امرالله صالح به مصاحبهی محمداشرف غنی، رییسجمهور فراری افغانستان با بیبیسی در مورد چگونگی سقوط افغانستان بهدست طالبان واکنش نشان داده است.
آقای صالح در فیسبوک خود نوشته است که یک روز پیش از سقوط کابل، حمدالله محب و فضل محمود فضلی زمانی در کاخ صدارت به دیدن او آمدند که او از عدم اعلام مقاومت ملی خشمگین و ناراض بود. او نوشته است که روز پنجشنبه هفتهی گذشتهاش قرار شده بود که در برابر طالبان مقاومت ملی اعلام شود.
صالح نوشته است که محب و فضلی از او دربارهی برنامههایش پرسیدند و مشورتشان این بود که باید با خونسردی و با فکر درازمدت، کاری شود که طالب از داشتن مشروعیت محروم شوند، زیرا به گفتهی آنها، چیزی به نام روند صلح دیگر وجود ندارد.
صالح گفته است که او با این نظر که روند صلح فروپاشیده بود، موافق بود. معاون اول رییسجمهور حکومت پیشین افزوده است که او از محب و فضلی خواستار تفصیل شد و از لابلای صحبتهایش دریافت که میخواهند رییسجمهور به خارج از کشور برود.
طبق روایت صالح، او به محب و فضلی گفته بود: «من به هیچ صورت کشورم را ترک نمیکنم. تا هر مقداری که بتوانم مقاومت میکنم. اگر در هیچ جای نتوانم کاری کنم بام خانهام را در تایمنی سنگر میسازم.»
امرالله صالح افزوده است که در این زمان حمدالله محب با کسی در تماس شد و از دفتر بیرون شد. بهگفتهی او، محب دقایقی بعد آمد و گفت که پاکستانیها تصمیم گرفتهاند که چند نفر را با «شنیعترین» روش بکشند و حتا قبل از کشتن «نیمکش» کرده در شهر بگردانند که یکی از آنها خودت هستی.
صالح نوشته است: «من گفتم تصور کرده میتوانم و شاید حق شان باشد. از دشمن کدام توقع دیگر نباید داشته باشیم.»
در ادامهی یادداشت امرالله صالح آمده است که شب شنبه تا صبح بیدار بوده تا از وضعیت باخبر باشد و «بغاوت زندانیان طالب در پلچرخی» را مهار کند، اما در آن شب تنها کسی که به تماسهایش پاسخ داده بود، طوطاخیل، فرمانده پولیس کابل بوده و حتا محب به تماسهایش پاسخ نداده بود.
او افزوده است که روز یکشنبه (۱۵ آگست) از خانهاش در تایمنی شهر کابل بهسوی ولایت پنجشیر حرکت کرد تا در شکلدهی مقاومت سهم بگیرد. او تأکید کرده است که روایت مقاومت رقم خورده و ادامه دارد.
او همچنین نوشته است: «من هیچ علاقه به نوشتن قیل و قال شکست ندارم زیرا وطن از ماست و روزی از دست این گروه نیابتی، ستمگر بیگانه با فرهنگ و تاریخ ما آزادش میکنیم. برای من روایت مقاومت – تضعیف و شکست طالب اهمیت بیشتر از نوستالژینویسی دارد.»
امرالله صالح پیش از ظهر امروز نیز ساعتی پس از نشر مصاحبه اشرف غنی در واکنش تلویحی گفته بود: «تلاطم بخشی از تاریخ اسفناک کشور ماست. بزرگنمایی دشمن و مصاحبههای نوستالژیک راه حل نیست. این مرز و بوم بزرگتر از آن است که توسط پاکستان و گروه متحجر نیابتیاش بلعیده شود.»
این درحالی است که اشرف غنی نزدیک به پنج ماه پس از فرارش از افغانستان، در مصاحبه به بیبیسی گفته است که در روز سقوط کابل، حمدالله محب برایش گفت که قطعه محافظت از ریاستجمهوری از هم پاشیده و اگر در برابر طالبان مقاومت شوند، همه کشته میشوند.
غنی در این مصاحبه همچنین گفته است که نیروهای پیپیاس قادر به حفاظت از او نبوده و تصمیم ترک افغانستان را نیز ناگهانی گرفته است.
اشرف غنی در بخشی از این مصاحبه، اعتماد به شرکای خارجی افغانستان، از جمله ایالات متحدهی امریکا را دلیل سقوط افغانستان عنوان کرده است.
او گفته است: «در مورد من کاملا سیاهنمایی کردند. هیچ وقت به ما فرصت ندادند که با آنها [طالبان] بنشینیم. خلیلزاد با آنها [طالبان] نشست. این مسأله امریکایی شد. ما را کنار گذاشتند.»