دستکم طی یک ماه اخیر نیروهای ارتش از چندین قرارگاه در ولایتهای غربی کشور عقبنشینی کردهاند: دو قرارگاه در ولسوالی بالابلوک ولایت فراه و قرارگاه «کاریز الیاس» در ولسوالی گلران ولایت هرات. همچنین کندک نیروهای ارتش در بالامرغاب در ماه حوت بهدلیل محاصره شدید طالبان و دشواری زیاد در اکمال، تخلیه شد؛ این بزرگترین تخلیه یک کندک در غرب کشور در سال گذشته بهحساب میآمد.
عکسهایی که در شبکههای اجتماعی منتشر شده، نشان میدهد که قرارگاههای نیروهای دولتی پس از تخلیه، تخریب و منفجر شده یا به پایگاه طالبان تبدیل شده است.
نمایندگان مردم در شورای ولایتی و مجلس نمایندگان در صحبت با روزنامه اطلاعات روز، هشدار میدهند که تداوم تخلیه قرارگاهها و کندکها، باعث تسلط بیشتر طالبان در این مناطق و افزایش ناامنی میشود.
منابع محلی تخلیه این قرارگاهها را تأیید میکند، اما وزارت دفاع در این مورد معلوماتی ارائه نمیکند. سخنگوی وزارت دفاع به اطلاعات روز میگوید ارتش در حال پیشروی و سرکوب طالبان است و هیچ نگرانی دربارهی افزایش قدرتگیری طالبان وجود ندارد.

«وظیفهی ارتش تغییر و تبدیل است»
در هفته اخیر ماه رمضان، نیروهای ارتش قرارگاههای «شیوان»، «پستوخان» را در ولسوالی بالابلوک را تخلیه و به «دوراهی فراهرود» عقبنشینی کردهاند. عبدالستار حسینی، نماینده فراه در صحبت با روزنامه اطلاعات روز میگوید که طالبان وابسته به ملاصابر و ملا راشد، فشار زیاد بر این دو قرارگاه وارد کرده بودند و با انفجار بخشی از این قرارگاهها و حملات تهاجمی، حکومت را به عقبنشینی مجبور ساختهاند.
او یکی از دلایل از دسترفتن کنترل قرارگاههای «شیوان» و «پستوخان» را وضعیت خراب هوا در شب میداند که نیروهای هوایی نتوانستند به هجوم سنگین و پرقوت طالبان پاسخ بدهند: «بر این قرارگاهها از چهار طرف حمله کرده بودند. تجهیزات این نیروها را نیز با خود بردهاند.»
شاهمحمود نعیمی، معاون شورای ولایتی فراه میگوید که براساس تصمیم شورای نظامی، تمام قرارگاههای نیروهای دولتی در ولسوالی بالابلوک که در مسیر شاهراه ۵۱۷ موقعیت داشته، به دو راهی «فراه رود» منتقل شده است: «تخلیه پاسگاههای نیروهای ارتش در فراه باعث بلندرفتن روحیه جنگی طالبان میشود و باید بهجای تخلیه، قرارگاهها و پاسگاهها تقویت میشد.»
دو راهی فراه در فاصله ۶۷ کیلومتری شرق شهر فراه و نقطه وصل شاهراه ۵۱۷ به شاهراه هرات – قندهار است. تاجمحمد جاهد، والی فراه در صحبت با روزنامه اطلاعات روز میگوید: «وظیفه ارتش تغییر و تبدیل است.»
او بهعنوان رییس شورای نظامی فراه دربارهی تخلیه قرارگاهها و تهدیدات امنیتی در این قرارگاهها سکوت میکند. آقای جاهد برای چند سال فرمانده قول اردوی ۲۰۷ ظفر بود و بیشتر از هر کس تهدیدات در فراه را درک میکند.
شاهمحمود نعیمی، معاون شورای ولایتی فراه میگوید که ولسوالیهای بکوا، خاکسفید، گلستان و شیبکوه بهگونهی کامل تحت تسلط گروه طالبان قرار دارد و در شش ولسوالی دیگر نیز سطح تهدیدهای امنیتی بلند است. او هشدار میدهد که بیم افزایش تسلط طالبان بر جغرافیای فراه همچنان وجود دارد.

حفر تونلهای مرگبار
کندن تونل در مجاورت با قرارگاههای و کندکهای ارتش از سوی طالبان در ولایتهای بادغیس و فراه هم ویرانگر و هم پردستآورد برای این گروه بوده است. منابع امنیتی در فراه میگویند که در ۱۲ ماه ثور طالبان با منفجر ساختن قسمتی از قرارگاه ارتش در منطقهی موسوم به «شیوان» ولسوالی بالابلوک، بیش ۲۰ سرباز ارتش را کشتند و شمار زیادی هم اسیر گرفتند.
عکسهایی که از این قرارگاه در اختیار اطلاعاتروز قرار گرفته نشان میدهد که بخش زیادی از این قرارگاه یا تخریب و یا هم غارت شده است.
در برخی مواقع که نیروهای ارتش قرارگاههایشان را در ولایتهای غربی ترک کردهاند، ساکنان محل به این قرارگاهها هجوم آوردند و تمام امکانات را به یغما بردهاند. این اقدام ساکنان با موجی از انتقاد کاربران در شبکههای اجتماعی مواجه شده است.
برخی از کاربران فیسبوک نوشتهاند که غارت تأسیسات دولتی از سوی مردم محل نشان میدهد که آنان با طالبان همسو هستند.
حفر تونل همچنین بارها از سوی طالبان در ولسوالی بالامرغاب [فاصله ۱۲۰ کیلومتری شمال شهر قلعهنو] نیز استفاده شده و به گفتهی منابع محلی، برای طالبان پردستآورد بوده و برای نظامیان افغان جنجالآفرین.
حسامالدین شمس، والی بادغیس در صحبت با روزنامه اطلاعات روز میگوید که هیچ برنامه نظامی برای بازپسگیری قرارگاه نیروهای ارتش در بالامرغاب ندارند: «چندین قرارگاه و پاسگاه در ولسوالیهای مقر و جوند در خط اول جنگ قرار دارند و دیگر قرارگاهها و پاسگاهها در وضعیت خوب امنیتی قرار دارند.»
او تأکید میکند که نیروهای امنیتی و دفاعی بادغیس آماده دفاع و سرکوب «دشمن» هستند.
عبدالعزیز بیگ، رییس شورای ولایتی بادغیس در صحبت با روزنامه اطلاعات روز میگوید که پاسگاهها و قرارگاههای نیروهای دولتی در ولسوالیهای قادس، مقر، آبکمری، جوند و شاهراه هرات – قلعهنو، زیر تهدید طالبان قرار دارد.
او از رهبری نیروهای دولتی میخواهد که در راستای از میانبرداشتن تهدیدها در اطراف قرارگاههای نیروهای دولتی اقدام کنند، تا بار دیگر سناریوی تخلیه کندک بالامرغاب در دیگر نقاط تکرار نشود.

هرات؛ قربانگاه طالبان؟
نیروهای ارتش در ۹ ثور قرارگاهشان را در روستای «کاریز الیاس» ولسوالی گلران هرات تخلیه کرده بودند. قول اردوی ۲۰۷ ظفر با نشر خبرنامهای گفته بود که این قرارگاه مربوط به لوای پنجم سرحدی این قول اردو بوده و نیروها و تجهیزات آن اکنون به قرارگاه «کمانه» در ولسوالی کهسان منتقل شده است. به نقل از خبرنامه، این قرارگاه لوای پنجم سرحدی پس از بررسی وزارت دفاع ملی و شورای نظامی هرات، تخلیه شده است.
اما گروه طالبان ادعا کرده بود که این قرارگاه در نتیجهی حملهی جنگجویانش سقوط کرده است. این گروه افزوده که مقدار زیادی از جنگافزارهای سبک و سنگین و موترهای زرهی نیروهای دولتی در روستای «کاریز الیاس» به دست جنگجویانش افتاده است.
ساکنان ولسوالی گلران به روزنامه اطلاعات روز گفتهاند که طالبان بخشی از تأسیسات نیروهای ارتش در روستای «کاریز الیاس» را تخریب کردهاند.
ولسوالیهای شیندند، پشتونزرغون، گلران، غوریان و فرسی نیز زیر تهدی جدی طالبان قرار دارد. ساکنان ولسوالی کهسان به روزنامه اطلاعات روز میگویند که گروه طالبان تمام ولسوالی فرسی به جز قرارگاه ارتش را در اختیار دارند.
محمد نور، ساکن کهسان به اطلاعات روز میگوید که صدها جنگجوی طالب از ولایتهای فراه و هلمند در این ولایت تجمع کردهاند و قصد سقوط این قرارگاه ارتش را دارند: «تمام دکانها در فرسی در انفجار موتربمبهای طالبان تخریب شده. طالبان میخواهند که نیروهای ارتش ملی را در قرارگاهشان هدف قرار بدهند. اگر به این نیروها کمک نرسد، این قرارگاه بهدست طالبان سقوط میکند.»

کامران علیزایی، رییس شورای ولایتی هرات در گفتوگو با روزنامه اطلاعات روز، از تهدیدات در اطراف برخی از قرارگاههای ارتش هشدار میدهد و از حکومت میخواهد که در راستای مهار این تهدیدات اقدام کند: «متأسفانه تهدیدات طالبان در هرات زیاد شده. حکومت تنها در مرکز ولسوالیها کنترل دارد و دیگر نقاط به دست طالبان است. طالبان میخواهند که پاسگاهها و قرارگاههای کلیدی را در هرات سقوط بدهند.»
در همین حال، سید عبدالوحید قتالی، والی هرات در گفتوگو با اطلاعات روز تأکید میکند که حملات طالبان در ماههای حمل و ثور در هرات ناکام شده است: «دشمن خیال سقوط برخی از ولسوالیهای هرات را داشت، اما به این رویایش نرسید. هرات قربانگاهها طالب است و مردم از نیروهای امنیتی خود دفاع میکنند.»
او اطمینان میدهد که هیچ قرارگاه نیروهای دولتی بهدست طالبان سقوط نمیکند.
سکوت وزارت دفاع
ولایتهای غربی افغانستان طی سال جاری گواه درگیریهای سنگین میان نیروهای دولتی و طالبان بوده است و هماکنون نیز دو طرف درگیر در چندین جبهه با همدیگر زورآزمایی میکنند.
اما نگرانی جدی این است که تداوم عقبنشینی و تخلیه قرارگاهها نیروهای دولتی، در کنار بلندبردن تهدیدات امنیتی، روحیهی جنگی طالبان را در جنگ بلند میبرد و همچنین قلمرو بیشتری را در اختیارشان قرار میدهد.
مقامها در وزارت دفاع ملی دربارهی عقبنشینی و تخلیه چندین قرارگاه و کندک در ولایتهای هرات، فراه و بادغیس ابراز نظر نمیکنند.
اما فواد امان، معاون سخنگوی وزارت دفاع ملی در صحبت با روزنامه اطلاعات روز میگوید که هیچ نگرانی مبنی بر افزایش قدرت طالبان وجود ندارد: «طالبان شکست خوردهاند و با گذشت هر روز تضعیف میشوند و نیروهای امنیتی و دفاعی در وضعیت بهتر قرار دارند و با گذشت هر روز تلفات طالبان افزایش پیدا میکند. کلانترین حملات طالبان در ولایتهای بغلان، هلمند و قندهار دفع شد.»
او تأکید میکند که نیروهای دولتی در حالت پیشروی در جنگ با طالبان قرار دارند و از تمام امکانات و ظرفیت برای دفاع از جان و مال مردم دفاع میکنند.
ولایتهای غربی افغانستان طی سال جاری گواه شدیدترین حملات بوده است. بیم آن وجود دارد که پس از عید فطر طالبان در بیشتر نقاط به درگیریهای خونین با نیروهای افغان بپردازند. در سویی دیگر، نیروهای افغان نیز به حالت تهاجمی روی آوردهاند و زمینی و هوایی طالبان را هدف قرار میدهند.