همزمان با فرارسیدن بیستوپنجمین سالروز قتلعام هزاران غیرنظامی عمدتا هزاره در شهر مزارشریف، شهروندان کشور خاطرات قربانیان را گرامی میدارند.
گروه طالبان در ۱۷ اسد سال ۱۳۷۷ خورشیدی با تسلط بر شهر مزارشریف در شمال کشور، حملات وسیعی را علیه هزارهها در این شهر بهدلیل هویت قومی و مذهبیشان راهاندازی کرد.
آمار دقیق قربانیان این قتلعام مشخص نیست، اما در گزارشی که دیدبان حقوق بشر در این مورد در نوامبر سال ۱۹۹۸ منتشر کرده آمده است که طالبان در این شهر بیش از دو هزار غیرنظامی هزاره، تاجیک، اوزبیک و ترکمن را به قتل رساندهاند. این نهاد گفته است که اکثریت قربانیان هزاره بودهاند.
خبرگزاری آسوشتیدپرس در گزارشی که در این مورد تهیه کرده است، به نقل از منابع محلی میگوید که طالبان در پنج ماه اول تسلط خود بر شهر مزارشریف، بیشتر از ۱۵ هزار نفر از هزارهها را کشتهاند.
دیدبان حقوق بشر در گزارش خود گفته است که ملا عبدالمنان نیازی، والی طالبان در بلخ در دومین روز تسلط این گروه بر شهر مزارشریف، با سخنرانی در مساجد، هزارهها را به «خشونت» و «انتقامجویی» تهدید میکرد.
مولوی عبدالمنان نیازی یکی از فرماندهان ارشد طالبان بود که در سالهای آخر عمرش از این گروه جدا شد و به شاخهی انشعابی طالبان به رهبری ملا رسول پیوست. او در بهار سال ۱۴۰۰ در کمین افراد مسلح در مربوطات ولسوالیهای گذره و ادرسکن در ولایت هرات از ناحیه سر زخمی شد و سپس به کابل برای درمان منتقل شد. اما او به دلیل جراحتهای شدید در شفاخانهای در کابل جان داد. در آن زمان گزارشهایی وجود داشت که او از سوی امنیت ملی افغانستان نیز حمایت دریافت میکند.
در گزارش دیدبان حقوق بشر آمده است که ملا نیازی در یکی از سخنرانیهای خود گفت که «هزارهها مسلمان نیستند، شیعه هستند. آنان کافر اند».
دیدبان حقوق بشر افزوده که نیازی در یکی دیگر از سخنرانیهای خود به هزارهها هشدار داد که «اگر وفاداری خود را نشان ندهید، ما خانههایتان را میسوزانیم و شما را میکشیم. یا مسلمانشدن را بپذیرید یا کشور را ترک کنید».
دیدبان حقوق بشر گفته است که نیروهای طالبان در جریان این حملات به شماری زیادی از زنان و دختران تجاوز کردهاند.
«یکی از تاریکترین فصلهای تاریخ»
شهروندان افغانستان امروز بهصورت گسترده در شبکههای اجتماعی از بیستوپنجمین سالروز قتلعام شهر مزارشریف یادبود کردند و خاطرات قربانیان را گرامی داشتند.
شورای جهانی هزاره در توییتی نوشته است: «نسلکشی هزارهها توسط طالبان در ماه آگست سال ۱۹۹۸، جان ۱۵ هزار نفر را گرفت و یکی از تاریکترین فصلهای تاریخ افغانستان را رقم زد.»
حمیرا رضایی، یکی از شهروندان افغانستان به این مناسبت نوشته است که طالبان در آن زمان به هزارهها دو انتخاب دادند: «یا به اسلام سنی بگروید یا بمیرید.»
او گفته است که در این رویداد «هزاران هزاره» توسط گروه طالبان به «طرز وحشیانه» به قتل رسیدند و افزوده که «امروز، هزارهها با سرنوشت مشابه دچار هستند».
داوود ناجی، فعال سیاسی در توییتی نوشته است که «در سال ۱۹۹۸ طالبان بین هشت تا ده هزار غیرنظامی هزاره را در مزارشریف کشتند».
او افزوده است: «ما یاد قربانیان این فاجعه را گرامی میداریم و به عدالتخواهی ادامه میدهیم.»
شهروندان کشور به این مناسبت یکبار دیگر خواستار «پایاندادن به نسلکشی هزارهها» شدهاند و بر ضرورت تأمین عدالت در حق قربانیان قتلعام مزارشریف تأکید میکنند.
با وجود درخواستهای مکرر فعالان هزاره و خانوادههای قربانیان، تا اکنون در مورد قتلعام مزارشریف تحقیقات مستقل از سوی سازمان ملل متحد و سایر نهادهای بینالمللی انجام نشده است.
شهروندان کشور با اشاره به تسلط دوبارهی طالبان بر افغانستان، از تکرار چنین رویدادهای هشدار میدهند.