روز یکشنبه، 27 میزان، سرتاج عزیز، مشاور امنیت ملی پاکستان برای ملاقات و گفتوگو مقامهای افغان وارد کابل شد. این مقام مهم امنیتی پاکستان با رییس جمهور و رییس اجرایی گفتوگو نمود و از آنها دعوت کرد که به پاکستان سفر کنند. مشاور امنیت پاکستان در دیدارش با رییس جمهور کشور گفته است که شروع بهکار دولت جدید در افغانستان، زمینهی اعتمادسازی میان هردو کشور را فراهم کرده است. رییس جمهور کشور در پاسخ به این مقام پاکستانی گفته است که نباید تنها در مورد صلح صحبت کنیم، زمان عمل فرارسیده است. باید برای اعتمادسازی میان هردو کشور، گامهای عملی را برداریم و از وارد کردن اتهامها بر همدیگر پرهیز نماییم.
این اولین سفر یک مقام پاکستانی بعد از تشکیل حکومت جدید به رهبری اشرف غنی احمدزی در افغانستان میباشد. در سیزده سال گذشته روابط پاکستان با افغانستان دوستانه نبوده است. پاکستان در زمینهی مبارزه با تروریزم، همکاری صادقانهای را با دولت افغانستان نداشته است و به رهبران طالبان اجازه داده که در خاک آن کشور فعالیت کنند و نیز به مدارس آموزش افراطیگرایان مذهبی اجازهی فعالیت داده است. هر باری که از پاکستان خواسته شده است که از طالبان و گروههای شورشی حمایت نکند، انکار کرده است و در مقابل بهانه آورده است که از طالبان حمایت نمیکند.
برای اعتمادسازی میان هردو کشور، لازم است که رهبری دولت همینگونه که با قاطعیت اظهار داشته است که باید گامهای عملی در زمینهی جلب همکاری میان هردو کشور برداشته شوند، این رویکرد باید در برابر پاکستان حفظ شده و از هرنوع موضع انفعالی پرهیز شود. در طول سیزده سال گذشته رویکرد نرم دولت افغانستان برای حل مسایل اختلافبرانگیز میان هردو کشور نتیجه نداده است و رییس جمهور کرزی بیست بار به پاکستان سفر دیپلماتیک کرد و تلاش نمود که اختلاف با پاکستان را از طریق مذاکره حل کند. اما روابط میان هردو کشور بهبود نیافت و کوچکترین تغییری بر رویکرد یکجانبهی پاکستان مبنی بر حمایت از طالبان بهوجود نیامد. برای اینکه تلاشهای سیاسی برای حل مسایل اختلافبرانگیز میان پاکستان و افغانستان تغییر مثبت کند، در گام نخست، لازم است که هردو طرف بازیهای سیاسی را کنار گذاشته و صاقانه مسایل اختلافبرانگیز را شناسایی کنند و برای حل آن، راهکارهای عملی را روی دست بگیرند.
یکی از محورهای اختلاف میان هردو کشور، موضع ناروشن پاکستان در مورد قطع حمایتش از طالبان میباشد. در سیزده سال گذشته، پاکستان بارها گفته است که از طالبان حمایت نمیکند. اما در عمل این ادعای پاکستان با پناهدادن رهبران طالبان در خاکش و حمایت مالی و نظامی سازمان استخباراتی این کشور از طالبان در جنگ با نیرویهای نظامی و امنیتی افغانستان، نقض شده است. در این خصوص، لازم است که پاکستان بهطور واضح تعهد کند که از طالبان حمایت نکرده و فعالیت لانههای پرورش و آموزش افراطگرایی را در خاکش متوقف کند و با افغانستان برای یک مبارزهی هماهنگ برای از بین بردن ریشههای افراطگرایی مذهبی و تروریزم از منطقه، همکاری کند. رویکردی که اکنون پاکستان از آن برای تضعیف افغانستان استفاده میکند و هدفش این میباشد که یک دولت مقتدر در افغانستان پا نگیرد و افغانستان تحت تأثیر سیاست و مداخلهی پاکستان باشد تا بتواند مسئلهی خط دیورند را از آن طریق حل کند و برای این هدف، از صدور افراطگرایی و حمایت از طالبان استفاده میکند. این رویکرد با آنکه برای ملت و دولت افغانستان پیامد نامطلوب داشته و سبب مداخلهی صریح پاکستان در امور افغانستان شده است، در ظاهر پاکستان را برای دسترسی به این هدفش موفق نشان داده است. اما این رویکرد سبب شده است که افراطگرایان مذهبی و طالبان در پاکستان قویتر شوند و هم اکنون افراطگرایی مذهبی به عنوان یک پدیدهی اجتماعی و سیاسی در مقایسه به سالهایی که طالبان ظهور کرد، در قلمرو پاکستان افزایش یافته است و به یک قدرت تهدید کننده برای امنیت، ثبات و پیشرفتهای اجتماعی و سیاسی در پاکستان و منطقه مبدل شده است. اگر برنامهی پاکستان این باشد که جغرافیای افراطگرایی و تفکر طالبانی را در وزیرستان شمالی و خاک افغانستان محدود سازد و تلاش کند که افغانستان را به مرکز فعالیت آن مبدل کند، این نیت پاکستان تحقق عملی نمییابد و با در نظرداشت زمینههای اجتماعی و فرهنگی افراطگرایی مذهبی در جامعهی پاکستان، افراطگرایی مذهبی تنها به افغانستان محدود نمیماند و در قلمرو پاکستان از نفوذ اجتماعی و سیاسی قابل ملاحظهای برخوردار میشود و در آینده به یک تهدید بزرگ برای جامعهی پاکستان مبدل میشود.
بنابراین، تنها رویکرد درست و معقول برای پاکستان این میباشد که خطر قدرت یافتن افراطگرایی مذهبی و تفکر طالبانی را در قلمروش و منطقه، جدی بگیرد، برای ریشهکن کردن و تضعیف آن اقدام کند، خواست دولت افغانستان را برای مبارزهی مشترک با آن بپذیرد و تلاشهای سیاسی را برای حل مناسبات میان هردو کشور موفقیتآمیز سازد.