حالا دیگر کمتر مناطقی را در سطح کرهی خاکی میتوان یافت که از دسترس انسان و البته آلودگیهای ناشی از فنآوریهای او در امان مانده باشد. در طول عصر مدرن گونههای گیاهی و جانوری بسیاری در اثر ناهنجاریهایی که انسان پدیدآورش بوده است، از میان رفتهاند. در حال حاضر برخی از قلمروهای حیات وحش در خطر جدی نابودی و انقراض قرار دارند؛ اما هنوز هم میتوان مناطقی را یافت که توانسته از یورش انسان در امان بماند و همچنان در آرامش روزگار سپری کند. در این نوشته به ده تا از آخرین مناطق بکر حیات وحش در جهان پرداختهایم که خواندنش خالی از لطف نیست.
جنگلهای استوایی کنگو
جنگلهای استوایی کنگو بخش وسیعی از آفریقا را پوشش میدهد. گرچه بیشترین شهرت این جنگلها به خاطر گونههای جانوری چون گوریل و بونوبو است؛ اما بکر ماندن بخش وسیعی از آن سبب زیست گونههای مهم دیگری چون کرگدن، فیل، زرافه و گورخر شده است. درصد آلودگی در این جنگلها در حداقل میزان ممکن قرار دارد و تمامی گونههای گیاهی و جانوری در هوایی پاک و آرام زیست میکنند. متأسفانه به سبب فقر مردم کنگو؛ میزان شکار، استخراج معادن و قطع درختان در این جنگلها رو به افزایش است. طبیعتگردان علاقهمند با حضور در بخشی از این جنگلها موسوم به پارک ملی لوآنگو میتوانند اسبهای آبی، فیلها و دیگر انواع حیات وحش جنگلهای کنگو را در محیط طبیعی خود ببینند.
جنگلهایآپالاچی
جنگلهای آپالاچی در قسمت شرقی ایالات متحده در امتداد دو ایالت نیویورک و آلاباما، در دامنههای رشته کوههای آپالاچی گسترش یافتهاند. این جنگلها یکی از غنیترین مناطق جهان از نظر تنوع زیستی است و دارای 100 هزار گونهی گیاهی و جانوری بومی است. جنگلهای آپالاچی برای مدتی طولانی مورد بهرهبرداری بود و از منابع چوب و زغالسنگ زیرزمینی آن برداشت میشد. اما طی سالهای اخیر جهت حفظ تنوع زیستی بینظیر این جنگلها، تمامی بهرهبرداریها لغو شدند. طبیعت گردان جهت گردش در جنگلهای آپالاچی با کسب اجازهی قبلی میتوانند به آن وارد شده و به فعالیتهایی چون کوهنوردی و پیادهروی بپردازند. گردشگران همچنین میتوانند به عنوان داوطلب در اکتشافات علمی همکاری کنند.
جنگلهایآمازون
جنگلهای آمازون یکی از بزرگترین سایتهای طبیعی جهان است. این جنگلها در محدودهی هشت کشور قرار گرفتهاند و مساحتی معادل 650 میلیون هکتار را در حوزهی رود آمازون دارند. جنگلهای آمازون سرشار از زندگیاند. بیش از یک میلیون گونهی گیاهی در این جنگلها شناسایی شده است. طبیعتگردان علاقهمند به پروانهها میتوانند در این جنگلها 4000 گونهی مختلف پروانه را رصد کنند. در میان انواع پستانداران، خزندگان و دوزیستان موجود در جنگلهای آمازون و جَگوار از محبوبیت زیادی میان گردشگران برخوردار است. رود آمازون در حوزهی این جنگلها دارای دلفینهای آبشیرین، نهنگ کوچک و بیش از 2000 گونه ماهی است که تعدادشان از گونههای ثبت شده در اقیانوس اطلس نیز بیشتر است. اما این نکته نیز لازم به ذکر است که جنگلهای آمازون در خطر پدیده جنگلزداییاند.
جنگلهای تاسمانی
جنگلهای باستانی تاسمانی که در استرالیا قرار گرفته، دارای درختانی کهنسال است که بیشترشان را اکالیپتوس تشکیل میدهد. متأسفانه این جنگلها برای مدتی طولانی تحت برداشت قرار داشتند و بخشهای عظیمی از وسعت تاسمانی کاسته شد. اکنون370 هزار هکتار از این جنگلها به عنوان میراث جهانی ثبت شده و مورد حفاظت قرار گرفته است. فعالان محیط زیست تاکنون فعالیتهای بسیاری برای پایانبخشیدن به نابودی تاسمانی انجام دادهاند. یکی از این فعالان مدت 457 روز را روی یکی از درختان این جنگل سپری کرد. اما قطع درختان همچنان ادامه دارد. طبیعتگردانی که به جنگل تاسمانی سفر میکنند، میتوانند به پیادهروی بپردازند و از امکانات کمپینگ بهره ببرند.
منطقهی بیابانی قطب جنوب
این بیابان که در پایینترین قسمت سیارهی زمین قرار گرفته است، سردترین، خشکترین و بادخیزترین منطقهی کرهی زمین است. از سال 1911 که این قاره کشف شد، تاکنون تعداد بسیار کمی توانستهاند به این قاره سفر کنند. برخی تورهای قطب جنوب نیز تنها به بخشهای ابتدایی این قاره که در کنار دریا هستند، وارد میشوند و بیشتر زمان خود را در کشتی میگذرانند. به جهت پوشش سراسری این منطقه که از یخ و برف است، تغییرات آب و هوایی و گرم شدن کرهی زمین، تهدیدی جدی برای قطب جنوب محسوب میشود. فعالان محیط زیست جهت حفاظت از یخهای قطب جنوب، در تلاشاند تا بتوانند 1/2 میلیون مایل مربع از آبهای اطراف این منطقه را در مقابل صید صنعتی حفاظت کنند.
تالابِ پَنتَنال
تالاب پنتنال بزرگترین تالاب آب شیرین جهان است که وسعتی بین 54 تا 75 هزار مایل مربع را پوشش میدهد. بخش عمدهی این تالاب در برازیل قرار دارد و بخشهای کوچکی از کنارهها در دو کشور بولیویا و پاراگوا قرار گرفته است. تنوع گونههای گیاهی و جانوری تالاب پنتنال به حدی است که میتواند عاشقان حیات وحش را چندروز متوالی در این تالاب مشغول نگاه دارد. جگوار، خوک خرطوم دراز، سمور آبی غولپیکر، تمساح آمریکایی و صدها گونهی ماهی و پرنده مهمترین جانوران این تالاب را تشکیل میدهند. تالاب پنتنال همچون یک اسفنج عمل میکند و علاوه بر ممانعت از ایجاد سیلاب در مناطق اطراف، آبشیرین محلیها را نیز تأمین میکند. معمولا دسترسی گردشگران به این تالاب مشکل است و طبیعتگردان در قالب تورهایی کوچک از شهر کویبا در شمال تالاب به آن وارد میشوند.
جنگلهای گینهی نو
جنگلهای استوایی گینهی نو در دو کشور اندونزی و گینهی نو قرار گرفته است. این جنگلها به داشتن پروانههایی در اندازهی پرندگان، خفاشهایی با شمایلی عجیب و کوچکترین طوطی جهان، شهرت دارند. گرچه جنگلهای گینهی نو تنها یک درصد مساحت جهان را شامل میشوند؛ اما بیش از 5000 درصد از گونههای زندهی دنیا در آن زیست میکنند. متأسفانه این جنگلها نیز همچون جنگلهای آمازون در خطر جنگلزدایی قرار دارند. طی تحقیقاتی که در سال 2008 صورت گرفته، سوزاندن غیرقانونی جنگلها به همراه آلودگیهای مختلف محیطی، تخریب بسیاری ایجاد کرده و در صورت ادامه تا سال 2021، 53 درصد این جنگلها از میان میرود.
دشت سرنگِتی
اکوسیستم سرنگتی در دو کشور تانزانیا و کنیا گسترده شده است. این دشت در محدودهی تانزانیا جزو میراث جهانی یونسکو است و در محدودهی کنیا جزو ذخیرهگاه ملی ماسایی مارا محسوب میشود. دشت سرنگتی با داشتن مهاجرت سالانهی بیش از 1/2 میلیون جانور، بیشترین میزان مهاجرت و جابهجایی را میان تمامی اکوسیستمها در جهان به خود اختصاص داده است. 750 هزار گورخر در این دشت در میان چراگاهها و سایتهای آبی در حرکتاند! سالانه بیش از 90 هزار گردشگر از دشت سرنگتی بازدید میکنند. متأسفانه طی سالهای اخیر با ساخت بزرگراهی جهت اتصال منطقهی دریاچهی ویکتوریا به دیگر جوامع بخش شرقی این دشت، حیات جانوری این اکوسیستم بینظیر بهشدت تهدید شده است. فعالان محیط زیست پیشنهاد ساخت بزرگراهی هوایی را دادهاند تا علاوه بر حل مشکلات مردم محلی، حیات وحش کمترین آسیب را متحمل شود.
جنگلهای دریایی سانداربانز
جنگلهای مانگرو سانداربانز در دوکشور هند و بنگلهدیش گسترش یافتهاند و با وسعتی 140 هزار هکتاری، بزرگترین جنگل دریایی جهان محسوب میشوند. بخشی از این جنگلها که در هند قرار دارند، درسال 1987 به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این منطقه به جهت داشتن طیف گستردهای از جانوران از اهمیت جهانی برخوردار است. وجود 260 گونهی مختلف از پرندگان به همراه ببر بنگال، مار پیتون هندی و تمساح رودخانهای در جنگل سانداربانز، سبب بازدید صدها گردشگر و دوستدار محیطزیست از این منطقه شده است. جالب اینکه گردشگران تنها اجازهی ورود به بخشی از این جنگلها تحت عنوان پارک ملی سانداربانز را دارند.
منطقهی بیابانی پاتاگونیا
بیشتر افراد معمولا با شنیدن نام آمریکای جنوبی به یاد جنگلهای آمازون و زمستانهای گرم میافتند؛ اما در نوک جنوبی این قاره منطقهای وجود دارد که از برف و یخچالهای طبیعی پوشیده شده است. منطقهی بیابانی پاتاگونیا با آب و هوایی سرد و خشک در دوکشور چیلی و آرجانتین گسترده شده است. پاتاگونیا دارای چشماندازهایی بینظیر از دشتهای ناهموار، دریاچهها و کوههاست، که همگی یخزده و سراسر پوشیده از برفاند. متأسفانه افزایش گازهای گلخانهای و گرم شدن کرهی زمین، تهدیدی جدی برای این منطقه محسوب میشود. فعالان محیط زیست نگراناند که تا چندسال دیگر چشماندازهای آبیرنگ یخچالهای طبیعی و آبدرهها ناپدید شوند. اکنون هردو کشور آرجانتین و چیلی سایتهایی را برای بازدید گردشگران از پاتاگونیا اختصاص دادهاند.