برای افغانستان امروز، روزی مهمی است. ناتو مهمترین سازمان همکار نظامی استراتژیک افغانستان در نشست دوروزه قرار است برای ماندن یا رفتن از افغانستان تصمیم بگیرد. این نشست امروز چهارشنبه با حضور وزرای کشورهای عضو ناتو شروع میشود. ناتو مهمترین سازمان همکار در زمینهی نظامی در افغانستان است. این سازمان در حال حاضر ده هزار نیروی نظامی دارد که مسئولیتشان آموزش و حمایت از نیروهای افغانستان است. به عبارت دیگر، ناتو پشتیبان بیبدیل برای نیروهای امنیتی افغانستان است. نقش حمایتی ناتو برای نیروهای رزمی افغانستان هم از نظر استراتژیک و هم از چشمانداز سیاسی بسیار حایز اهمیت است. در طول نزدیک به دو دههی گذشته ناتو از یک طرف بخش بزرگی از بار جنگ و مبارزه با تروریزم را در افغانستان بر دوش کشیده و از سوی دیگر، توانایی نیروهای امنیتی افغانستان محصول کمکهای مالی و حمایتی این سازمان است. از زمانی که ناتو مأموریت رزمی خود را کنار گذاشت و نیروهای امنیتی افغانستان به تنهایی مدیریت جنگ و مبارزه با تروریزم را افغانستان را بردوش گرفتند، بهرغم نگرانیها، انصافا ایستادگی نیروهای امنیتی افغانستان علیه تروریزم قابل ستایش است. نقش ناتو در این توانایی چشمگیر بوده است.
ناتو و افغانستان در سه بخشِ بسیار مهم و استراتژیک با هم دادوستد دارند؛ حمایت قاطع، حمایت مالی از نیروهای امنیتی افغانستان و همکاری درازمدت. بنابراین، پیامد نشست وزرای دفاع ناتو برای افغانستان سرنوشتساز و نقطهی عطف برای آیندهی افغانستان است. اگر ناتو در این نشست دوروزه تصمیم بگیرند در افغانستان بماند، به معنای ادامهی همکاری استراتژیک این سازمان با افغانستان است. واقعیت این است که هنوز افغانستان نیازمند همکاری ناتو است. زیرا چیزی که پای این سازمان را به افغانستان کشاند، قدرتمندتر از گذشته شده است: تروریزم و طالبان. پیش از نشست، خبر خوب این است که دبیرکل ناتو دیروز گفته است نیروهای ناتو افغانستان را پیش از زمان مناسب ترک نخواهند کرد. واقعیت این است که در حال حاضر اصلا زمان مناسبی برای ترک افغانستان نیست. هنوز روایت اصلی در افغانستان جنگ است و در این جنگ نیروهای امنیتی افغانستان نیازمند تجهیز و مشورهاند.
طالبان بهدلیل اصرار بر ادامه خشونت، فرصت صلح را از بین میبرند. دور دوم مذاکرات بینالافغانی عملا در دوحه متوقف است. طالبان این روزها بیشتر از صلح برای جنگ برنامهریزی میکنند. جنگجوهای این گروه برای یک جنگ خونین در بهار پیشرو آماده میشوند. مهمتر از آن ارزیابی منفی از پابندی طالبان به تعهدات این گروه در توافقنامهی صلح با امریکا است. طالبان در طول یک سال گذشته از زمان امضای توافقنامهی صلح نه خشونتها را کاهش دادهاند و نه به تعهداتشان برای قطع رابطه با گروههای تروریستی بینالمللی عمل کردهاند. خروج تمامی نیروهای خارجی از افغانستان در ماه می سال جاری در واقع منوط به تعهدات طالبان بود. گروه طالبان به وعدههایش در این توافق از جمله کاهش خشونت و قطع روابط با القاعده عمل نکرده است.
سراسیمگی طالبان از احتمال تصمیم ماندن نیروهای خارجی و ناتو در افغانستان قابل درک است. زیرا این گروه منتظر این خروج بودند تا به قدرت برسند. نامهی سرگشادهی ملا عبدالغنی برادر، معاون سیاسی طالبان به مردم امریکا از سر سراسیمگی است. رهبران این گروه باغ سبز و سرخ که برایشان در زمین افغانستان ترسیم کرده بودند، در حال از دسترفتن است. این کار نتیجهی یک اشتباه محاسباتی است. در طول مذاکرات دو سال گذشته طالبان اندک کاهشی در جنگ نداد. طالبان هنوز میانهی خوبی با انعطافپذیری که میتواند اساسیترین شرطِ هرگونه مذاکره باشد، ندارد. رویکرد جنگطلبانهی این گروه در مغایرت با ادعایی است که اکنون رهبر این گروه در نامهی خود به شهروندان امریکا میگوید. در نامه آمده است که مسألهی افغانستان با زور و قدرت حل نمیشود و افغانها در تفاهم با یکدیگر به صلح و امنیت خواهند رسید. این چیزی است که طالبان در عمل به آن باور ندارند. این رویکرد جنگطلبانه است که هم فرصت سازش و هم زمینهی امنیت را مخدوش میکند. خلاصه کلام، جهان فهمیده که طالبان بیشتر از صلح در پی جنگ است و به این درک رسیده که طالبان گروه قابل اعتمادی نیست.