منبع: نیویورک تایمز
برگردان: حمید مهدوی
ضربالاجل ثبت نام نامزدان انتخابات ریاست جمهوری سال آینده در افغانستان روز یکشنبه به پایان رسید. کمیسیون مستقل انتخابات از تمام این نامزدان خواسته بود: وقتی برای ثبت نام میآیید، مردان مسلح را با خود نیاورید. ماهها است که مقامهای افغانی و غربی روی چگونگی برگرازی انتخابات ماه اپریل سال آینده کار کردهاند. انتخاباتی که فرصت حساس برای مردم افغانستان شمرده میشود تا مسیر آیندهی کشورشان را بعد از خروج نیروهای ائتلاف به رهبری امریکا تعیین کنند.
این که تمام نامزدان انتخابات ریاست جمهوری با محافظانی که مسلح به سلاحهای سنگین هستند، همراهی میشوند نیز دلیلی دارد. این در حالی است که مقامها سعی میکنند بدبینیهایشان نسبت به انتخابات سال آینده را تبارز نداده و خوشبینی را پیشه کنند؛ اما به هرحال نگرانیها نسبت به تقلب گسترده در جریان انتخابات و احتمال اختلال در روند انتخابات با ادامهی شورشگری در کشور رو به افزایش است.
با پایان یافتن ثبت نام نامزدان روز یکشنبه، مقامهای افغانی و غربی بر نگرانیهای گستردهی مردم در مورد انتخابات یکی دیگر هم افزود: خود نامزدان.
اکثریت این نامزدان از تکنوکراتهای حرفهای گرفته تا دیپلوماتهای شهری، هیچکدام خالی از اتهام نیستند و بر هرکدام اتهاماتی وارد شده است. یکی به نمایندگی از سیآیای، دیگری به جنایت جنگی و دیگری به تلاش در راستای تصویب قانون عفو متهمان جرایم جنگی و… متهماند.
اما به هرصورت، این نامزدان از تعدادی از نخبههای سیاسی و اقتصادیای که به کمک ایالات متحدهی امریکا طی چندسال گذشته در افغانستان ظهور کردهاند، نمایندگی میکنند. همهی این نامزدان، به شمول برخی که گذشتهی شطرنجی دارند، پیشگامانی بودهاند که با ساختن وبسایتها، تلاش در راستای احقاق حقوق زنان، تأسیس شبکههای تلویزیونی و… در شکلگیری افغانستان کنونی بعد از سقوط رژیم طالبان نقش ایفا کردهاند و انتخابات برای آنها فرصت مناسبی است تا به همه بگویند که این کشور هنوز توسط یک مرد پیر محافظهکار اداره میشود.
یکی از این پیشگامان، زلمی رسول، وزیر خارجهی پیشین است. او کسی است که از سوی بسیاری از کشورهای غربی استقبال میشود. باورها بر ایناند که زلمی رسول جانشین آقای کرزی خواهد بود. آقای کرزی در طی سالهای گذشته، تسلطاش بر ماشین انتخاباتی افغانستان بیشتر شده و در صدد یافتن یک جانشین انعطافپذیر است.
این در حالی است که عبد الله عبدالله که در انتخابات سال 2009 بعد از آقای کرزی بیشترین رای را به دست آورده بود، به نمایندگی از اپوزیسیون وارد کار و زار انتخاباتی شده است. او نیز یکی از نامزدانی برجسته است و در حد افغانستان از فساد مبرا دانسته میشود؛ افغانستانی که در فساد و جنایت در آن فراگیر است و به گفتهی غربیها، هرسهامدار قدرت در این کشور، به اندازهی توانش در فساد دخیل است. معاون اول عبدالله عبدالله، محمد خان، معاون حزب اسلامی به رهبری ارغندیوال است. گفتنی است که شاخهی ملیشهای حزب اسلامی هنوز علیه دولت افغانستان درگیر جنگ است. وی محمد محقق، یکی از رهبران هزاره را به عنوان معاون دوم خود برگزیده است.
یکی دیگر از این نامزدان، برادر بزرگتر حامد کرزی (قیوم کرزی) است. او که فعلا مالک یک رستوران در بالتیمور ایالات متحدهی امریکاست، برای یک دورهی کوتاه عضو پارلمان افغانستان بوده است. او اخیرا به عنوان مشاور غیررسمی برادرش (حامد کرزی) که پیوسته حمایت از قیوم را انکار کرده، کار کرده است. نظر به گفتههای مشاوران آقای کرزی، وی شب شنبه برای آخرین بار سعی کرد برادرش را از شرکت در رقابتهای انتخاباتی وادارد؛ اما تلاشهای او بینتیجه ماند.
نامزد دیگر انتخابات ریاست جمهوری سال آینده، عبدالرب رسول سیاف است. وی که خود نیز به جرایم جنگی متهم است، یکی از پیشگامانی بود که تلاش میکرد قانون عفو عمومی متهمان به جرایم جنگی را به تصویب برساند. بدنامی او بیشتر از این اتهاماتی است که به وی وارد شدهاند: او کسی است که در آوردن بن لادن در افغانستان نقش مهمی ایفا کرد.
اشرف غنی احمدزی که سابقهی کار در بانک جهانی را دارد و در سمتهای وزیر مالیه و مشاور ارشد رییس جمهور کار کرده است، یکی دیگر از نامزدان انتخابات ریاست جمهوری سال آینده است. وی در انتخابات سال 2009 با کسب صرف 3 درصد آرای عمومی بعد از حامد کرزی، داکتر عبدالله عبدالله و رمضان بشردوست، در جایگاه چهارم ایستاد. اینک نیز با وجود شهرت زیادش در امریکا و افغانستان، اکثریت مردم بدین باورند که وی نسبت به سال 2009 وضع بهتری نخواهد داشت.
گل آغا شیرزی، والی پیشین ولایتهای قندهار و ننگرهار که به سو استفاده از کودکان متهم است، نیز یکی دیگر از نامزدان انتخابات سال آینده است. با وجودی که او این اتهامات را رد میکند، اما تعدادی زیادی از خبرنگاران، دیپلوماتها و مقامهای افغان ادعا میکنند که وی را در مناسبتهای اجتماعی در حال بچهبازی دیدهاند. بچهبازی یکی از سنت های ناپسندی است که در افغانستان به گستردگی به مشاهده میرسد و افراد قدرتمند، خصوصا جنگسالارها کودکان خردسال را لباس دخترانه میپوشانند و در مناسبتهای اجتماعی آنها را میرقصانند یا مانند برده برای مقاصدی چون سکس نگهداری میکنند.
تانیمههای شب یکشنبه همه میگفتند که حدود 28 نامزد در انتخابات سال آینده شرکت خواهند کرد. این در حالی است که آقای کرزی نظر به احکام قانون اساسی افغانستان حق شرکت در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده برای بار سوم را ندارد. گفته میشود که عرصه برای رقابتهای انتخاباتی سال آینده نسبت به انتخابات سال 2009 به مراتب بازتر خواهد بود.
افغانستان کشوری است که در آن حزب سیاسی برجستهای وجود ندارد و نامزدانی انتخابات هم بیشتر از این که به تشریح برنامههایشان بپردازند، وعدههای مبهمی در مورد تأمین صلح و توسعهی اقتصاد افغانستان ارائه میدهند.
تغییری در سیاستهای این کشور به مشاهده نمیرسد. نامزدان برای تأمین رای مورد نیاز به سرسپردگیهای پولی و قومی دل بستهاند و سعی دارند تا با فربه نمودن حسابهای بانکی اشخاص مورد نظرشان، آنها را در کنار خویش آورده و به نوعی رای آنها را بخرند. اگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری پشتونی از جنوب افغانستان باشد، حتما در مقامهای معاونیتاش تاجیک، هزاره یا ازبکی از شمال افغانستان را میگمارد.
در حالی که تا پایان ضربالاجل تعیین شده برای ثبت نام نامزدان زمان زیادی باقی نمانده بود، تعداد اندکی از نامزدان در کمیسیون مستقل انتخابات ثبت نام کرده بودند. روز یکشنبه تعداد زیادی از این نامزدان به این کمیسیون برای ثبت نام هجوم آوردند. با وجودی که از نامزدان خواسته شده بود تا با افراد مسلح داخل کمیسیون نشوند و حتا به محوطهی این کمیسیون نزدیک نشوند؛ اما این نامزدان با صدها هوادارشان به این کمیسیون هجوم آورده بودند.
گروههایی از مردان دستار بهسر همراه با دستیاران نسبتا جوان آنها به کمیسیون داخل، یا از آن خارج میشدند. این کمیسیون قبلا خیلی آرام بود؛ اما روز یکشنبه شبیه محل جشن عیدی بود که بعد از ماه روزه برپا شده باشد. این امر کارمندان این کمیسیون را نیز آزار داد؛ چون آنها مجبور شدند برای ثبت نام تمام نامزدان تا نیمههای شب کار کنند.