هاملت
پنجشنه (۱۰ سنبله)، نیروهای طالبان در ولایت دایکندی مرتضی مدبر یکی از متنفذین قومی منطقه «غم‌قُل» ولسوالی خدیر را از خانه‌اش بازداشت می‌کنند.
پیش از این نادر، برادر مرتضی مدبر به مدت ۱۲ روز در بازداشت طالبان بوده است. در تاریخ ۱۰ سنبله نیروهای طالبان نادر را به خانه‌اش می‌آورند و این‌بار در پی بازداشت برادرش مرتضی بیرون می‌شوند.
دو منبع محلی که خواستند نام‌شان ذکر نشوند، به روزنامه اطلاعات روز گفتند که «اصل مسأله‌ی بگیر و بازداشت مردم محل از سوی طالبان، از جمله مرتضی مدبر و برادرش، به‌خاطر کوچی‌ها است.»
طبق گفته منابع، کوچی‌ها از پارسال، یعنی پس از روی‌کارآمدن طالبان بدین‌سو، در منطقه غم‌قل دعوای ملک دارند. منابع می‌گویند مردم غم‌قل به‌قدر کافی اسنادی دارند که ملک‌شان از کوچی‌ها نیستند. دست‌کم ۴۰ سال است که مردم محل در آن‌جا ساکن و صاحب ملک هستند. اکنون پس از ۴۰ سال و با آن مقدار اسناد کافی برای مالکیت، کوچی‌ها ملک مردم را مال خویش ادعا دارند.
منابع می‌گویند: «ما اسناد کافی داریم. ملک از ما است. چندین بار اسنادمان را گرفته به ولسوالی و نیز به مرکز ولایت رفتیم و به مسئولین بخش مربوطه در دایکندی شکایت کردیم که کوچی‌ها دنبال زورگیری ملک مردم‌اند. شکایت ما اما ناشنیده ماند و از سوی مسئولین طالبان جواب رد شنیدیم.»
به قول منابع، در تاریخ ۱۰ سنبله منطقه غم‌قل کلا نظامی شده بود. کوچی‌ها ادعا دارند که مردم محل ۴۰ سال این ملک را خورده‌اند و اکنون عواید ۴۰ ساله را باید با آنان نصف کنند. نیروهای طالبان در هم‌دستی با کوچی‌ها و در طلب نصف عواید ۴۰ ساله از مردم، در پی بازداشت بزرگان محل‌اند. وقتی نادر را می‌آورند، غم‌قل را محاصره می‌کنند و از مردم می‌خواهند که برادر نادر، مرتضی مدبر را به آنان تحویل دهند. طالبان مردم محل را تهدید می‌کنند که اگر مرتضی را به رضایت خود تحویل ندهند، تمام خانه‌ها را یک‌یک بازرسی می‌کنند.
این البته نخستین بازداشت مردم به‌خاطر ادعای کوچی‌ها نیست. منابع می‌گویند که پارسال هم به‌خاطر همین ادعای کوچی‌ها مدبر حدود ۱۰ روز در بازداشت طالبان بود.
مدبر پارسال آزاد می‌شود و اکنون دوباره و باز هم به‌خاطر همان ادعای کوچی‌ها در بازداشت طالبان می‌رود.
البته تنها مدبر و برادرش نه، منابع می‌گویند که همین یک ماهی پیش شش نفر دیگر از مردم محل را نیز طالبان بازداشت کرده بودند. آنان نیز به‌خاطر ادعای کوچی‌ها در بازداشت طالبان بودند.
منابع می‌گویند که طالبان در پی اثبات حقیقت و ارائه‌ی اسناد نیستند. «همین که کوچی‌ها ادعا کنند، کافی است. طالبان فورا سراغ مردم محل می‌آیند. نصف عواید چهل‌ساله، یعنی عواید بیست‌ساله مردم را می‌خواهند یا وقتی که دیدند چنین خواست‌هایی در تاوان مردم فقیر محل نیستند، فورا منطقه را نظامی کرده و مردم را طبق دلخواه خود بازداشت و زندانی می‌کنند.»
«این‌بار مرتضی مدبر را بازداشت کرده‌اند. او حدود ۳۵ ساله است. مدبر در حکومت قبلی هم سِمتی نداشت. در مخالفت با قوانین امارت اسلامی طالبان هم کاری نکرده است. او از هیچ نگاهی مجرم نیست که در بازداشت طالبان باشد. از او یک مشت دختر و بچه‌ی کوچک در خانه مانده که پس از بازداشت پدر هر آن نگران‌اند.»
به قول منابع محلی، معلوم نیست که طالبان مدبر را کجا برده‌اند. در ولسوالی، مرکز ولایت یا جاهای دیگر. اما این‌قدر معلوم است که طالبان خواستار کوچ مردم محل شده‌اند. «طالبان از مردم خواسته‌اند که زمین‌‌های‌شان را برای کوچی‌ها رها کنند.» این روزها که حدود کم‌تر از یک ماه از یک‌سالگی حاکمیت طالبان می‌گذرد. در تمام این مدت طالبان برای کوچی‌ها فرصتِ زورگیری بوده‌اند. کوچی‌ها نه تنها غم‌قل و دایکندی را که بسیاری از دیگر مناطق مردم هزاره را نیز زورخوری کرده‌اند. اوایل بهار امسال کوچی‌ها چیزی کم پس از حدود نیم‌قرن (پس از حدود ۴۰ سال) در قسمت‌هایی از منطقه شیخ‌علی ولایت پروان رفتند و پس از تخریب کِشت و زراعت مردم، بارها با آنان درگیر شدند. در بهسود، کوچی‌ها گوسفندان‌شان را به عمد بالای کشتِ گندم مردم می‌بردند و اگر مردم محل می‌پرسیدند که چرا این‌طوری می‌کنند، می‌گفتند گوسفندان به اختیار خودشان می‌روند. در ناهور ولایت غزنی کوچی‌ها مکتب‌های مردم را محل نگه‌داری مواشی خویش ساخته بودند. در بسیاری از دیگر مناطق مردم هزاره کوچی‌ها حتا از علف‌زارهای مردم محل خواستار مالیات بوده‌اند. می‌گفتند که از این علف‌ها سهم گوسفندان کوچی را باید بدهند وگرنه با عاقبتی بدی روبه‌رو خواهند شد.