سرانجام دیروز 19 مسافر از 31 مسافر ربودهشده آزاد شدند. این مسافران بیشتر از دو ماه در چنگ گروگانگیرانی بودند که آخرش مشخص نشد که بودند. اما مهمتر از همه اینکه آزادی 19 مسافر مردم افغانسان را خوشحال کرد. دیروز مردم افغانستان خوشحال بودند از رهایی 19 مسافر، اما همچنان نگران 12 مسافر باقیمانده در چنگ ربایندگان. رهایی این 19 تن در حالی صورت گرفت که سوالهای بسیاری هنوز بیپاسخ ماندهاند. اما قبل از آن مردم افغانستان منتظر این اند که 12 تن باقیمانده نیز رها شوند و به آغوش خانوادههایشان بازگردند.
بیشتر از هفتاد روز از وقوع این گروگانگیری گذشت تا 19 تن آنان رها شدند. در این مدت خبرهایی که در مورد گروگانگیران، گروگانها و اقدامات دولت منتشر شدند، پُر بودند از تناقض. در روزهای اول معاون دوم رییس جمهور به رسانهها اعلام کرد که بیشتر از 100 نفر در روزهای نخست عملیات رهایی این مسافران کشته شدهاند. چندی بعد رییس جمهور تعداد کشتهشدگان را 69 نفر اعلام کرد. پس از اینکه حکومت اعلام کرد که عملیات نظامیای را برای رهایی این افراد راهاندازی کرده است، مدتها حکومت در مورد سرنوشت مسافران و اقداماتش سکوت کرد. هرچند که از روزهای اول گروگانگیری تا دیروز، حرکتهای مدنی و اعتراضهای مردمی علیه گروگانگیران و کمکاری حکومت در راستای آزادی این مسافران، در نقاط مختلف کشور جریان داشتند؛ اما دولت در این مورد کمتر حرف زد.
دیروز، پس از آزادی تعدادی از این مسافران، مقامهای محلی در ولسوالی جاغوری و ولایت غزنی و زابل فقط رهایی آنان را تأیید کردند و بسیاریها از گفتوگو با رسانهها و دادن جزئیات این توافق و رهایی، خودداری کردند. رییس جمهور اولین کسی بود که نشست خبری برگزار کرد و در این باره به رسانهها چنین گفت: ما در بدل رهایی این افراد پولی نپرداختهایم و مجرمی را رها نکردهایم.
این حرفهای رییس جمهور پاسخی بود در مورد نگرانیهای مردم. مردم همچنان نگران اند که آیا گروگانگیران و تروریستان از آدمربایی به عنوان یک ابزار برای رسیدن به مقاصد سیاسیشان به تکرار استفاده نخواهند کرد؟ رییس جمهور در نشست دیروزش به این نگرانی پاسخ داد.
اما حقیقت مسأله این است: آنچه رییس جمهور گفت، با آنچه اتفاق افتاده است، متفاوت است. رییس شورای ولایتی زابل به رسانهها گفته که دولت در بدل رهایی این مسافران 22 کودک و 6 زن خارجی را رها کرده است. حالا فرض کنیم این افراد مجرم نبودند؛ اما چند پرسش و مسأله وجود دارند:
1- اگر این افراد مجرم نبودند، چرا باید آنها را ریاست امنیت ملی بازداشت و نگهداری میکرد؟ اگر اینها قربانیان برفکوچ بودند، قانوناً ادارهی مبارزه با حوادث طبیعی صلاحیت انتقال و اکمال و حمایت آنها را داشت، نه ریاست امنیت ملی.
2- اگر این افراد تروریست و مجرم نبودند، چرا تروریستان و گروگانگیران راضی شدند که در بدل رهایی آنان 19 مسافر را رها کنند؟
3- اگر این افراد تروریست نبودند، چرا نیروهای ریاست امنیت ملی دوبار به ولسوالی جاغوری برای مذاکره رفتند؟
4- اگر این افراد تروریست نبودند، چرا دولت حق مسلم آنان برای اینکه آزاد باشند و آزادنه زندگی کنند را گرفته بود؟
5- اگر رهایی این افراد از سوی گروگانگیران بدون کدام معامله صورت گرفته است، چرا مذاکرات سه شبانهروز طول کشید و بعضی نهادهای دولتی سعی داشتند به بهانهی حفظ جان مسافران، از اطلاعرسانی در مورد آنها جلوگیری کنند؟
حالا، به نظر میرسد برای رهایی این مسافران معاملهای صورت گرفته است. اما چرا دولت جزئیات معامله را از مردم پنهان میکند؟ مردم منتظرند بدانند که چگونه تروریستان متقاعد شدند که مسافران را رها کنند. مردم میخواهند بدانند که آیا باز هم مسافران بیگناه در نقاط مختلف کشور گروگان گرفته خواهند شد یا نه؟
آنچه که دولت در این مدت انجام داد و آنچه دیروز گفته شد، این اطمینان را به مردم نمیدهد که موجی از آدمرباییهای سازمانیافته در راه نیست و تروریستان از آدمربایی به عنوان یک گزینه برای رسیدن به مقاصد سیاسیشان استفاده نمیکنند.