امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجهی طالبان در تازهترین واکنش خود به اظهارات مقامهای ایرانی در مورد حقآبهی آن کشور از رود هلمند، از آنان خواست که توقعات شان را براساس معاهدهی سال ۱۳۵۱ تنظیم کنند.
آقای متقی امروز (دوشنبه، ۱ جوزا) در مراسم هفتمین سال کشتهشدن ملا اختر منصور، رهبر پیشین گروه طالبان گفت که این گروه به معاهدهی سال ۱۳۵۱ متعهد است و در این مورد خشکسالیای که در افغانستان و منطقه جریان دارد، نباید از نظر انداخته شود.
او افزود که براساس آخرین گزارش سازمان بینالمللی نجات، افغانستان سومین کشور آسیبپذیر از تغییرات اقلیمی در سطح جهان است و این تغییرات بیشترین اثر مخرب را بر منابع آبی کشور گذاشته است.
سرپرست وزارت خارجهی طالبان افزوده است: «از مسئولان ایران نیز جدا توقع داریم که توقعات شان را با معاهدهی ۱۳۵۱ عیار نمایند و ملاک قضاوت و اظهار نظرها باید مبتنی بر احکام مندرج در [آن] معاهده باشد.»
او خطاب به مردم سیستان و بلوچستان ایران گفت: «باور کنید که دل ما به همان اندازه که برای مردم نیمروز و فراه و هلمند میسوزد، برای شما هم میسوزد و درد شما را درد خود میدانیم.»
آقای متقی افزود که روزانه صدها نفر از سیستان و بلوچستان به ولایت نیمروز رفتوآمد دارند و میبینند که «یک قطره آب هم در نیمروز جریان ندارد» و مردم ما نیز از این ناحیه رنج میبرند.
او گفت که در بند کمالخان هیچ آبی نیست و فاصله از بند کجکی تا سیستان و بلوچستان حدود ۶۰۰ کیلومتر است و از طرفی، در این مسیر «ریگستانی با زمینهای تشنه اگر کمی آب هم پیدا شود، در مسیر راه یا جذب زمین میشود یا هم تبخیر».
وزیر خارجهی طالبان گفت که بند کجکی چند دهه قبل اعمالشده و بر اثر رسوبات و عدم لایروبی، ذخیرهی آب آن به بیشتر از نصف کاهش یافته است و افزود که «بنا نیاز جدی است تا این حقایق در نظر گرفته شود.»
او در بخش دیگری از سخنرانی خود گفت: «از حکومت ایران میخواهیم که موضوع حیاتی آب را سیاسی نسازد و بهتر است که چنین مسائلی را به عوض سروصداهای مطبوعاتی از راه تفاهم و گفتوگوهای رودررو حل نماییم.»
آقای متقی گفت که طالبان در دو سال گذشته در راستای حل «مشکلات قابل کنترل» اقدام نموده، اما مجبوریتهای خارج از کنترل و توان که از ظرفیتهای موجود بشری بالا است و از تغییرات اقلیمی ناشی میشود، «باید درک گردد و حتما راه حل پیدا میشود».
تنش بر سر حقآبهی رود هلمند در روزهای اخیر بین ایران و طالبان افزایش یافته است و با واکنشهای مقامهای ارشد دو طرف همراه بوده است.
ایران طالبان را متهم میکند که حقآبهی آن کشور را براساس معاهدهی سال ۱۳۵۱ نمیدهد، اما طالبان میگویند که بهدلیل خشکسالی شدید، آب کافی در رود هلمند وجود ندارد تا به ایران برسد.