وزارت صحت عامه می‌گوید، در ۱۰ ماه گذشته تیم نظارتی این نهاد دست‌کم شش داکتر را بهدلیل نوشتن نسخه‌های «شفری» و پیچیده، شناسایی کرده و برای یک مدت کوتاه از فعالیت ممنوع کرده است. سيد اسدالله اخلاقي‌زاده، آمر بازرسي دواخانه‌ها در اداره تنظيم دوایي وزرات صحت عامه به اطلاعات روز گفته است که این داکتران جریمه‌ی نقدی شده و در مواردی توصیه و اخطار دریافت کرده‌اند: «موضوع نسخه‌های شفری یا پیچیده توسط تیم بررسی و دریافت می‌شود و به مدت دو هفته هم دواخانه و هم معاینه‌خانه داکتر مسدود می‌شود و در صورت تکرار دوم یک ماه و برای بار سوم برای یک سال فعالیت‌شان تعلیق می‌شود.»
همچنان اداره تنظیم خدمات دوایی وزارت صحت عامه در سال ۱۳۹۹ دارو خانه‌های زیادی بهدلیل اضافه‌ستانی، فروش داروهای غیرمجاز و رعایت‌نکردن «نوکریوالی» جریمه نقدی کرده است؛ بیش‌تر از ۳۹۵ هزار افغانی بهدلیل داروهای غیرمجاز، بیش‌تر ۳۵۱ هزار افغانی بابت اضافه‌ستانی و ۴۵۵ هزار افغانی بهدلیل «نوکریوالی».
داروفروشان در کابل نیز در گفت‌وگو با اطلاعات روز می‌گویند نابه‌سامانی در فروش دارو و نسخه‌های پزشک زیاد است، اما حاضر نیستند در این گزارش از آن‌ها نامی برده شود. عمده‌ترین مشکلات که شهروندان از آن شکایت دارند نسخه‌های شفری و فروش داروی زیاد است.
نسخه‌های رمزی
نسخه‌ای را از یک داکتر جلدی در کابل که یک فارمیسیت به اطلاعات روز فرستاده بود، برای دست‌کم هشت داروخانه نشان دادم، تنها دو داروخانه توانست از پنج قلم دارو دو مورد آن را بخوانند. توصیه داروفروشان به من این بود که دارو از دواخانه پزشکی که نسخه را نوشته است، باید تهیه کنم. فارمیسیتی که این نسخه را در اختیار اطلاعات روز قرار داده، در توضیح آن گقته است: «این نسخه جلدی و زیبایی “شفری” است من فقط یک قلم از این دوا را خواندم به جز دواخانه خودش، کسی دیگر نمی‌تواند آن‌را بخواند.»
داروفروشان در شهر کابل می‌گویند داکتران نسخه‌ها را «غلط» یا مخفف می‌نویسند و یا از نام تجارتی دارو در نسخه‌های‌شان استفاده می‌کنند تا بیمار و مشتری را به داروخانه‌های اختصاصی‌شان راجع کنند. مسئول یک داروخانه در شهر کابل، بدون ذکر نامش به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید داکتران با استفاده از ترفند «شفری» نوشتن نسخه‌ها، کاری می‌کند که بیماران داروهایش را از داروخانه مورد نظرشان خریداری کنند: «داکتر دوای توصیه‌شده را غلط یا طوری می‌نویسد که خوانده نشود و فقط رمز خواندن نسخه را فارمسیست همان دواخانه می‌داند. اگر رمز به بیرون درز کرد آن را تغییر می‌دهند. زیادتر دواخانه‌های اختصاصی داکتران از دواهای استفاده می‌کند که جدیدا وارد بازار شده باشد و رایج نباشد.»
به گفته‌ی مسئول این داروخانه، قیمت داروهای داروخانه‌های اختصاصی داکتران نسبت به سایر داروخانه‌ها ۶۰ تا ۷۰ درصد گران‌تر است: «مثلا یک پیچکاری در دواخانه اختصاصی داکتر به ۶۰۰ افغانی است اما در دواخانه‌های دیگر به ۳۸۰ افغانی است و داکتران مخفف دوا را می‌نویسند و به دنبال آن یک خط افقی کش می‌کنند. چون دوا خطرناک است.»
درمان یا دردسر؟
از نسخه‌های شفری داکتران بارها شهروندان نیز شکایت کرده‌اند. تجربه‌‌ای که برای بسیاری به‌جای درمان دردسرآفرین بوده است. شهروندان می‌گویند فروش داروهای غیرضروری و نسخه‌های شفری داکتران گسترده است و دولت نظارتی چندانی به این مشکل ندارد.
دو ماه قبل یکی از دوستان یاسین احمدی برای مداوای بیماری‌اش به کابل آمد و به توصیه دوستانش همراه یاسین به یک شفاخانه در شهرنو کابل مراجعه کرد. یاسین می‌گوید داکتر معالج بعد از معاینات فراوان نسخه‌ای نوشت که حتا در مرکز داروفروشی شهر کابل «هتل پروان» هم کسی آن را خوانده نتوانست: «داکتر بعد از نوشتن نسخه از ما خواست که دارو را از داروخانه منزل اول بگیریم و دوباره نزدش ببریم تا شیوه‌ی مصرفش را یادمان بدهد. وقتی نسخه را به داروخانه مربوطه دادیم گفتند قیمت داروهای نسخه چهارهزار افغانی می‌شود. از دوستم خواستم که این چند قلم دارو را از هتل پروان تهیه کنیم که به مراتب ارزان‌تر خواهد بود در هتل پروان به هر داروخانه سر زدیم نتوانستند که نسخه را بخوانند و گفتند که نسخه رمزی نوشته شده است چون غیر از مسئولان دواخانه‌ی خودشان، شفاخانه و داروفروشی دیگران نمی‌فهمد.»
یاسین اضافه می‌کند که آن‌ها مجبور شدند دوباره به داروخانه‌‌ای که داکتر آدرس داده بود برگردد و از کارمند داروخانه درخواست کردند که نسخه را واضح‌تر و خواناتر بنویسد: «فارمسیست قبول کرد و شروع کرد به واضح‌نویسی نسخه، اما مردی دیگری متوجه این کار او شد و از کارمند داروفروشی خواست دست به نسخه‌ی فلانی داکتر نزند و در صورتی که رییس داروخانه باخبر شود از کار جوابش می‌دهد. آن مرد از ما خواست برای خوانا نوشتن نسخه به داکتر مراجعه کنیم.»
به گفته یاسین آن‌ها دوباره برگشت پیش داکتر و خواست که نسخه‌ی خواناتری بنویسد، اما پاسخ رد شنید: «خطم همین‌طور است و وقت ندارم در نوشتن نسخه، خوش‌نویسی کنم و هر کسی هم نتوانست آن را بخواند بی‌سواد است.» یاسین مدعی است که شکایت‌شان را تا وزارت صحت عامه رساند، اما پاسخی نگرفت و در نهایت برای تصمیم درمانی پس از دردسرهای فراوان به این تن داد که از همان داروخانه مورد نظر داکتر دواها را با قیمت گزاف خریداری کند.
براساس قانون بهداشت و درمان کشور نسخه‌های پزشکی باید خوانا و واضح باشد. مسئولان وزارت صحت عامه می‌گویند که کار تعدیل قانون بهداشت و درمان کشور تمام شده و توسط وزارت عدلیه به کابینه رفته است.
علی‌جان رفعت که خود نیز مدتی در داروخانه کار کرده است در روایت تجربه خود از نوشتن نسخه‌های شفری داکتران کابل می‌گوید برخی داکتران با دوخانه‌ها یا حتا شرکت‌های واردات دارو تبانی می‌کند: «وقتی پیش داکتران می‌رفتیم داکتران از کیفیت دوا نمی‌پرسیدند. فقط می‌پرسیدند که چقدر فیصدی می‌دهیم که دوای‌مان را در نسخه‌های‌شان بنویسند. فارمسیست‌های شفاخانه دولتی خودشان به ما می‌گفتند که ما به داکتر زنگ می‌زنیم فلان دوا را مصرف کند و شام حساب‌شان را تسویه کرده و فیصدی خود را دریافت کنند.»
وزارت صحت عامه می‌گوید داکترانی که شفری می نویسند پس از سه بار تکرار و بی‌توجهی به هشدارها برای مدت طولانی از فعالیت ممنوع می‌شود. عبدالخالد احدی، رییس اداره تطبیق قوانین صحی وزارت صحت عامه به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید: «قضیه یک نفر از داکتران پولی‌کلینیک تحت کار است که نسخه‌های شفری نوشته می‌کرد.»