سازمان عفو بینالملل با نشر گزارشی گفته است که طالبان در پنجشیر با مجازات دستهجمعی غیرنظامیان و اعدامهای فراقضایی اسیران جنگی، مرتکب جنایت جنگی شدهاند.
این گزارش امروز (پنجشنبه، ۱۸ جوزا) تحت عنوان «پسران شما در کوه هستند» منتشر شده است.
عفو بینالملل گفته است که در این گزارش، مجازات دستهجمعی غیرنظامیان در پنجشیر توسط طالبان، نقض جدی حقوق بشر، از جمله اعدامهای فراقضایی، شکنجه و بازداشت خودسرانهی دستهجمعی را مستند کرده است. منابع این گزارش، تصاویر و ویدیوهایی منبع باز و مصاحبه با ۲۹ نفر در پنجشیر است.
طالبان در پنجشیر با مقاومت مسلحانه مواجه هستند، در حالیکه هرگونه مخالفت مسلحانه علیه خود شان را انکار میکنند.
در پنجشیر جریان نظامی موسوم به «جبهه مقاومت» به رهبری احمد مسعود، فرزند احمدشاه مسعود فعالیت دارد. اعضای این جبهه عمدتا نظامیان حکومت پیشین هستند.
طالبان در این کمتر از دو سال برای سرکوب «جبهه مقاومت» بارها به پنجشیر نیرو اعزام کرده و عملیات به راه انداختهاند. تابستان سال گذشته پنجشیر گواه نبرد خونین میان طالبان و «جبهه مقاومت» بود که گفته میشد به هر دو طرف تلفات سنگین وارد شده است.
طالبان در پنجشیر متهم به تیرباران اسیران، بازداشت، شکنجه و قتل غیرنظامیان نیز شدهاند.
اگنس کالامار، دبیرکل عفو بینالملل گفته است که فهرست جنایات جنگی و سایر موارد نقض حقوق بشردوستانهی بینالمللی توسط طالبان در پنجشیر گسترده است.
او افزوده است که تاکتیک ظالمانهی طالبان برای هدف قراردادن غیرنظامیان به ظن وابستگی به «جبهه مقاومت» باعث وحشت گسترده شده است.
دبیرکل عفو بینالملل گفته است: «هزاران نفر در ظلم و ستم مستمر طالبان، که آشکارا هدف آن ارعاب و مجازات است، غرق میشوند. هدف قراردادن غیرنظامیان از سوی طالبان در پنجشیر باید فورا متوقف شود.»
اعدامهای دستهجمعی فراقانونی
گزارش عفو بینالملل چندین مورد از اعدامهای فراقضایی دستهجمعی جنگجویان «جبهه مقاومت» توسط طالبان را مستند کرده است.
در یک مورد، حداقل شش نفر یا احتمالا نُه نفر، در سپتامبر ۲۰۲۲ در دامنهکوهی در نزدیکی دره هزاره که بخشی از روستای پوچاوه در ولسوالی دره است، اعدام شدند.
عفو بیناللمل گفته است که این سازمان پنج ویدیو را که بخشهایی از روند اعدام را به تصویر میکشد، تجزیه و تحلیل و تأیید کرده است.
ویدیوی اول اعضای طالبان را نشان میدهد که شش مرد را با دستان بستهشده از پشت، به بالای تپهای هدایت میکنند.
طبق گزارش عفو بینالملل، مصاحبهشوندگان هم هر شش نفر را بهعنوان اسیران «جبهه مقاومت» با اسامی محمددین، اسحاق، دانیار، مدیراحمد، امیرحاتم و محمدیار شناسایی کردهاند.
در ویدیوهای بعدی، چشمان بازداشتشدگان با چشمبند پوشانده شده است و اعضای مسلح طالبان در سربالایی، پشت سر آنان هستند.
این ویدیوها نشان میدهند که دستکم پنج نفر از اعضای مسلح طالبان به مدت ۱۹ ثانیه با سلاحهای خود شلیک میکنند و پنج مرد را میکشند.
عفو بینالملل گفته است که براساس جهت نور خورشید و سایههای موجود در ویدیوها، این قتلها احتمالا پس از طلوع آفتاب و در ساعت ۵:۳۰ دقیقهی صبح اتفاق افتاده است.
در حالیکه پنج نفر به وضوح در مقابل دوربین هدف گلوله قرار گرفتند و کشته شدند، یک شاهد به عفو بینالملل گفته است که در مجموع نُه نفر در این اعدام دستهجمعی کشته شدند. شاهدان بعدا سه قربانی دیگر را فیروز، تراباز و شاهفیصل معرفی کردند.
شکنجهی غیرنظامیان
در گزارش عفو بینالملل آمده است که دستکم سه مورد شکنجهی منجر به مرگ غیرنظامیان توسط طالبان را مستند کرده است.
به نقل از گزارش، دو نفر از قربانیان (نورمحمد و غلامایشان) باشندگان ولسوالی دره بودند و در اکتوبر ۲۰۲۲ در ولسوالی رخه، در حالیکه در جستوجوی دامهایشان بودند، شکنجه شدند.
مرد سوم، عبدالمنیر امینی، در جون ۲۰۲۲ در زادگاهش در بازارک، مرکز پنجشیر بازداشت و شکنجه شده است. هرسه مرد کشاورز و دامدار بودند.
عفو بینالملل گفته است که براساس تجزیه و تحلیل و مشورت آسیب یک آسیبشناس طبی، هر سه جسد علایم گستردهای از شکنجه، از جمله کبودی شدید که احتمالا در اثر ضربوشتم شدید ایجاد شده بود را نشان دادند.
بازداشت غیرنظامیان
عفو بینالملل گفته است کهطالبان در پنجشیر بهطور مکرر مردان غیرنظامی و پسران بزرگتر را به اتهام ارتباط با «جبهه مقاومت» و وابستگی به جنگجویان این جبهه بازداشت و زندانی کردهاند؛ از جمله حدود ۲۰۰ نفر در یک زمان بازداشت شدهاند.
به نقل از گزارش، این دستگیریها عمدتا در ولسوالیهای دره، آبشار و خنج بین ماه می تا آگست ۲۰۲۲ رخ داده است.
سازمان عفو بینالملل اشاره کرده است که بازداشت اعضای خانوادههای جنگجویان برای تسلیمشدن آنان، به منزلهی گروگانگیری است و جنایت جنگی تلقی میشود.
به نقل از گزارش عفو بینالملل، بازداشتشدگان برای مدتهای مختلف، از ساعتها تا ماهها، در زندان طالبان باقی ماندند.
در یک مورد در ولسوالی دره، مردی گفته است که طالبان پدرش را در ماه جون ۲۰۲۲ برای یافتن برادرانش که متهم به پیوستن به «جبهه مقاومت» بودند، بازداشت کردهاند.
این مرد به عفو بینالملل گفته است: «[طالبان] پدرم را تا ساعت ۱:۰۰ بعدازظهر برده بودند… او را به مسجد بردند، و آنجا چشمبندش را باز کردند… در آنجا شروع به بازجویی کردند که کجا است پسران شما؟ میگویند پسران شما در کوه هستند.»
درخواست ایجاد مکانیسم پاسخگویی
عفو بینالملل در گزارش خود گفته است که مردم افغانستان قبل و بعد از آگست ۲۰۲۱ جنایات و سایر موارد نقض جدی حقوق بشر را با اندک پاسخگویی متحمل شدهاند.
بهگفتهی این سازمان، فقدان زیرساخت داخلی معتبر برای پاسخگویی به این معنا است که شواهد جنایات در معرض نابودی قرار دارد.
اگنس کالامار، دبیرکل عفو بینالملل گفته است که ایجاد یک مکانیسم مستقل بینالمللی پاسخگویی ضروری است.
او گفته است: «کسانی که در پنجشیر با فجایع روبهرو شدهاند، و در واقع همهی قربانیان جنایات طالبان در افغانستان، مستحق پایان معافیت از مجازات و راه روشن برای عدالت، حقیقت و غرامت هستند.»
اگنس کالامار تأکید کرده است که ایجاد یک مکانیسم مستقل پاسخگویی بینالمللی با تمرکز بر جمعآوری و حفظ شواهد برای پاسخگویی همهی مظنونان ضروری است.