رییس جمهور کرزی برای اشتراک در سیزدهمین اجلاس سران سازمان همکاریهای منطقهای شانگهای عازم بیشکک پایتخت قرغیزستان شد. آقای کرزی در حاشیهی این نشست دیدارهای متعددی با رهبران حاضر در این نشست پیرامون همکاریهای اقتصادی و سیاسی داشته است. سیزدهمین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان شانگهای پنجشنبه هفتهی گذشته در بیشکک آغاز شد و امروز خاتمه یافته است. گسترش همکاریهای اقتصادی و سیاسی، مبارزه با تروریسم و مواد مخدر و تقویت همگرایی منطقهای از اجنداهای اصلی این نشست عنوان شده است.
سازمان شانگهای یک تشکل بینالمللی همکاریهای منطقهای میباشد که در سال 2001 به هدف تسریع روند همگراییهای منطقهای تشکیل شد. کشورهای چین، روسیه، قزاقستان، ازبکستان و تاجکستان از اعضای اصلی این سازمان بوده و کشورهای هند، پاکستان، ایران و مغولستان به عنوان ناظر در نشستهای سالانهی این سازمان شرکت میکنند. از سه سال به اینسو از افغانستان نیز به عنوان مهمان در نشستهای شانگهای دعوت میشوند.
شانگهای یکی از سازمانهای منطقهای قوی بوده که در حال حاضر بهسرعت در مسیر رو به جلو حرکت میکند. این سازمان از ظرفیتها و پتانسیلهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی گستردهای برخوردار بوده و بدین خاطر توجه جهانیان را به خود جلب کرده است. وجود ظرفیتهای سیاسی و اقتصادی فراوان در حوزهی کشورهای عضو این سازمان، شانگهای را عملا به قدرت جهانی رو به ظهور در سیاست جهانی تبدیل کرده، گفتمان نظری سیاست بینالملل را تاحدی تغییر داده و تصویر حال و آیندهی سیاست بینالملل را در ذهن رسانهها و افکار عمومی دگرگون کرده است.
سازمان شانگهای و اتحادیهی اروپا از قدرتهای جهانی در حال ظهور میباشند که عملا نظم کنونی (تکقطبی) نظام بینالملل به رهبری آمریکا را با چالش مواجه ساخته و سیاست بینالملل را به مسیر تازهای سوق میدهد. امروز با حضور اتحادیهی اروپا و سازمان شانگهای و سایر سازمانها و اتحادیههای خرد و کوچک منطقهای و نیز نقشآفرینی سیاسی و اقتصادی قدرتهای منطقهای، ساختار تکقطبی نظام بینالملل در افکار عمومی فروریخته و کم کم تصور موازنهی قوا و ساختار نیمهی دوم قرن بیستم دوباره زنده میشود. درهمتنیدگی اقتصاد و سیاست جهانی و روند رو به گسترش همگرایی منطقهای، ایجاد بلوکها و قطبهای جدید سیاسی در ساختار موجود سیاست بینالملل را گریزناپذیر ساخته و اکنون هیچکس و قدرتی هم نمیتواند مانع از این موج شود. شانگهای و دیگر سازمانهای منطقهای میتواند همین بلوکها و قطبهایی باشد که در حال ظهور در سیاست بینالملل میباشد.
حضور چین و روسیه به عنوان قدرتهای جهانی و برخی کشورهای منطقهای که از موقعیت استراتژیک و سوقالجیشی یا ظرفیتهای اقتصادی عظیم و منابع سرشار طبیعی برخوردار میباشند، در این سازمان، به سازمان شانگهای در سیاست بینالملل موقعیت ممتازی بخشیده و آن را به قدرت تعیین کننده در سیاست جهانی بدل کرده است. هرچند به جز چین و روسیه، سایر اعضای رسمی از ریزقدرتهای منطقهای بوده که عملا نقش اندکی در سیاست جهانی دارند؛ اما این کشورها میتوانند در آینده موقعیت استراتژیک و از نظر اقتصادی حوزهی ممتازی را برای شانگهای در سیاست جهانی ایجاد کنند.
حضور در چنین حلقهای به خودی خود به قدرت ملی کشورها افزوده و از نظر سیاسی و اقتصادی به بالا بردن منزلت سیاسی کشورها کمک میکند. افغانستان در سه سال اخیر تلاشهایی را برای عضویت در سازمان همکاریهای منطقهای شانگهای آغاز کرده؛ اما تاکنون نتیجه نداده است. اما از دو سال بدینسو اعضای شانگهای دید بهتری در مورد عضویت افغانستان در این سازمان پیدا کرده و هر از چندگاهی اعضای مهم این سازمان از پذیرش افغانستان در شانگهای اعلام آمادگی میکنند. اگر افغانستان بتواند عضویت رسمی این سازمان را حاصل کند، میتواند به فرصتهای سیاسی و اقتصادی خوبی دست یابد. با توجه به موقعیت افغانستان در معادلات منطقهای آینده، علاقهمندیها برای عضویت کشور ما در این سازمان بیشتر میشود و بهزودی کشور ما عضویت رسمی این سازمان را پیدا خواهد کرد. مهم این است که دستگاه سیاست خارجی ما با درک درست از محیط سیاسی خود، تعامل سازنده، معقول و متوازن را با کشورها و بازیگران منطقهای و فرامنطقهای اختیار کرده و بتواند جایگاه افغانستان را در این معادلات تثبیت نماید.