بازرس ویژه‌ی امریکا در امور بازسازی افغانستان (سیگار) که ادعای فرار اشرفغنی، رئیس‌جمهور پیشین و نزدیکانش را با ۱۶۹ میلیون دالر پول بررسی کرده، می‌گوید که بعید به نظر می‌رسد که این ادعا صحت داشته باشد.
جان سپکو، بازرس ویژه‌ی امریکا در نامهای یافته‌های سیگار را با قانون‌گذاران امریکایی شریک کرده، نوشته است که اگرچه سیگار دریافته است که مقداری پول نقد از محوطه‌ی قصر ریاست‌جمهوری گرفته شده و در هلیکوپترها بارگیری شده است، اما شواهد نشان می‌دهد که این رقم از یک میلیون دالر تجاوز نمی‌کند. به گفته‌ی او ممکن است ارزش این مقدار پول حدود ۵۰۰ هزار دالر باشد.
ادعای فرار اشرف غنی با ۱۶۹ میلیون دالر از کابل با سه چرخبال، اولین‌بار توسط سفارت روسیه در کابل مطرح شد. بازرس امریکا در گفت‌وگو با همراهان اشرفغنی و مقام‌های حکومت پیشین، این ادعا را بررسی کرده است.
سیگار نوشته است که گزارش‌های شاهدان نشان می‌دهند که اندکی بیش از ۵۰۰ هزار دالر پول نقد در بالگردها وجود داشته است.
به گفته‌ی این نهاد، با توجه به ماهیت عجولانه‌ی حرکت اشرفغنی و همراهانش و محدودیت بار و عملکرد هلیکوپترها، خروج ۱۶۹ میلیون دالر بعید به نظر می‌رسد.
طبق این گزارش، اشرفغنی را هنگام فرار، سه چرخبال همراهی می‌کرده است. به گفته همه‌ی شاهدان عینی، چمدان‌های موجود در این سه هلیکوپتر کم بوده است؛ اما برخی حاوی وسایل شخصی و برخی دیگر حاوی پول نقد بودند.
یکی از مقامات ارشد سابق در هلیکوپترها گفته است: «همه ۵۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ دالر در جیب داشتند… هیچ‌کس میلیون‌ها دالر نداشته.»
در عین حال یک مقام دیگر گفته است که چمدان رئیس PPS دارای بودجه نقدی ماهانه برای PPS، تقریبا ۲۰ میلیون افغانی (حدود ۲۰۰.۰۰۰ دالر) بوده است.
هم‌چنین کوله‌پشتی رفیع فاضل، معاون مشاور امنیت ملی حاوی بودجه نقدی اختیاری شورای امنیت ملی بوده است که تقریبا مقدار آن ۲۴۰ هزار دالر گفته شده است.
سیگار نوشته است که در صورت صحت این ادعا، مجموع پول نقد در این سه هلیکوپتر تقریبا ۵۰۰ هزار دالر است که ۴۴۰ هزار دالر آن متعلق به دولت افغانستان بوده است.
در کنار سفارت روسیه در کابل، ظاهر اغبر، سفیر افغانستان در تاجیکستان هم ادعا کرده بود که اشرفغنی با ۱۶۹ میلیون دالر فرار کرده است؛ اما او حاضر نشده که با سیگار مصاحبه کند.
با این حال، سیگار نوشته است که پنهان کردن این مقدار پول نقد از نظر حجم و سنگینی بسیار قابل توجه خواهد بود: «۱۶۹ میلیون دالر در اسکناس‌های صد دالری که سرتاسر روی هم چیده شده‌اند، بلوکی به طول ۷.۵ فوت، ۳ فوت عرض و ۳ فوت ارتفاع تشکیل می‌دهد.»
یافت‌شدن پنج میلیون دالر در اقامتگاه اشرفغنی
به گفته‌ی دو مقام ارشد سابق افغانستان، در حوالی زمانی که اشرفغنی به ترمز رسیده بوده، نگهبانان PPS که در ارگ مانده بودند، تقریبا پنج میلیون دالر پول نقد در اقامتگاه اشرفغنی کشف کردند.
به گفته‌ی چندین مقام سابق افغان، درحالی‌که طالبان در قصر نزدیک شده بودند، نگهبانان PPS بر سر نحوه‌ی توزیع این پول با هم جنگیدند.
یکی از مقامات ارشد سابق PPS که پشت سر مانده بود، گفته که این پول‌ها به سه یا چهار کیسه تقسیم شده و در صندوق عقب موتر متعلق به کاروان رئیس‌جمهور بارگذاری شده و سپس از خانه‌ی رئیس‌جمهور خارج شده است.
چندین مقام ارشد سابق گفته‌اند که این پنج میلیون دالر، پول شخصی اشرفغنی بوده است.
یک مقام ارشد سابق به‌طور مشابه در مصاحبه با سیگار استدلال کرده که رئیس‌جمهور از این پول برای کمک به افغان‌های آواره استفاده کرد، حتا در روزهای پایانی منتهی به سقوط حکومت‌اش.
با این حال، چندین مقام ارشد سابق ادعا کردند که این پول در واقع پول شخصی رئیس‌جمهور پیشین نبوده، بلکه بودجه باقی‌مانده از سوی امارات متحده عربی برای حمایت از کارزار انتخاب غنی در سال ۲۰۱۹ بوده است.
یکی از مقامات سابق گفته که او شاهد چنین پرداخت‌هایی از امارات متحده عربی به غنی بوده است.
او به سیگار گفته است که در یک سفر رسمی به امارات در اکتبر ۲۰۱۹، مقامات اماراتی را دیده که به یکی از مشاوران ارشد غنی چمدانی مملو از دالر برای امور مالی کارزار غنی داده‌اند.
این مقام ارشد سابق ادعا کرده که این پول قبل از خروج رئیس‌جمهور در صندوق عقب موتر وجود داشته است.
سیگار نوشته است که سفارت روسیه در کابل بدون مدرک ادعا کرده است که غنی مجبور بوده این پول را در منطقه‌ی پرواز بگذارد، زیرا همه‌ی آن در هلیکوپترهای که او و همکارانش به بیرون پرواز می‌کردند، جا نمی‌شده است.
این نهاد هم‌چنین نوشته که در مورد منشأ، هدف یا سرنوشت وجوهی که گفته می‌شود در ارگ باقی‌مانده است، نتواسته نتیجه‌ی قطعی بگیرد.
جان سپکو، در نامهای خود افزوده است که این احتمال وجود دارد که مقادیر قابل توجهی از پول ایالات متحده از اموال دولت افغانستان در هرج‌ومرج تسلط طالبان ناپدید شده باشد، از جمله پنج میلیون دالر که از کاخ ریاست‌جمهوری و ده‌ها میلیون دالر از صندوق اداره‌ی امنیت ملی گرفته شده است.
او گفته به‌نظر می‌رسد که تلاش برای غارت سایر بودجه‌های دولتی رایج بوده است.