هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) اعلام کرده در مقایسه با ربع اول سال ۲۰۲۰، تلفات غیرنظامیان در ربع اول سال ۲۰۲۱، ۲۹ درصد افزایش یافته است.
براساس گزارش ربعوار یوناما که امروز (چهارشنبه، ۲۵ حمل) منتشر شده است، از اول جنوری تا ۳۱ مارچ ۲۰۲۱، در افغانستان ۵۷۳ غیرنظامی کشته و ۱۲۱۰ غیرنظامی دیگر زخمی شدهاند.
کودکان و زنان در این مدت آسیب بیشتری دیدهاند. در گزارش یوناما آمده است که در سه ماه اول سال ۲۰۲۱ نسبت به زمان مشابه در سال گذشته تلفات زنان ۳۷ درصد و از کودکان ۲۳ درصد افزایش یافته است.
در این گزارش آمده است که تلفات غیرنظامیان این نکته را برجسته میکند که نیاز است دو طرف برای کاهش خشونت و در نهایت رسیدن به یک صلح پایدار اقدامات جدی روی دست گیرند: « نیاز است که دو طرف به کاهش خشونت اولویت دهند و این کار را به احترام ماه مبارک رمضان از اول همین ماه آغاز کنند.»
علت تلفات غیرنظامیان
براساس گزارش یوناما در ربع اول سال ۲۰۲۱، مواد انفجاری و قتلهای هدفمند در جریان زمستان گرم، از علل عمدهی تلفات غیرنظامیان بوده است.
در گزارش آمده است که در سه ماه اول سال ۲۰۲۱، بیشترین تلفات غیرنظامیان بر اثر انفجار ماینهای مقناطیسی و قتلهای هدفمند بوده است. طوری که ۳۱ درصد افراد ملکی بر اثر مواد انفجاری مثل ماین مقناطیسی و ۱۹ درصد در نتیجهی ترورهای هدفمند کشته و زخمی شدهاند: «با توجه به زمان مشابه در سال گذشته، کشتار غیرنظامیان به این شیوه، ۵۶ درصد افزایش را نشان میدهد.»
براساس این گزارش، در این بازهی زمانی عناصر مسلح مخالف دولت با ۶۱ درصد سهم، عمدهترین عامل تلفات غیرنظامیان بودهاند. در سوی دیگر یوناما ۲۷ درصد تلفات ملکی را به نیروهای طرفدار دولت نسبت داده است.
یافتههای یوناما در این گزارش نشان میدهد که در این بازهی زمانی طالبان عامل ۴۳.۵ درصد و اردوی ملی افغانستان عامل ۱۷ درصد تلفات غیرنظامیان بودهاند.
ابراز نگرانی یوناما از قتلهای هدفمند
موج قتلهای هدفمند که پس از آغاز گفتوگوهای بینالافغانی در کشور بهویژه در کلانشهرهای کشور به راه افتاد، فضای رعب و وحشت را در کشور به میان آورد. یوناما نیز در این گزارش از چنین قتلهای ابراز نگرانی کرده است.
در این گزارش آمده است: «یوناما از کشتار عمدی و قتلهای هدفمند غیرنظامیان توسط عناصر مخالف دولت عمیقا ابراز نگرانی میکند. در جریان سه ماه اول سال ۲۰۲۱ این حملات به گونهی دوامدار به کارکنان رسانهای، فعالان جامعه مدنی، کارکنان ملکی و قضایی دولت بهویژه کارکنان زن، انجام شد.»
یوناما در این گزارش به عناصر مسلح مخالف دولت خاطرنشان کرده که براساس قانون بینالملل قتلهای هدفمند غیرنظامیان ممنوع میباشد و عاملان آن مرتکب جرایم جنگی میشوند. یوناما از عناصر مخالف دولت خواسته که طبق قوانین بینالملل تعریف مشخصی از غیرنظامیان داشته باشند و فورا کشتار غیرنظامیان را متوقف کنند.
ابراز نگرانی از استفاده از اسلحهی انفجاری با میزان تخریب بالا
یوناما از استفاده از مواد انفجاری که میزان تخریبش وسیع است در درگیریهای زمینی میان طالبان و نیروهای دولتی هم ابراز نگرانی کرده است. بهعنوان نمونه در این گزارش به رویدادی از این دست که در ۱۲ مارچ امسال در ولسوالی شولگرهی ولایت بلخ اتفاق افتاد اشاره کرده است. در آن رویداد در درگیری میان طالبان و نیروهای دولتی یک فیر مرمی انفجاری بر یک خانهی مسکونی فرود آمد که در نتیجهی آن یک کودک دو ساله کشته و ۹ نفر دیگر زخمی شدند. در گزارش آمده است که از آن رو که یوناما نتوانسته مشخص کند که کدام طرف از چنین سلاحی استفاده کرده، آن را به هردو طرف نسبت داده است.
براساس گزارش یوناما تلفات غیرنظامیان در نتیجهی انفجارهای غیرانتحاری عناصر مخالف دولت در سه ماه اول سال ۲۰۲۱ نسبت به زمان مشابه در سال گذشته ۱۱۷ درصد افزایش را نشان میدهد. اکثر انفجارهای غیرانتحاری با استفاده از ماینهای مقناطیسی و ماینهای کنترل از راه دور انجام شده است.
در این گزارش یوناما خاطرنشان شده است که حملات هوایی و حملات انتحاری تلفاتی کمتری به غیرنظامیان وارد کرده است.
با این وجود در گزارش یوناما آمده است که تلفات غیرنظامیان در نتیجهی حملات هوایی نیروهای افغان در سه ماه اول سال ۲۰۲۱ نسبت به زمان مشابه در سال ۲۰۲۰، ۳۱ درصد افزایش یافته است. بهعنوان نمونه در این گزارش به حملهی نیروهای هوایی افغان در ولسوالی خاشرود ولایت نیمروز که در ۲۱ جدی سال گذشته بهمنظور هدف قراردادن طالبان انجام شد ولی در آن ۱۸ غیرنظامی بهشمول زنان و کودکان کشته شدند، اشاره شده است.
یوناما از ادامهی حملات بر کارکنان صحی و آموزشی ابراز نگرانی کرده است. در گزارش یوناما آمده که حمله بر این اقشار، در سه ماه اول سال ۲۰۲۱ و زمان مشابه در سال گذشتهی میلادی یکسان بوده است. بهعنوان نمونه در این گزارش به حمله بر واکسیناتورهای زن که به تاریخ ۳۰ مارچ در شهر جلالآباد انجام شد و در نتیجهی آن سه واکسیناتور زن کشته شدند، اشاره شده است.
انتظار میرفت که با شروع مذاکرات بینالافغانی، دستکم سطح خشونتها کاهش یابد اما حالا که بیش از هفت ماه از آغاز آن میگذرد، نهتنها که هیچ کاهشی در خشونت و تلفات غیرنظامیان نیامده بلکه افزایش هم یافته است.
در گزارش یوناما آمده است که آغاز گفتوگوهای بینالافغانی هیچ تأثیر و نتیجهای در راستای کاهش تلفات غیرنظامیان نداشته است. بررسیهای یوناما نشان میدهد که تلفات غیرنظامیان پس از ماه سپتامبر ۲۰۲۰ که گفتوگوهای بینالافغانی آغاز شده است، نسبت به زمان مشابه در سالهای پیشتر ۳۸ درصد افزایش یافته است.