مقام‌های طالبان و ترکمنستان پروژه‌ی تاپی و چند پروژه‌ی دیگر در بخش انرژی و ترانسپورت را افتتاح کردند.
مراسم افتتاح این پروژه‌ها امروز (چهارشنبه، ۲۱ سنبله) در منطقه‌ی سلیم ترکمنستان برگزار شد.
در این مراسم ملا محمدحسن آخوند، نخست‌وزیر طالبان و قربان‌قلی بردی محمدوف، رهبر ملی ترکمنستان حضور داشتند.
حسن آخوند، نخست‌وزیر طالبان گفته است که «امروز روزی است که پس از سال‌ها انتظار آن را داشتیم و بعد از سپری‌نمودن مشکلات و سختی‌ها، زمینه‌ی افتتاح این پروژه‌های بزرگ تحقق یافت».
حمدالله فطرت، معاون سخن‌گوی طالبان در ایکس نوشته است که نخست‌وزیر این گروه گفته است که «افتتاح این پروژه‌ها نمایانگر نیت نیک و سیاست عاقلانه‌ی رهبر ملی ترکمنستان و سایر مسئولان ترکمنستان میباشد».
حسن آخوند گفته است که «این پروژه‌ها دوستی میان افغانستان و ترکمنستان را بیشتر می‌سازد و به ملت‌های دو کشور منفعت‌های فراوان خواهند رساند».
به‌گفته‌ی فطرت، در مراسم امروز سردار بردی محمدوف، رییس‌جمهور ترکمنستان که از طریق ویدیوکنفرانس وصل بود، گفته است که روابط دوستانه، برادرانه و حسن همجواری میان کشورش با افغانستان در حال توسعه است.
معاون سخن‌گوی طالبان نوشته است که قربان‌قلی بردی محمدوف، رهبر ملی ترکمنستان طی سخنانی گفته است که «امروز یک روز تاریخی برای دو کشور است و صفحه‌ی جدید در روابط دو کشور باز می‌شود».
عدم حضور سران کشورهای پاکستان و هند
تاپی، پروژه‌ی خط انتقال گاز ترکمنستان از طریق افغانستان به پاکستان و هند است.
این پروژه برای بار نخست در ماه قوس ۱۳۹۴ در خاک ترکمنستان و در حوت سال ۱۳۹۶ توسط سران کشورهای افغانستان، هند و ترکمنستان در هرات افغانستان افتتاح شد. اما در مراسم امروز سران کشورهای پاکستان و هند حضور نداشتند.
سخن‌گویان طالبان هم به حضور نمایندگان کشورهای هند و پاکستان در مراسم امروز اشاره نکرده‌اند. در تصاویر منتشرشده نیز مقام‌های شناخته‌شده‌ی هندی و پاکستانی دیده نمی‌شوند.
در بنرهای تبلیغاتی‌ای که برای افتتاح تاپی در هرات نصب شده، تنها بیرق طالبان و ترکمنستان چاپ شده است.
خبرنگار روزنامه اطلاعات روز به دفتر مطبوعات معاونت اقتصادی نخست‌وزیر طالبان پیام کرد، اما پاسخی دریافت نکرد.
از تاپی چه می‌دانیم؟
تاپی خط لوله‌ی گاز با قطر ۵۶ انچ از میدان گازی گالکینیش ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و هند به طول هزار و ۸۱۴ کیلومتر است.
قرار است که خط لوله از ولایت‌های هرات، نیمروز و قندهار افغانستان بگذرد و از کویته و ملتان پاکستان به فضیلکا، منطقه‌ای در پنجاب هند بر‌سد. این لوله‌ی گاز ظرفیت انتقال ۳۳ میلیارد متر مکعب گاز در سال را دارد.
به‌گفته‌ی ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی طالبان امروز کار ساخت فاز اول تاپی از منطقه‌ی سرحدآباد ترکمنستان الی هرات آغاز شد. او درباره‌ی زمان تکمیل این فاز و هزینه‌ی آن چیزی نگفته است.
هزینه‌ی اجرای پروژه‌ی تاپی ۱۰ میلیارد دالر گفته می‌شود. در گذشته گفته می‌شد که این پروژه از سوی بانک توسعه آسیایی (ای‌دی‌بی) تمویل می‌شود، اما این بانک پس از روی‌کارآمدن طالبان تمویل تاپی را متوقف کرده است.
مقام‌های طالبان و ترکمنستان در این اواخر درباره‌ی تمویل مالی تاپی چیزی نگفته‌اند.
ایده‌ی پروژه‌ی تاپی
به‌نوشته‌ی بی‌بی‌سی، طرح اولیه‌ی پروژه‌ی تاپی در آغاز دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی، در زمان حاکمیت اول طالبان از سوی شرکت آرژانتینی یونیکال مطرح شد. مدتی بعد شرکت بریداس امریکایی وارد عمل و یونیکال از گردنه‌ی رقابت خارج شد.
گفته می‌شود که ظهور گروه طالبان با حمایت سازمان اطلاعات ارتش پاکستان در این راستا بوده، اما طالبان این موضوع را کاملا رد می‌کنند.
اجرای پروژه‌ی تاپی با وقوع حادثه‌ی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ و سقوط گروه طالبان متوقف شد.
کار پروژه‌ی تاپی در حالی دوباره زیر حاکمیت طالبان از سر گرفته شده است که روابط این گروه با پاکستان تیره است.
سهم افغانستان از پروژه‌ی تاپی
از ۳۳ میلیارد متر مکعب گاز پروژه‌ی تاپی، سالانه پنج میلیارد آن سهم افغانستان است و ۲۸ میلیارد آن برای پاکستان و هند خواهد بود.
همچنین قرار است که افغانستان سالانه بیش از ۴۰۰ میلیون دالر عاید از حق ترانزیت این پروژه به‌دست آورد.
با اجرای پروژه‌ی تاپی برای هزاران نفر زمینه‌ی کار نیز فراهم خواهد شد.
پروژه‌های فرعی تاپی
به‌گفته‌ی طالبان، امروز در کنار تاپی، کار چند پروژه‌ی دیگر نیز آغاز شده است.
به‌گفته‌ی ذبیح‌الله مجاهد، این پروژه‌ها شامل انتقال برق (پروژه‌ی تاپ)، فایبر نوری در مسیر سرحدآباد-هرات، ساخت خط آهن تورغندی-صنور، ساخت دستگاه کمپریسور گاز در منطقه‌ی شاتلیق و ایجاد مجموعه هنگرهای معیاری و بزرگ در ایستگاه خط آهن بندر تورغندی است.
ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی طالبان در ایکس نوشته است که مرحله‌ی اول پروژه‌ی تاپ که ساخت سب‌استیشن برق نورالجهاد در هرات بود، نیز تکمیل و افتتاح شده است.
او افزوده است که پل خط آهن به امتداد ۱۷۶.۸ متر در گذرگاه سرحدآباد به بهره‌برداری سپرده شده است.