دیروز در جایی مطلبی خواندم از یک شهروند پشتون. گله کرده بود که وقتی داعش و طالبان مردان و زنان و کودکان مناطق پشتون‌نشین را سر می‌بُرند و تیرباران می‌کنند، چرا کسی فریاد نمی‌زند و تظاهرات نمی‌کند. گفته بود آیا خبر دارید که افراد داعش در یکی از این مناطق کودک نوزادی را پیش چشم مادر و پدرش دو پاره کردند؟
سخنان این شهروند درست است. میزان ستمی که همین اکنون و از دست همین طالبان و افراد داعش بر مناطق پشتون نشین می‌رود، وحشت‌آور است. همین که گفته می‌شود افراد داعش از مردمان پکتیکا و بعضی جاهای دیگر خواسته‌اند که به تناسب تعداد دختران و زنان جوان خود بر خانه‌های خود بیرق بگذارند، اوج ستم‌گری شان در میان مردمی است که به غیرت مشهور اند. در یکی از ویدیوها افراد داعش تعدادی از مردان پشتون را بر ماین‌های از قبل آماده شده می‌نشانند و آن ماین‌ها را در زیر پای آنان منفجر می‌کنند. در ویدیویی دیگر، مردی که احتمالا از افراد داعش است (ممکن است طالب باشد)، با اره‌ی برقی گردن دو مرد پشتون را می‌برد و به گونه‌یی می‌برد که آنان پیش از جان دادن شکنجه هم شوند.
این نمونه‌ها نشان می‌دهند که روزگار مردم پشتون تحت حاکمیت طالبان و داعش سیاه است. اما سوال این است که با وجود این همه ستمی که طالبان و داعش در حق این مردم روا می‌دارند، چرا پشتون‌ها (و مخصوصاً جوانان شان) گریبان دولت وحدت ملی و به ویژه رییس‌جمهور محمد اشرف غنی احمدزی را نمی‌گیرند؟ چرا حداقل در کابل در اعتراض به این ستم‌های وحشتناک دست به راه‌پیمایی نمی‌زنند و از مردمان دیگر افغانستان نمی‌خواهند که آنان را در اعتراض برحق شان همراهی کنند؟ چرا جوانان پشتون ساکت و آرام به تماشای نمایش‌نامه‌ی جنون و جنایت طالبان و داعش نشسته‌اند و لب از لب باز نمی‌کنند؟
این سوال‌ها پاسخ می‌طلبند. یعنی پیش از آن که دیگران را ملامت کنیم، حداقل باید از خود هم بپرسیم که ما را چه شده که حتا وقتی مردان و زنان و کودکان مان را با اره‌ی برقی سر می‌برند و حتا وقتی که از ما می‌خواهند دختران و زنان جوان مان را به افراد داعش و طالب تقدیم کنیم، هنوز خاموشیم؟
به نظر من، در میان مردم پشتونی که با وجود این همه درد و داغ هنوز گریبان اشرف غنی احمدزی را نمی‌درند و از او نمی‌خواهند که شر طالب و داعش را از سر آنان کم و گم کند، علت اصلی خاموشی همان دید منحط قبیله‌یی است که بر اساس آن ستم «خودی» باید تحمل شود و دردی که فرزندان خودمان بر ما تحمیل می‌کنند باید نادیده گرفته شوند و به‌خاطر همین تعارف قبیله‌یی ویران‌گر است که گمان می‌رود تظاهرات کردن علیه ستم طالب وداعش و اعتراض علیه اشرف غنی احمدزی به منافع قبیله ضربه می‌زند. تا این دیدگاه اصلاح نشود، چرخه‌ی ستم هم‌چنان خواهد چرخید و تندتر خواهد چرخید و قربانی‌های بیشتری از مردم پشتون و غیرپشتون افغانستان خواهد گرفت.
خندق تعارفات قبیله‌یی
