جنگ‌جویان طالبان بیشتر از هر زمانی به شهرک صنعتی ولایت هرات در ولسوالی گذره نزدیک شده‌اند. هم اکنون ولسوالی‌های زنده‌جان، ادرسکن و پشتون‌زرغون مجاور با ولسوالی گذره زیر سیطره کامل گروه طالبان قرار دارد و این گروه بخش‌هایی از ولسوالی گذره را نیز کنترل می‌کنند. ترس از گسترش فعالیت طالبان در گذره، ترس و هراس زیاد در دل صنعت‌گران هرات ایجاد کرده است. آنان از روزی می‌ترسند که جنگ به کارخانه‌های صنعتی برسد و شهرک صنعتی به خط نبرد مبدل گردد. شماری از صنعت‌گران با تحلیل پیش‌روی طالبان، این روز را آمدنی می‌دانند.
با اتکا به آمار رسمی اتاق صنایع و معادن هرات، بیش از ۳۰۰ کارخانه تولیدی در شهرک صنعتی هرات موقعیت دارد و از این میان، بیش از ۱۷۰ کارخانه در شرایط کنونی فعالیت دارد و در اوج جنگ‌ها، بخشی از تولیدات داخلی را به بازار عرضه می‌کند، اما صنعت‌گران هرات به حکومت هشدار قوی می‌دهند که با رسیدن جنگ به شهرک صنعتی تنها یک گزینه روی میز دارند: مسدود کردن کارخانه‌های تولیدی و خروج سرمایه به خارج کشور.
نقیب‌الله حقمل، مسئول کارخانه تولیدی «بارک هلمند» در شهرک صنعتی هرات است. این کارخانه قطعات موتورسایکل و ریگشا تولید می‌کند و بخش زیادی از تولیدات این شرکت به ولایت‌های مختلف کشور ارسال می‌شود، اما حالا جنگ و ناامنی‌ها، هم سطح تولید و هم شمار کارگران در این کارخانه را کاهش داده است.
نقیب‌الله حقمل در هنگام مصاحبه با اطلاعات روز، صدایش می‌لرزد، چرا که در شرایط بد اقتصادی کنونی مجبور شده است که شمار کارمندانش را از ۱۲۰ به ۶۰ تن کاهش بدهد.
آقای حقمل هیچ گاهی تصور نمی‌کرد که تیغ ناامنی‌ها، این قدر گلوی صنعت‌گران را در هرات فشار بدهد: «وضعیت امنیتی هرات به‌خصوص شهرک صنعتی خیلی خراب است. اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، ما مجبور هستیم که دروازه کارخانه خود را بسته کنیم.»
این صنعت‌گر با صراحت اطمینان می‌دهد که تا آخرین لحظه عمرش با سرمایه خود در افغانستان می‌ماند، اما فعال‌بودن کارخانه‌اش را با وجود افزایش جنگ تضمین نمی‌‌کند. او اما امیدوار است که روزی به جنگ نقطه پایان گذاشته شود و بتواند دوباره کارخانه خود را احیا کند و برای صدها تن فرصت شغلی مناسب، با معاش بلند فراهم سازد.
احمد سعید عظیمیان در بخش تولید مواد ساختمانی و مواد غذایی صنعتی برای دام و طیور در شهرک صنعتی هرات سرمایه‌گذاری کرده است. هم اکنون نیز حدود ۱۴۰ نفر در گروه تجارتی‌اش کار می‌کند، اما حالا نگرانی کلانی در دل دارد: تبدیل شدن شهرک صنعتی به خط نخست جنگ.
او با اشاره به نزدیکی قول‌اردوی ۲۰۷ ظفر در غرب کشور به شهرک صنعتی و مجاورت میدان هوایی به این شهرک، میگوید که این دو مکان استراتژیک دولتی، خطر رویایی طالبان با نیروهای دولتی را در شهرک صنعتی به مقیاس کلان بلند برده است: «شهرک صنعتی هرات از سه طرف زیر محاصره گروه طالبان قرار دارد و شاید جنگ هم رخ بدهد و خدای ناخواسته این شهرک به میدان نخست جنگ میان حکومت و طالبان مبدل شود.»
او همچنین از روزی می‌ترسد که ناامنی‌ها، فرصت را به افراد سودجو مبنی بر چور و چپاول امکانات شهرک صنعتی فراهم سازد.
«لقمه نان مردم را قطع نکنید»
اتاق صنایع و معادن هرات میگوید که میلیون‌ها دالر امریکایی در بخش احداث شهرک صنعتی هرات سرمایه‌گذاری شده است و براساس آن، هم حکومت و هم طالبان باید از جنگیدن در این شهرک و حتا فاصله‌های دور آن پرهیز کنند.
صنعت‌گران هرات نیز درخواست مشابه از هر دو طرف درگیر جنگ دارند و از آنان می‌خواهند که هیچ‌گاهی به درگیری نظامی در این شهرک نپردازند و هر نوع بی‌پروایی به درخواست آنان، پیامدهای ویران‌‌گر اقتصادی در پی دارد.
نقیب‌الله حقمل، صنعت‌گر هشدار می‌دهد که رسیدن جنگ به دروازه‌های شهرک صنعتی به جزء بی‌کاری هزاران تن هیچ سود دیگری در پی ندارد: «ما از هر دو طرف خواهش می‌کنیم که در شهرک صنعتی جنگ نکنند و بگذارند که مردم غریب‌کار بی‌کار نشوند. مردم غریب با کردن در شهرک صنعتی لقمه نانی برای خود پیدا می‌کنند و اگر جنگ شود، این مردم چی‌کار کنند؟»
احمد سعید عظیمیان، یکی دیگر از صنعت‌گران هرات هشدار می‌دهد که در شهرک صنعتی هرات، کوچکترین امکانات حتی در زمان آتش‌سوزی احتمالی وجود ندارد و اصابت یک هاوان و راکت نیز باعث خواهد شد که شعله‌های آتش سر به آسمان برسد.
صنعت‌گران هرات در حالی از آتش‌سوزی به‌دلیل وقوع جنگ میان حکومت و طالبان ابراز نگرانی می‌کنند که به تاریخ ۲۵ ماه دلو سال گذشته، هزاران موتر باربری در گمرک اسلامقلعه در یک چشم بر هم زدن سوخت و دود هوا شد و ده‌ها میلیون دالر خسارت بر بار آورد.
در آن زمان هم دیده شد که اطفائیه هرات، کوچکترین امکانات برای مهار آتش‌سوزی در دست ندارد و تکرار این سناریو در شهرک صنعتی هرات به دور از امکان نیست.
خروج سرمایه
یک دهه هیولای ناامنی و آدم‌ربایی در هرات بسیاری از تاجران و صنعت‌گران هرات را مجبور ساخت که یا تمام سرمایه و یا بخشی از آن را به خارج کشور منتقل کنند. صنعت‌گران و تاجران هرات به روزنامه اطلاعات روز می‌گویند که کشورهای ایران و ترکیه فرصت سرمایه‌گذاری آسان را به آنان فراهم می‌سازند و این باعث شده است که برخی از آنان فرار را بر قرار ترجیع دهند.
احمد سعید صدیقی، معاون اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری هرات نیز در وضعیت آشفته امنیتی، از فرار سرمایه و خروج سرمایه‌گذاران به شدت نگران است. او از حکومت و گروه طالبان می‌خواهد که با کوبیدن بر طبل جنگ، بیشتر از این باعث فرار سرمایه از هرات نشوند.
هرات به قطب اقتصادی افغانستان مشهور است. موجودیت صدها صنعت‌گر و تجار و گمرک‌های اسلامقلعه و تورغندی، اهمیت زیاد اقتصادی به هرات بخشیده است. هرات برای بسیاری از تاجران کشور، مکان مناسب برای بلندپروازی بوده است، اما حالا با شدت گرفتن جنگ، سرمایه‌گذاری تاجران از ولایت‌های مختلف کشور رنگ باخته است.
پرهیز از جنگ
هم اکنون بخش زیادی از ولسوالی‌های هرات به کنترل گروه طالبان قرار دارد. صنعت گران هرات از حکومت و گروه طالبان می‌خواهند که در نزدیکی‌های شهرک صنعتی هرات از درگیری‌های مسلحانه پرهیز کنند؛ تا سرمایه‌های صنعت‌گران مصون بماند.
حمیدالله خادم، رییس اتاق صنایع و معادن هرات در صحبت با روزنامه اطلاعات روز میگوید: «حکومت و طالبان باید برای حفاظت و جلوگیری از سرمایه‌های ملی اقدام کنند و از جایدادهای اقتصادی افغانستان به‌ویژه شهرک صنعتی حفاظت کنند. صنعت‌گران در مورد مسائل سیاسی بی‌طرف بوده‌اند و این بی‌طرفی ادامه دارد.»
اتاق صنایع و معادن هرات روی طرحی کار می‌کند که شماری از افراد را تحت نام «چوکی‌دار» مجهز با سلاح در شهرک صنعتی هرات با هماهنگی پولیس استخدام کند، تا از این طریق از میزان فزاینده نگرانی‌های امنیتی کاسته شود و جلو گشت و گزار افراد غیر مسئول و مشکوک گرفته شود.
با این وجود، حمیدالله خادم، رییس اتاق صنایع و معادن هرات حکومت مرکزی را در راستای تأمین امنیت شهرک صنعتی و بلند بردن نیروی امنیتی طی ۱۸ سال گذشته به کم توجهی متهم می‌کند. او در صحبت با روزنامه اطلاعات روز میگوید که بحث کمبود نیروی‌های امنیتی را با حکومت مکرراً در میان گذاشته، اما مسئولان ارشد به جزء وعده کار دیگری انجام نداده‌اند.
رییس اتاق صنایع و معادن هرات به صنعت گران اطمینان می‌دهد که موضوع چور و چپاول احتمالی تأسیسات شهرک صنعتی منتفی است و به هیچ گروه اجازه این کار را نمی‌دهند: «نیروهای امنیتی اطمینان داده‌اند که در بخش تأمین امنیت شهرک صنعتی کار می‌کنند و به هیچ کس اجازه چور و چپاول را نمی‌دهند.»
جیلانی فرهاد، سخن‌گوالی هرات به روزنامه اطلاعات روز میگوید که نیروهای دولتی با تمام قوت از تأسیسات شهرک صنعتی هرات محافظت می‌کنند و هیچ‌گاهی اجازه ناامنی‌ها در این شهرک را نمی‌دهند. او تأکید دارد که تأمین امنیت شهرک صنعتی، در اولویت حکومت قرار دارد.
ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی گروه طالبان به روزنامه اطلاعات روز میگوید که احتیاط لازم برای جلوگیری از درگیری در شهرک صنعتی هرات گرفته می‌شود: «ما مسئولان را آگاه می‌سازیم که در شهرک صنعتی احتیاط لازم را داشته باشند و مشکلات مردم را متوجه باشند.»
حدود یک ماه می‌شود که کار ساخت دیوار احاطوی شهرک صنعتی هرات نیز آغاز شده است، اما روند ساخت این دیوار زمان بر است.
بر بنیاد آمار رسمی، هم اکنون حدود ۱۶ هزار تن در شهرک صنعتی هرات مصروف کار هستند، اما نگرانی اصلی شان، افزایش ناامنی‌ها که باعث خواه شد که آنان از کار رخصت شوند.