه‌ی دستور داد تا که فورم‌های کلیرنس را تسلیم نگرفته، معاشات را اجرا ننمایند. او می‌گوید که آقای صدیق‌زاد فورم‌های کلیرنس را از کارمندان گرفته اما بنا به هر دلیلی معاش را اجرا نکرده و در ختم سال مالی این معاشات به حساب وزارت مالیه برگشت نموده است.
او می‌گوید که شش‌ماه بعد از انتخابات مجلس نمایندگان به ننگرهار تبدیل شده و در آن زمان برنامه عملیاتی انتخابات ریاست جمهوری جریان داشته است. «همهی ما مصروف برنامه عملیاتی بودیم و کسی به ما مراجعه نکرد که معاش ما مانده است. وقتی در اول سال مالی امسال (۱۳۹۹) بچه‌ها[۱۶۰ کارمند انتخابات مجلس نمایندگان به شمول مبلغین، آمرین و معاونین] به ما مراجعه کردند، ما این موضوع را طی یک استعلام با مدیریت مالی [مستوفیت] ولایت ننگرهار شریک ساختیم. مدیریت مالی به ما گفته که این معاشات اجرا نشده است.»
آقای وګړی می‌گوید که وقتی برای پرداخت این معاشات به مستوفیت ننگرهار مراجعه کرده است، بخش مالی مستوفیت گفته است که سال مالی پایان یافته و بودجه دوباره به حساب دولت برگشته است. او می‌گوید که بعد از آن موضوع را به‌صورت رسمی با کمیسیون مرکزی شریک ساخته است و ریاست دبیرخانه کمیسیون دستور اجرای این معاشات را صادر کرده و ریاست کمیسیون مستقل انتخابات نیز آن‌را امضاء کرده است اما بعد از مدتی روی موضوع مشکوک شده و اجرای این معاشات را متوقف کرده است.
رییس امور انتخابات ولایت ننگرهار در پاسخ به تناقض در اسناد فرستاده شده به مرکز می‌گوید: «من در آن وقت در ننگرهار نبودم و نمیدانم که در کجا و چگونه پر شده است. تمام اسنادی را که کمیسیون مرکزی از ما خواسته بود، ما آن را از بایگانی ریاست انتخابات ننگرهار کشیده و به مرکز فرستادیم.»
حبیب‌الرحمن ننگ، رییس دبیرخانه کمیسیون انتخابات به اطلاعات روز گفت که تمام اموری که مربوط دبیرخانه کمیسیون میشود، دبیرخانه آن را اجرا کرده است اما رییس کمیسیون آن را متوقف ساخته است. «تفتیش داخلی حدود سه هفته پیش گزارش خود را به ریاست کمیسیون تسلیم نموده است اما ریاست تاهنوز هیچ تصمیمی نگرفته است.»
اما حواعلم نورستانی، رییس کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان به اطلاعات روز می‌گوید: «لیست تعدادی از کارمندان که گویا معاش شان از سال ۱۳۹۷ باقی مانده از جانب دبیرخانه ترتیب گردیده اما از اینکه هیئت رهبری کمیسیون پیرامون موضوع شکاک بودند، موضوع را در کمیته کمیشنران مورد بحث قرار دادند و فیصله کردند که به تفتیش داخلی محول شود. تفتیش داخلی کمیسیون گزارش خود را ارائه کرده و بعضی نواقص را در اسناد متذکره بیرون نویس نموده و این نواقص که در گزارش تفتیش انعکاس یافته ، باعث شد تا شکاکیت هیئت رهبری بیشتر شود.»
او می‌گوید که موضوع را به ریاست حقوق محول کرده و ریاست حقوق در پاسخ گفته است که بررسی ریاست تفتیش تکمیل نیست. «اکنون رهبری کمیسیون هیئت ترکیبی را از ریاست‌های مالی، منابع بشری و امور عملیاتی را تحت نظر تفتیش داخلی توظیف نموده تا پیرامون موضوع بازرسی همه‌جانبه خویش را انجام داده و تصمیم نهائی را با درنظرداشت مشکوکیت‌ها به رهبری ارائه نمایند. ریاست کمیسیون بعد از گزارش هیئت ترکیبی تصمیم نهائی را در روشنی گزارش اتخاذ خواهند نمود.
در ماده ۱۴ «تعدیل طرزالعمل استخدام کارکنان موقت انتخاباتی سال ۱۳۹۸» کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان آمده است که «برای کارکنان محلات رای‌دهی امتیازات تشویقی‌شان به حساب روز در ختم قراداد مطابق معیارات از قبل تعیین شده قابل پرداخت می‌باشد.» حالا که موضوع معاش ۱۶۰ کارمند موقت کمیسیون انتخابات ولایت ننگرهار مورد بحث است، پرسش‌های بی‌پاسخ در این مورد وجود دارد. این که چرا مطابق طرزالعمل استخدام کارمندان موقت معاش در پایان قرارداد پرداخت شده است و دیگر این که اگر در سال ۱۳۹۷ کارمندان موقت کمیسیون انتخابات ولایت ننگرهار معاش دریافت نکرده‌اند، این کمیسیون و کمیسیون مرکزی انتخابات چرا در سال ۱۳۹۸ مالی این موضوع را بررسی نکرده است که دو سال بعد در این مورد موضع مطرح شده است. پرسش دیگری که وجود دارد این است که تفتیش داخلی کمیسیون انتخابات از غفلت مسئولان در آن زمان یاد کرده است ولی کمیسیون انتخابات تاکنون اقدامی برای برخورد قانونی با افرادی که در پرداخت معاش کارمندان موقت غلفت کرده‌اند، نکرده است.