اطلاعات رسمی نشان می‌دهد که ناحیه‌ی سیزدهم شهر کابل با این‌که بیشترین دانشآموز را نسبت به سایر ناحیه‌ها دارد اما بیشتر از نصف مکاتب آن ساختمان ندارد. معلومات وزارت معارف درباره‌ی وضعیت ساختمان مکاتب در ناحیه‌های شهر کابل نشان می‌دهد که ناحیه‌ی سیزدهم از این نگاه در درجه‌ی اول محرومیت قرار دارد.
براساس معلومات وزارت معارف، ناحیه‌ی سیزدهم شهر کابل با داشتن ۱۲۸ هزار دانشآموز که بیشتر آن دخترانند، ۲۹ مکتب دولتی دارد. بر این اساس در این ناحیه برای بیشتر از هر چهارهزار و ۴۰۰ دانشآموز یک مکتب وجود دارد. با وجود آن هم از میان ۲۹ مکتب ۱۵ مکتب یا بیشتر از نصف آن ساختمان ندارد.
مکاتب ۱۶ ناحیه شهر کابل، پایتخت کشور با چالش کمبود ساختمان روبه‌روست. این ناحیه‌ها یک میلیون و ۱۳۴ دانشآموز و ۳۱۷ مکتب دارد. از این میان ۸۷ مکتب آن ساختمان ندارد. به ترتیب ۱۵ مکتب در ناحیه‌ی سیزدهم، ۱۴ مکتب در ناحیه‌ی پنجم، ۱۲ مکتب در ناحیه‌ی هفدهم، ۲۱ مکتب در ناحیه‌های هفتم، هشتم و دهم، ۱۲ مکتب در ناحیه‌های دوم، ششم و پانزدهم، شش مکتب در ناحیه‌های یکم و یازدهم، شش مکتب در ناحیه‌های سوم، نهم، شانزدهم و یک مکتب در ناحیه‌ی دوازدهم ساختمان ندارد.
در کنار کمبود آموزگار، کتاب و سایر امکانات، نبود ساختمان برای مکاتب یکی از چالش‌های اساسی معارف افغانستان است. براساس اطلاعات رسمی وزارت معارف، در مجموع ۴۱ درصد از مکاتب در افغانستان ساختمان ندارد. دانش‌‌آموزان مکاتبی که ساختمان ندارد، در زیر خیمه، مخروبه‌ها و در فضای باز یا در ساختمان‌های کرایی با امکانات ناچیز آموزش می‌بینند. این چالش از سال‌ها به این‌سو حتا در بخش‌های پایتخت کابل حل نشده است. مردم و دانش‌‌آموزان در کابل، ولایات و ولسوالی‌ها همواره از این محرومیت رنج می‌برند و شکایت دارند.
از سال‌ها به این‌سو دانش‌‌آموزان، آموزگاران و باشندگان در شماری از مکاتب ناحیه‌ی سیزدهم شهر کابل به کمبود آموزگار، کتاب، نداشتن ساختمان و سایر امکانات اعتراض دارند. شماری از باشندگان ناحیه‌ی سیزدهم حکومت را در توزیع امکانات برای مکاتب به اعمال تبعیض متهم می‌کنند که در رفع چالش‌های مکاتب این ناحیه نکوشیده است. به گونه‌ی نمونه مکاتبی زیر نام «خوشحال خان» و «رحمان بابا» در شهر کابل با امکانات پیشرفتهای مجهز شده است که با سایر مکاتب قابل مقایسه نیست.
مسئولان وزارت معارف اتهام اعمال تبعیض را رد می‌کنند و می‌گویند که چالش نبود ساختمان و کمبود دیگر امکانات نه‌تنها در شماری از ناحیه‌های کابل بلکه در بیشتر از ناحیه‌ها، ولسوالی‌ها و ولایات وجود دارد. مسئولان وزارت معارف می‌گویند که در توزیع امکانات و ساخت‌وساز مکاتب تمرکز بیشتر روی ناحیه‌هایی است که در محرومیت به‌سر می‌برد. نجیبه آرین، سخنگوی وزارت معارف در مورد امکانات و تجهیزات پیشرفتهای شماری از مکاتب میگوید که این مکاتب به‌شمول مکتب «خوشحال خان» و «رحمان بابا» از سوی وزارت سرحدات، اقوام و قبایل برای «اقوام و قبایل» ساخته شده و امکانات آن نیز از سوی این وزارت فراهم شده است. این‌که چه تعداد از مکاتب برای «اقوام و قبایل» با ساختمان، امکانات و تجهیزات کامل و پیشرفته مجهز شده است، تاکنون وزارت معارف در این مورد معلومات نفرستاده است.
چالش کمبود ساختمان در مکاتب به‌ویژه مکاتب شهر کابل در حالی است که رییسجمهور و مسئولان وزارت معارف هر سال وعده‌ی ساخت هزاران مکتب را می‌دهند. مسئولان وزارت معارف می‌گویند که به تدریج این چالش را رفع خواهند کرد. اما آمار‌ها نشان می‌دهد که وعده‌های رییس جمهور و وزارت معارف از سال‌ها به این‌سو عملی نشده است.
مسئولان پیشین بخش مطبوعات وزارت معارف می‌گفتند که کار ساخت مکاتب با چالش‌های عمده‌ی تأخیر در تعیین زمین و اجرای بودجه روبه‌رو است. اما نجیبه آرین، سخنگوی وزارت معارف اکنون میگوید که این وزارت با همکاری وزارت امور شهرسازی و اراضی در ساخت مکاتب به اهدافش رسیده است.
از مجموع حدود ۱۸ هزار مکتب در افغانستان ۴۱ درصد آن ساختمان ندارد. رییسجمهور غنی در سال ۱۳۹۷ وعده داده بود که در دو سال حدود شش هزار مکتب ساخته خواهد شد. اکنون که سه سال از این وعده می‌گذرد بنابر آمار رسمی وزارت معارف حدود یک‌هزار و ۵۰۰ مکتب ساخته شده است. درحالی‌که مسئولان وزارت معارف در آغاز سال تعلیمی ۱۳۹۸ وعده داده بودند که تنها در این سال کار ساخت حدود دوهزار و ۷۰۰ مکتب تکمیل می‌شود، اما اکنون آمار این وزارت نشان می‌دهد که در این سال تنها ۲۵۰ مکتب ساخته شده است. همچنان در سال ۱۳۹۷، ۵۲۲ و در سال ۱۳۹۹ نیز ۷۳۲ مکتب ساخته شده است. امسال نیز رییسجمهور غنی در برنامه‌ی زنگ مکتب گفت که قرار است در سال تعلیمی جدید یک‌هزار و ۸۰۰ باب مکتب ساخته شود.