تحقیق در مورد چگونگی تجزیه مواد در خاک، یکی از دانشآموزان «لیسه لینهام» واقع در کانبرای استرالیا را مستحق دریافت رتبه دوم در یک مسابقه معتبر بینالمللی علمی کرد. «هدیه بیژن» با الهام گرفتن از وضعیت زادگاهش افغانستان و سایر کشورهای در حال توسعه، درصدد برآمد تا روشهای موثر و کمهزینه مدیریت پسماند در محلهای دفن زباله را کشف کند.
این دانشآموز صنف دهم، آزمایشی را طراحی کرد تا بفهمد آیا میزان اسیدیته خاک بر سرعت تجزیه مواد زیست تجزیهپذیر تأثیر دارد یا خیر.
او کارتنهای تخممرغ را در ظروف حاوی خاک با سطح pH مختلف قرار داد و تعدادی کرم خاکی و ضایعات میوه برای کمک به تجزیه به آنها افزود. وی دریافت که هرچه خاک اسیدیتر باشد، سرعت تجزیه بیشتر است، یافتهای که میتواند وضعیت محلهای دفن زباله را بهبود بخشد.
بیژن گفت: «روند عظیمی که در حال حاضردر محل دفن زبالهها مشاهده میشود این است که عوامل لازم برای تجزیه هوازی مواد زیستتجزیهپذیر و تجزیهکنندهها فراهم نمیشود، و همینطور آکسیجن. بنابراین، تجزیه غیرهوازی صورت میگیرد و در نتیجه گازهای گلخانهای مضر مانند میتان و کاربندایاکساید و شیرآبه (مایعی که از داخل زباله عبور کرده و به بیرون زایدات جامد نشأت میکند) آزاد میشود که مادهای پر از فلزات سنگین است و با نفوذ به مجاری آب، خاک و آبراههها را آلوده میکند.»
خانم بیژن پروژه خود را به «نمایشگاه علوم و انجینیری ایسیتی» ارائه داد و موفق شد به مرحله جوایز ملی «علوم و انجینیری بنیاد بیاچپی» برسد. سپس به عنوان یکی از هفت دانشجوی استرالیایی برای حضور در «نمایشگاه بینالمللی علوم و انجنیری رجنرون» انتخاب شد.
اواخر شب در اواسط ماه می بود که او در یک برنامه پخش مستقیم از ایالات متحده خبر پیروزیاش و کسب مقام دوم در رشته شیمی را شنید.
او میگوید: «من از شنیدن این خبر و اینکه دانستم واقعا زحمات پدر و مادرم را جبران کردهام، خیلی خوشحال بودم، به خاطر اینکه آنها برای من خیلی فداکاری کردهاند.»
خانم بیژن متولد افغانستان است و در سه و نیم سالگی به همراه خانوادهاش به استرالیا مهاجرت کرده تا پدرش، دکتر نعمتالله بیژن بتواند دکترایش را دانشگاه ملی استرالیا اخذ کند. وی به همراه خانوادهاش به هند، پاکستان و چین و افغانستان سفر کرده و در طول همین سفرها بود که متوجه کمبود منابع و استراتژیهای مدیریت پسماند در این کشورها شد.
او میگوید: «[افغانستان] واقعا فرهنگی غنی دارد، فرهنگی بسیار پرتکاپو و مردم علیرغم آنچه که برسرشان میآید، بسیار مهربان و مقاوم هستند. میخواهم بگویم که منشأ واقعی اشتیاق من همانجاست، زیرا من اهل آنجا هستم، در آنجا ریشه دارم و مشکلاتی را در آنجا دیدم که در استرالیا نمیبینم و با خود فکر کردم که چرا آنجا چنین وضعیتی دارد، اما اینجا نه؟»
خانم بیژن تصمیم دارد پس از اتمام دوره مکتب، به علاقه خود در بخش علوم بپردازد و به یک کمپ انجینیری مجازی به میزبانی دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی دعوت شده است. او قصد دارد پس از اتمام دوره مکتب، در دو رشته حقوق و علوم تحصیل کند. پروژه وی باعث پیدایش ایدههای تحقیقاتی بیشتری شده است، از جمله آزمایش مواد تجزیهناپذیرزیستی و بررسی چرخه کربن.
او میگوید: «من ارزش تحصیل را صرفا به خاطر جایی که از آنجا آمدهام درک میکنم و پدر و مادرم نیز همیشه مرا ترغیب کردهاند تا از فرصتهایم بیشترین بهره را ببرم و تا جای ممکن تحصیلاتم را پیش ببرم. من قطعا در آینده در رشته علوم ادامه تحصیل میدهم و پروژههای بیشتری را پیش خواهم برد و با دانشمندان صحبت خواهم کرد و تمام تلاشم این خواهد بود که تا جای ممکن علم و آنچه که برای کمک به این جهان از من ساختهاست را بیاموزم.»