نویسندگان: جی دشموک و سجاد تراکزی
مترجم: شریفه عرفانی
کارشناسان می‌گویند که ممنوعیت آموزش دختران از سوی طالبان نشان می‌دهد که محافظه‌کاران افراطی کنترل این گروه اسلام‌گرا را در دست دارند و حاکی از جنگ قدرتی است که کمک‌های حیاتی را برای جمعیت ناامید افغانستان به مخاطره می‌اندازد.
این ممنوعیت باعث برانگیختن خشم بین‌المللی شده و بسیاری از افراد خود طالبان را نیز دچار سردرگمی کرده است.
یکی از اعضای ارشد طالبان به خبرگزاری فرانسه گفت: «این دستور لازم‌الاجرا بود. خود رهبر ارشد در آن دخالت داشت.»
آن دسته از مقامات طالبان که در این مورد با خبرگزاری فرانسه صحبت کردند، به دلیل حساسیت موضوع، به شرط ناشناس‌ماندن حاضر به گفت‌وگو شدند. چند ساعت پس از بازگشایی مکاتب برای اولین‌بار پس از بازگشت طالبان به قدرت در ماه آگست، دستور تعطیلی مکاتب متوسطه دخترانه صادر شد.
این تصمیم تکان‌دهنده پس از نشست سرّی رهبران این گروه در شهر قندهاراعلام شد.
مقامات طالبان تا کنون نتوانسته‌اند این ممنوعیت را توجیه کنند؛ تنها گفته‌اند که آموزش دختران باید براساس «اصول اسلامی» باشد.
اما یکی از مقامات بلندپایه طالبان به خبرگزاری فرانسه گفت که هبت‌الله آخوندزاده، رییس‌الوزرا و برخی از شخصیت‌های ارشد دیگر «در خصوص این موضوع فوق‌العاده محافظه‌کاری می‌کنند» و این بحث در سیطره‌ی نفوذ آن‌هاست.
او گفت که دو گروه، شهری و فوق محافظه‌کار، در این جنبش حضور دارند.
وی با اشاره به جمعی از مقامات طالبان از جمله عبدالحکیم شرعی سرپرست وزارت عدلیه، نورمحمد ثاقب سرپرست وزارت ارشاد، حج و اوقاف و محمدخالد حنفی سرپرست وزارت امر به معروف و نهی از منکر، افزود: «محافظه‌کاران افراطی در این دور پیروز شدند.»
تحمیل مجدد نفوذ قندهار
اشلی جکسون، محقق ساکن لندن که مطالعات زیادی در زمینه افغانستان دارد، گفت که این گروه از طالبان احساس می‌کنند از تصمیمات دولتی محروم مانده‌اند و ابراز مخالفت‌شان با آموزش دختران یکی از راه‌های بازگرداندن نفوذ آن‌ها است.
او به خبرگزاری فرانسه گفت که «نفوذ بیش از حد این اقلیت کهنه‌اندیش» مانع از پیش‌روی کشور به سمت شرایطی است که اکثریت قریب به اتفاق مردم افغانستان از آن حمایت می‌کنند، از جمله بسیاری از رهبران.
گرام اسمیت، تحلیل‌گر گروه بین‌المللی بحران، گفت: «این نشان می‌دهد که قندهار مرکز ثقل سیاست طالبان است.»
یکی از اعضای ارشد طالبان گفت که تندروها تلاش می‌کنند تا رضایت هزاران جنگ‌جو که از روستاهای به شدت محافظه‌کار هستند، را جلب کنند.
او گفت: «برای آن‌ها، حتا بیرون رفتن زن از خانه عمل غیراخلاقی به حساب می‌آید. پس، فکر کنید که آموزش زن برای‌شان به چه معناست.»
این عضو طالبان گفت که آخوندزاده با «آموزش مدرن و سکولار» مخالف است، و آن‌را با زندگی در دوران حامد کرزی و اشرف غنی، رییسان جمهور سابق مورد حمایت غرب، مرتبط می‌داند.
این جهان بینی اوست.
طالبان سال گذشته در شرایطی به قدرت بازگشتند که نیروهای تحت رهبری ایالات متحده به حضور خود با هدف سرنگونی تندروها در سال ۲۰۰۱ پایان دادند.
در ۲۰ سال بین دو حکومت طالبان، دختران اجازه داشتند به مکتب بروند و زنان می‌توانستند در همه بخش‌ها مشغول کار شوند، اگرچه کشور از نظر اجتماعی محافظه‌کار باقی ماند.
تفسیر سیاه‌پوش، فعال و محقق اسلامی خاطرنشان کرد که دختران در افغانستان همیشه در کلاس‌های تک‌جنسیتی درس خوانده‌اند و برنامه درسی‌شان اسلامی است، بنابراین این ممنوعیت نشان می‌دهد که طالبان فقط می‌خواستند «با بهانه‌آوری به حقوق زنان ظلم کنند».
ضربه به کمک‌های خارجی
یک منبع طالبان در پاکستان اختلافات در سطح رهبری در این مورد را تأیید کرد، اما گفت که این جنبش با خطر متلاشی‌شدن مواجه نیست.
او گفت: «مباحثی در این زمینه وجود دارد… اما ما تلاش می‌کنیم بر کاستی‌های خود غلبه کنیم.»
با این حال، تحلیل‌گران می‌گویند که این ممنوعیت ضربه‌ای به تلاش‌های طالبان برای به‌رسمیت شناخته‌شدن در سطح بین‌الملل و افزایش کمک‌ها برای رسیدگی به بحران انسانی افغانستان بود.
جکسون گفت که نه آخوندزاده و نه نزدیک‌ترین افراد به او پیامدهای فرمان خود را برای جامعه بین‌المللی که به‌رسمیت شناخته‌شدن را منوط به احترام این گروه به حقوق زنان می‌داند، «کاملا درک نمی‌کنند یا برایش ارزش قائل نیستند».
حتا برخی از مقامات ارشد طالبان نیز با این موضوع موافق هستند.
یکی از مقامات طالبان از قندهار با اشاره به مدرسه اسلامی گفت: «ما به آن‌ها (محافظه‌کاران افراطی) می‌گوییم که اداره یک کشور با اداره یک مدرسه متفاوت است.»
او گفت: «همه چیز آرام پیش می‌رفت تا زمانی که این دستور سخت‌گیرانه رسید. و از سوی رهبر ما صادر شد، بنابراین ما باید از آن پیروی کنیم. اما در تلاش هستیم تا آن را تغییر دهیم.»
اسمیت از گروه بین‌المللی بحران گفت که این ممنوعیت تمایل دولت‌ها برای همکاری با طالبان را کاهش می‌دهد. این مسأله این سئوال را مطرح می‌کند که در درون طالبان دقیقا با چه کسانی باید صحبت کنند.»