بعدازظهر چهارشنبه (۲۱ قوس) انفجاری در مقر وزارت مهاجرین و عودتکنندگان رخ داد که در نتیجهی آن، چندین نفر از جمله خلیلالرحمان حقانی، وزیر این وزارتخانه و کاکای سراجالدین حقانی کشته شد.
خلیلالرحمان حقانی از چهرههای کلیدی شبکه حقانی بود. او همواره سلاح حمل میکرد و علاقهی زیادی به تفنگ امریکایی ام-۴ داشت. او که در گذشته از چهرههای اصلی متهم به ناامنسازی افغانستان بود، پس از تسلط طالبان بر کشور در بیشتر سخنرانیهای خود از شهروندان میخواست که به افغانستان بازگردند و تأکید میکرد که این کشور هیچ تهدید امنیتی ندارد.
حکومت طالبان با انتشار اطلاعیهای، کشتهشدن خلیلالرحمان حقانی را تأیید کرد. در این اطلاعیه آمده است که او در حملهی «خوارج» کشته شده است. در بیانیهی طالبان تأکید شده است: «امارت اسلامی شهادت حقانی صاحب را ضایعهی بزرگی برای امارت اسلامی، مجاهدین، خانواده و مردم افغانستان میخواند و برای او، خانواده، دوستان و بستگانش صبر خواهان است.» همچنین طالبان به رسانههای داخلی افغانستان دستور دادهاند که از واژهی «شهید» برای توصیف خلیلالرحمان حقانی استفاده کنند.
تا اکنون هیچ فرد یا گروهی مسئولیت این انفجار را بر عهده نگرفته است.
با اینحال، حساب کاربری هارون حافظ رشیدی در پلتفرم ایکس، که بیش از ۳۲ هزار دنبالکننده دارد، ادعا کرده است که خلیلالرحمان حقانی هشتادویکمین عضو از خانوادهی حقانی است که کشته میشود.
خلیلالرحمان حقانی یکی از اولین فرماندهان ارشد طالبان بود که پس از سقوط حکومت پیشین، وارد ارگ ریاستجمهوری شد. او در ۲۰ آگست ۲۰۲۱، به مسجد پلخشتی کابل رفت و در میان هوادارانش سخنرانی کرد.
ایالات متحده در سال ۲۰۱۲ شبکه حقانی را بهدلیل حملات مرگبار علیه حکومت پیشین افغانستان و نیروهای امریکایی و ناتو، بهعنوان یک گروه تروریستی اعلام کرد. وزارت خارجهی امریکا نیز پنج میلیون دلار جایزه برای ارائهی اطلاعاتی که به بازداشت یا کشتهشدن خلیلالرحمان حقانی منجر شود، تعیین کرده بود.
در سه سال و چهار ماهی که از حاکمیت مجدد طالبان میگذرد، خلیلالرحمان حقانی هیچ سفر رسمی به خارج از افغانستان انجام نداد. او نخستین عضو کابینهی طالبان است که در یک حملهی انفجاری کشته میشود. پیش از او، برخی دیگر از فرماندهان ارشد طالبان نیز در حملات انتحاری و انفجاری جان باختهاند. از جمله، داوود مزمل، والی وقت طالبان برای بلخ در ماه حوت ۱۴۰۱ در نتیجه یک حملهی انتحاری وابسته به داعش در دفتر کارش کشته شد. مزمل بهدلیل کشتار گستردهی نیروهای داعش در شرق افغانستان، بهویژه در ننگرهار، شناخته میشد.
این رویداد در حالی رخ داد که تنها چند روز پیش، سراجالدین حقانی در یک مراسم فراغت طلبههای دینی در کابل، بهطور ضمنی به انحصار قدرت در حکومت طالبان انتقاد کرده بود. او در این مراسم گفت: «این تصور اشتباه را نباید داشته باشیم که اگر حاکم هستیم، مردم حتما هر حرف ما را بپذیرند وگرنه زمین به آسمان میخورد. در نمایندگی از دین نباید برخورد انحصاری داشته باشیم و فقط خود را نمایندهی آن بدانیم. مردم افغانستان چندین دهه قربانی دادهاند تا دین اسلام را حفاظت کنند.»
این سخنان پس از بازگشت او از نشست سران طالبان با ملا هبتالله آخوندزاده، رهبر طالبان در قندهار بیان شد. سراجالدین حقانی پیش از این نیز بارها از انحصار قدرت در دوران طالبان انتقاد کرده بود.
برخی ناظران اوضاع افغانستان معتقد هستند که کشتهشدن خلیلالرحمان حقانی ممکن است نتیجه اختلافات درونگروهی طالبان باشد.
شبکه حقانی که تحت رهبری سراجالدین حقانی فعالیت میکند، همواره از حملات انفجاری و انتحاری ستایش کرده است. یکی از آخرین موارد این ستایشها در مراسمی در ۱۰ قوس در ولسوالی گیلان ولایت غزنی بود. در این مراسم، سراجالدین حقانی نیروهای انتحاری طالبان را «استشهادیها» نامید و ادعا کرد که سلطهی مجدد طالبان بر افغانستان نتیجه قربانیهای این نیروها بوده است.
شبکه حقانی مسئولیت برخی از خونینترین و پیچیدهترین حملات انتحاری و انفجاری را در دوران حکومت جمهوری افغانستان پذیرفته است. این حملات باعث کشتهشدن تعداد زیادی از نظامیان و غیرنظامیان شده و شبکه حقانی را به نیروی ترسناک و پرنفوذ در میان طالبان تبدیل کرده است.
در واکنش به کشتهشدن خلیلالرحمان حقانی، برخی کاربران شبکههای اجتماعی نظرات خود را بیان کردند. لیلا محمدی، یکی از کاربران شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «خلیل حقانی که روزگاری با انتحاریهایش زندگی را بر مردم افغانستان حرام کرده بود، امروز خودش طعمهی یک حملهی انتحاری شد. چنین سرانجامی را برای همهی سران طالبان آرزو میکنم. جهان دار مکافات است.»
بسمالله تابان، یکی از مقامهای ارشد پیشین پولیس و پژوهشگر مطالعات امنیتی در واکنش به کشتهشدن خلیلالرحمان حقانی در ایکس نوشت که احتمالا این رویداد نتیجه اختلافات درونی طالبان باشد.
او در یادداشت خود آورده است: «اگرچند تا اكنون قبل از وقت است ولی كشتن خليل حقانی ممكن توسط افراد هبتالله/شاخهی قندهار برای زهر چشم نشان دادن به شبكه حقانی و ناشی از اختلافات داخلی باشد. چون حقانیها رابطهی خوب با داعش دارند، اينكه داعش بعدا چنين مسئوليت را بگيرد ممكن يک اقدام تكتيكی باشد. البته در يک طرف ماجرا نمیتوان رقابت داخلی شبكه حقانی را نيز ناديده گرفت. اينكه سراج چنين اقدام را بهخاطر حاكميت مطلق بر شبكه حقانی و تحريک احساسات هواداران خود كرده باشد نیز دور از انتظار نيست.»
آرین آرون، نویسنده، نیز در واکنش به کشتهشدن حقانی در ایکس نوشت: «در نبود هر یک از این تروریستها، آن جغرافیا و مردمش نفس راحتتری میکشند. از کشتهشدنش خوشحالم، همانطور که آنان پس از هر انفجار و انتحاری که دهها انسان بیگناه، از جمله کودکان را میکشت، خوشحالی میکردند.»
با کشتهشدن شماری از مقامهای ارشد طالبان در سالهای اخیر، تدابیر امنیتی این گروه بهطور چشمگیری افزایش یافته است. مقامهای طالبان اکنون از موترهای ضدگلوله و کاروانهای نیروهای مسلح برای تأمین امنیت خود استفاده میکنند. علاوه بر این، تدابیر امنیتی در ورودیهای وزارتخانهها، ادارات دولتی، منازل و مهمانخانههای طالبان نیز بهمنظور جلوگیری از حملات احتمالی تقویت شده است.