همزمان با گسترش دامنه‌ی ناامنی‌ها در افغانستان، نشست فوق‌العاده‌ی شورای ملی به درخواست رییس‌جمهور اشرف غنی امروز (دوشنبه، ۱۱ اسد) برگزار شد. آقای غنی در این نشست سخنرانی کرد و در یک پیام واضح گفت که یا با طالبان زانو به زانو پشت میز مذاکره می‌نشینند و یا در میدان جنگ زانوی این گروه را می‌شکنند.
غنی خواستار اتحاد و اتفاق کامل تمام اقشار جامعه افغانستان شد. او اتحاد و اتفاق را شرط پیروزی و بقا دانست. غنی گفت که او احساس می‌کند زمان آغاز یک گفتمان ملی برای خاتمه جنگ فرارسیده است: «من امروز در پیشگاه‌تان به‌عنوان رییس‌جمهوری قرار دارم که میان خود، شما و نیروهای قهرمان امنیتی که در میدان جنگ می‌رزمند خواهان اتفاق و تعهد در برابر ملت و تاریخ خود شویم. هدف من از برگزاری این اجلاس این است که احساس می‌کنم زمان آن رسیده است که یک گفتمان ملی را آغاز کنیم.»
به گفته‌ی آقای غنی، افغانستان در مقابل تجاوز آشکار مکاران و فتنه‌گران و یک تجاوز آشکار قرار دارد که بر این کشور تحمیل شده است: «مردم ما امروز در معرض تجاوز قرار دارد. هدف این تجاوز ایجاد فتنه است و ابزار آن مکر و خدعه است. این جنگ و فتنه بر ما تحمیل شده است. جنگیدن بر علیه شر و فتنه متجاوز وجیبه هر فرد مسلمان است.»
گروه طالبان اظهارات رییس‌جمهور غنی را «یاوه‌سرایی» خوانده و گفته است که او در جریان صحبت‌هایش تلاش کرد تا «وضعیت بد و حالت وارخطایی خود را کنترل کند».
فرصت برای تشخیص سلامت و ملامت نیست
به‌گفته‌ی رییس‌جمهور غنی، فراخوان صلح کشور را طالبان ضعف تعبیر کرده‌اند و از همین رو افغانستان با یورش بی‌سابقه‌ی تروریسم روبه‌رو است. این یورش سه بُعد دارد. گروه طالبان نسبت به ۲۴ سال قبل تغییری کرده است. در حال حاضر این گروه خون‌خوارتر و جابرتر بر افغانستان هجوم آورده است.
آقای غنی تأکید کرد که طالب نه‌تنها روابط خود را با تروریستان داخلی و بین‌المللی قطع نکرده‌اند، بلکه این روابط قوی‌تر شده و خشونت‌شان نیز افزایش یافته است. به‌گفته‌ی او، بی‌اعتنایی طالبان به احکام و ارزش‌های دین اسلام و قوانین بین‌المللی بشردوستانه و حملات‌شان بر زنان و فعالان مدنی و رسانه‌ای بیشتر شده است: «این بار ما با یک حرکت پراکنده و بی‌تجربه روبه‌رو نیستیم. با یک دستگاه منظم سوق و اداره روبه‌رو هستیم که در عقب آن ائتلاف نامقدس تروریسم بین‌المللی و حلقات حامی‌شان قرار دارند.»
به‌گفته‌ی آقای غنی، در چنین وضعیت، فرصت برای جدا ساختن سلامت و ملامت نیست: «تمرکز امروز من بر وحدت ملی و یکپارچگی ماست. امروز در معرض یک آزمون کلان ملی قرار داریم. آیا ما با داشتن تمدن چندهزار ساله، در مقابل یک مشت اجیرشده از پا می‌افتیم؟»
اشرف غنی خطاب به نمایندگان و سناتوران گفت: «از شما می‌خواهم شانه بدهید تا باهم برای افغانستان یک آینده‌ی روشن را تأمین کنیم. هر نماینده ملت و هر سناتور با هزاران نفر ارتباط دارد. از شبکه‌ها و روابط تان برای انجام بسیج ملی استفاده کنید.»
در این نشست، میررحمان رحمانی، رییس مجلس نمایندگان نیز گفت که هر دو مجلس شورای ملی از نیروهای امنیتی و دفاعی حمایت می‌کنند. به‌گفته‌ی او، طالبان باید بدانند که ادامه‌ی جنگ یک بازی باخت – باخت است و شورای ملی در کنار قوه‌ی اجراییه‌ی دولت افغانستان ایستاد خواهد بود.
چرا فراخوان بسیج ملی؟
رییس‌جمهور غنی در نشست فوق‌العاده شورای ملی با اشاره به نخستین آتش‌بس سه روزه‌ی عید در سال ۱۳۹۷ خورشیدی، گفت که دولت افغانستان برای رسیدن به صلح پایدار متعهد است و در راستای تأمین آن تا کنون گام‌های بزرگی برداشته و قربانی‌های زیادی داده است.
او گفت که با اعلام آتش‌بس و تطبیق آن در روزهای عید، به طالبان و جامعه جهانی درس بزرگ داده است و نیاز است که برای رسیدن به صلح پایدار و عادلانه به آن توجه کند. او استدلال کرد که برای رسیدن به صلح نیاز به درک بسترهای طبیعی، مردمی، تاریخی، عقیدتی و فرهنگی مردم افغانستان است که در پیشبرد روند کنونی در نظر گرفته نشده است.
آقای غنی روند پیشبرد مذاکرات کنونی را شتاب‌زده و وارداتی خواند. به گفته‌ی او، مشکل کنونی افغانستان از جایی آغاز شد که درس‌های افغانی و بین‌المللی صلح مراعات نشد و برای رسیدن به صلح یک روند شتاب‌زده‌ی وارداتی جای روند ملی و واقع‌بینانه را گرفت. به باور غنی، این روند بر فرضیه‌های خام استوار بود و اساسش را فشار بر جمهوریت و تخریب دموکراسی می‌ساخت. غنی گفت که این روند نه‌تنها منجر به صلح نشد، بلکه تلاش‌هایی برای مشروعیت‌بخشی به یک گروه متجاوز و شریر و نیز تلاش‌هایی برای مشروعیت‌زدایی از صف واحد جمهوریت به راه انداخته شد و ابهام و شک ایجاد کرد که وضعیت کنونی محصول آن است.
رییس‌جمهور غنی گفت که اولویت جمهوریت صلح است، اما در نیت طالبان و حامیانش فتنه نهفته است. او گفت: «برای کسانی که سفیدنمایی می‌کنند و می‌گویند که طالبان تغییر کرده‌اند. دیروز هم گفتم و امروز هم تکرار می‌کنم. بلی، طالبان تغییر کرده‌اند؛ در ظلم و خشونت شدیدتر شده‌اند و نسبت به گذشته مزدورتر شده‌اند. همان‌گونه در دوران حاکمیت خود تاریخ و جغرافیه را از نصاب حذف کرده بودند، اکنون به حذف معتقدتر شده‌اند. بالای تاریخ و جغرافیه این وطن هجوم آورده‌اند.»
به‌گفته‌ی او، نتیجه‌گیری صف جمهوریت این است که در ضمیر طالب اعتقادی به صلح عادلانه و پایدار وجود ندارد. مگر این‌که برای تغییر محاسبه‌ی گمراه‌کننده‌ی طالبان، میدان جنگ را تغییر دهند.
دفع فتنه
رییس‌جمهور اشرف غنی در نشست فوق‌العاده‌ی شورای ملی تأکید کرد که جنایات طالبان از اسپین‌بولدک تا تخار، بدخشان و قندوز و از هرات و سیغان تا کنر و نورستان به همه معلوم است و این ننگ از دامن طالبان پاک نخواهد شد. به‌گفته‌ی آقای غنی، مردم افغانستان با آنکه سینه‌ی فراخ دارند، جنایات طالبان را به یاد خواهند داشت و دشمنی با مردم هزینه‌ی سنگین دارد. او از طالبان خواست که دشمنی با مردم افغانستان را کنار بگذارند و راه دوستی را برگزینند.
آقای غنی همچنین گفت که اجازه نمی‌دهد که سرنوشت افغانستان و مردمش از مدرسه‌ی ختک پاکستان مدیریت شود: «تعهد من به شما و ملت افغانستان این است که در مقابل هیچ نیروی ویرانگر زانو نمی‌زنم. یا در میز مذاکره واقعی زانو به زانو می نشینیم. یا در میدان جنگ زانو‌های شان را می‌شکنیم. ما انتخاب خود را کرده‌ایم. طالب و حامیان‌شان انتخاب خود را کنند.»
غنی افزود که تصور پیروزی و رسیدن به صلح از راه نظامی و خون‌خواری غلط است: «تصور به اشتباه پیروزی از راه نظامی طالبان را ذلیل خواهند ساخت و دفاع مشروع و بر حق مردم افغانستان در مقابل این یورش عظیم پیروز خواهد شد.»
به گفته غنی، با خروج سربازان خارجی از افغانستان، خطراتی که به میان آمده، برطرف کردنش مسئولیت همه است. تمام آمادگی برای دفع فتنه و رسیدن به استقرار روی دست است و بسیج مردم افغانستان در کنار نیروهای امنیتی شامل این برنامه است. او از اعضای شورای ملی خواست که با استفاده از روابط‌شان این بسیج ملی را به وجود آورند.
پاسخ شورای ملی به درخواست رییس‌جمهور
به دنبال برگزاری نشست فوق‌العاده‌ی شورای ملی در حضور رییس‌جمهور غنی، مجلس‌های نمایندگان و سنای این شورا در یک اعلامیه‌ی مشترک به درخواست رییس‌جمهور پاسخ مثبت دادند. در این اعلامیه آمده است که هر دو مجلس از نظام جمهوریت، دستاوردهای دو دهه‌ی اخیر، روند صلح و نیروهای امنیتی و دفاعی کشور قاطعانه حمایت می‌کنند.
در اعلامیه از طالبان و سایر گروه‌های مسلح مخالف دولت خواسته شده است که خشونت‌ها را پایان داده و از بدنام‌سازی اسلام دست بردارند. از این گروه‌ها همچنین خواسته شده است که ویران‌گری اقتصادی و ماشین یتیم‌سازی که به تازگی راه‌انداخته‌اند، را متوقف کنند. طبق این اعلامیه، قربانی اصلی خشونت‌ها مردم عادی و جامعه‌ی فقیر کشور است و گروه طالبان نباید بیشتر از این، تاریخ تمدن منطقه را ویران کند.
شورای ملی در اعلامیه‌اش، دفاع از کشور را مقدس خوانده و به حمایت از نظام جمهوری، قانون اساسی، آزادی بیان، حضور گسترده زنان در نظام و نهادهای انتخاباتی و نیز حقوق شهروندی به عنوان مزایای این نظام، تأکید کرده است. این شورا تأکید کرده است که اجازه نمی‌دهد دستاوردهای دو دهه‌ی مردم افغانستان نابود شود.
با این حال، شورای ملی گفته است که از هر گونه تلاشی که موجب صلح و ثبات دایمی در کشور شود، حمایت و سهم خود را در این زمینه به‌گونه‌ی درست ادا خواهد کرد.
در بخشی از اعلامیه‌ی مشترک، از سازمان ملل متحد، امریکا، کشورهای دخیل در مسأله افغانستان، سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و نیز سازمان همکاری‌های اسلامی خواسته شده است تا مردم افغانستان را مانند دو دهه گذشته حمایت مادی و سیاسی کرده و در راه رسیدن به صلح دایمی و پایدار همکاری همه‌جانبه کنند.