همزمان با روی‌کارآمدن طالبان به افغانستان، شکایت‌ها از کمبود و هرازگاهی از نبود خدمات درمانی در کشور به‌ویژه ولسوالی‌های بلخ بالا گرفته است.
یکی از خطرناک‌ترین تأثیرات تحولات اخیر در کشور بالای سکتور صحت بوده و با تسلط طالبان، بیشتر داکتران زن دست از ارائه خدمات صحی به مردم کشیده‌اند.
دست‌کم سه منبع صحی در بلخ به شرط فاش نشدن هویت شان به روزنامه اطلاعات روز تأیید می‌کنند که به‌دلیل وضع محدودیت‌های سخت‌گیرانه بالای داکتران زن، نبود ادویه و عدم دریافت معاش، بیشتر داکتران در ولسوالی‌های این ولایت از رفتن به مراکز درمانی دست کشیده‌اند.
هرچند این منابع آمار دقیقی از داکتران که دست از فعالیت‌های صحی کشیده‌اند نمی‌دهند اما شفاخانه حوزوی ابوعلی سینای بلخی در شهر مزار شریف این روزها شاهد حضور بیماران زیادی از ولسوالی‌های بلخ است.
عکس: روزنامه اطلاعات روز
کاهش خدمات درمانی در ولسوالی‌های بلخ
روزنامه اطلاعات روز در این گزارش تلاش کرده تا با مصاحبه همراه بیمارانی که از ولسوالی‌های ولایت بلخ تنها به بخش‌های کودک و نسایی ولادی شفاخانه حوزوی ابوعلی سینای بلخی جهت درمان آمده‌اند، گوشه‌ی از تأثیران تحولات اخیر را به مردم همگانی کند.
با تحولات اخیر در کشور، شمار مریضانی که نبود امکانان در مراکز درمانی و محدودیت‌های تازه در ولسوالی‌های‌شان پای آن‌ها را به شفاخانه ولایتی شهر مزار شریف کشانده اندک نیستند.
برخی از باشندگان بلخ می‌گویند که با تسلط طالبان به کشور، وضعیت خدمات صحی و دسترسی زنان روستایی به داکتران در ولسوالی‌ها با گذشت هر روز دشوارتر می‌شود.
این مریض‌داران می‌گویند به علت تنظیم تقسیم‌اوقات کاری داکتران در ولسوالی‌ها، بیماران تنها در روزهای مشخص معاینات می‌شوند و در روزهای دیگر خبری از خدمات درمانی نیست.
عکس: روزنامه اطلاعات روز
در کنار درب ورودی به دهلیز بخش نسایی ولادی شفاخانه ابوعلی سینای بلخی، دختری با چشم‌های گریان توجه خبرنگار روزنامه اطلاعات روز را به خود جلب می‌کند.
دختر ۱۵ ساله‌ی که به تنهایی پرستاری مادر بیمار‌اش که باردار است و از ولسوالی چمتال ولایت بلخ به مزار شریف آمده است را به عهده دارد.
این دختر نوجوان با ابراز نگرانی از وضعیت مادرش از نبود خدمات درمانی مناسب برای بیماران در ولسوالی‌‌شان شکایت می‌کند و می‌گوید: «مادرم حامله است. خون‌ریزی پیدا کرد. کلینیک منطقه‌ی ما جواب داد گفت باید به مزار شریف بیارم. کم بود مادرم را از دست بدهم.»
این کودک که اسم مستعار خود را فرزانه بیان می‌کند، می‌گوید با چالش‌ها و مشکلاتی که مادر بیمارش دست‌وپنجه نرم کرده تنها دامن‌گیر مادرش نیست بلکه چالش عمومی برای زنان در روستا می‌باشد.
در همین حال، محمدطاهر، یکی از باشندگان ولسوالی چهاربولک بلخ که همسرش را برای درمان به بیمارستان شهر مزار شریف آورده است، از محدودیت دسترسی زنان به خدمات صحی حکایت تلخی دارد.
محمدطاهر می‌افزاید: «در روستای ما کلینیک است اما از روی تقسیم‌اوقات کار می‌کنند. همیشه داکتر در دسترس ما نیست. ما مجبور هستیم منتظر باشیم تا نوبت ما برسد بعد معاینه شویم.»
در همین حال، گل‌بیگم ۳۸ ساله که پس از گذشت از راه‌های دشوارگذر ولسوالی مارمل به مزار شریف آمده تا کودک‌اش را درمان کند؛ داکتران اما برای او گفته که برای نجات فرزند خود دیر کرده است.
این زن با انتقاد از نبود خدمات درمانی در ولسوالی‌اش می‌گوید: «شفاخانه و کلینیک‌هایی که در مارمل است هیچ توجه‌ی به مریضان نمی‌کنند. کودکم تا رسیدن به مزار شریف فوت کرد.»
دیده‌گاه مسئولان صحی چیست؟
خواستیم در پیوند به مشکلات باشندگان ولسوالی‌های ولایت بلخ دیدگاه مسئولان صحت عامه این ولایت را با خود داشته باشیم و بپرسیم که برای ارائه خدمات بهتر درمانی چه برنامه‌های دارند اما آنان حاضر به گفت‌وگو نشدند.
با این حال اما برخی از داکتران در شفاخانه ابوعلی سینای بلخی با تأیید کمبود امکانات و نبود خدمات بهتر درمانی در مراکز درمانی ولسوالی‌ها می‌گویند روزانه بیش از ۱۰ زن که از ولسوالی‌ها مراجعه می‌کنند را درمان می‌کنند.
داکتر دیده (اسم مستعار)، یکی از داکتران بخش نسایی ولادی این شفاخانه می‌گوید: «به‌دلیل نبود مراکز مجهز درمانی در قریه‌ها، روزانه ما نزدیک به ۵۰ مریض از ولسوالی‌ها داریم. متأسفانه گاهی کودکان و گاهی هم مادران را از دست می‌دهیم.»
از سوی هم، زهرا احمدآبادی همنوا، ترینر متخصص و مسئول بخش زنان و زایمان در بیمارستان ابوعلی سینای بلخی نیز می‌گوید بیشتر بیماران که به این بخش مراجعه می‌کنند، از ولسوالی‌های ولایت بلخ استند.
خانم همنوا با آن‌که آمار دقیق از زنانی که روزانه برای زایمان به این شفاخانه می‌آیند ندارد اما می‌گوید: «هر روز به‌صورت اوسط ما از ۵۰ الی صد مریض در بخش نسایی داریم که ۳۰ درصد شان از ولسوالی‌ها می‌آیند.»
عکس: روزنامه اطلاعات روز
وضعیت در شفاخانه حوزوی بلخ چگونه است؟
مریضان ولسوالی‌های ولایت بلخ در حالی به‌دلیل نبود امکانات درمانی از ولسوالی‌ها به شفاخانه حوزوی ابوعلی سینایی بلخ می‌آیند که این مرکز بزرگ صحی نیز دست‌خوش شکایت‌ها بوده است.
هرچند مسئولان صحی هموار از ارائه خدمات صحی برای شهروندان اطمینان داده‌اند اما باشندگان نیز به‌صورت دوامدار از نبود خدمات، کمبود وسایل و ادویه و بدرفتاری داکتران شکایت کرده‌اند. مسئول بخش اطفال این شفاخانه با تأیید برخی از مشکلات در نوع ارائه خدمات شان می‌گوید به‌دلیل شمار بلند بیماران نمی‌توانند برای همه خدمات یکسان عرضه کنند.
عبدالرووف فروغ، مسئول بخش اطفال شفاخانه ابوعلی سینای بلخی می‌گوید روزانه آنان در سه بخش جداگانه برای بیش از ۵۰۰ کودک خدمات سراپا ارائه می‌کنند.
از سوی هم خانم همنوا، مسئول بخش نسایی این شفاخانه می‌گوید: «دلیل مراجعه زنان از ولسوالی‌ها اکمالات مالی و معنوی شفاخانه ما است. ما اتاق ولادت استندرد داریم، پرسونل قوی داریم، بانک خون، آکسیجن، اتاق عاجل و ادویه لازم را در دسترس داریم.»
براساس اطلاعات رسمی، ساختمان ۳۶۰ بستر سرویس اطفال و نسایی ولادی شفاخانه حوزوی ابوعلی سینای بلخی، با هزینه‌ی ۱۵ میلیون یورو به کمک مالی کشور آلمان در شهر مزار شریف افتتاح و به بهربرداری سپرده شده است.
نگرانی‌ها از نبود خدمات درمانی در ولسوالی و عدم دسترسی زنان به خدمات پزشکی، در حالی مطرح می‌شود که هم‌اکنون نیز افغانستان از جمله کشورهای است که میزان مرگ‌ومیر مادران و کودکان هنوز وجود دارد.
صندوق جمعیت سازمان ملل متحد در تازه‌ترین گزارش خود گفته است که ۶۳۸ مادر افغان در هر ۱۰۰ هزار ولادت جان‌شان را از دست می‌دهند.
به گفته‌ی این سازمان، در صورت عدم رسید‌گی به وضعیت مادران، انتظار می‌رود که وضعیت آنان بدتر شود.