علی شیر شهیر
انتخابات یک رکن اساسی و مهم دموکراسی است؛ انتخابات یعنی اشتراک مردم به شکل مستقیم یا غیرمستقیم در امور کشورداری است. در یک کشور زمانی انتخابات صورت میگیرد که حکومت انحلال شود یا هم برای پارلمان انتخابات صورت گیرد که در این جا بهتر است از تعریف دکتر ابولفضل قاضی یادآوری کنیم.
«انتخابات مجموعهای از عملیاتی است که در جهت گزینش فرمانروایان یا تعین ناظران برای مهار کردن قدرت، تدبیر شده است. از این دیدگاه انتخابات به معنای گزینش و شیوههای مختلف تعین نمایندگان است. ابزاری است که به وسیلهی آن میتوان ادارهی شهروندان را در شکلگیری نهادهای سیاسی و تعیین متصدیان اعمال اقتدار سیاسی مداخله داد».
انتخابات در افغانستان با سخنهای تقلب شدن، قرار گرفتن کمیشنران تحت نفوس دیگران و عدم شفافیت آن عجین شده است و هر وقت نام از انتخابات برده میشود، در مورد آن به پیشداوریها پرداخته میشود و انتخاباتی که هنوز برگزار نشده است، ما از تقلب، قرار گرفتن کمیشنران زیر بار دیگران و شفاف برگزار نشدن آن صحبت داریم. ما نباید در مورد انتخابات که یک اتفاق است، به پیشداوری بپردازیم. متأسفانه تبلیغهایی که توسط نهادهای جامعهی مدنی، رسانهها و نهادهای انتخاباتی صورت میگیرد، کافی این مرز و بوم نیستند. این وظیفهی نهادهای انتخاباتی، نهادهای جامعهی مدنی و رسانههای همگانی است که انتخابات را به عرف ملی تبدیل کنند.
باید میزان باور سازی مردم بلند برود و برای آنان این باور ایجاد شود که رای دادن و حق مشارکت از شرطهای اصلی شهروندیاند، از این حقشان بهخوبی استفاده کنند. تجربهی انتخابات گذشته نشان داد که در شهرها، که میزان آگاهی بیشتر است، افراد بیشتری در انتخابات شرکت کردند، و در ولسوالیها و روستاها که میزان آگاهی کمتر است، افراد کمتری در انتخابات شرکت کردند و این را هم فهمیدیم که بیشترین تقلب در روستاها و ولسوالیها صورت گرفت. این نشان میدهد که هر قدر کمتر در انتخابات شرکت کنیم، به همان اندازه احتمال تقلب و مهندسی شدن رایها بیشتر میشود. پس هر قدر مردم اشتراکشان در انتخابات ضعیف باشد و در ناآگاهی به سر ببرند و از حق مشارکت خود استفاده نکنند، طبیعی است که زمینه برای کسانی که میخواهند از این شرایط بهجای مردم به نفع کاندید خاصی استفاده کنند، خالی میشود. پس این به ارادهی مردم بستگی دارد که به چه میزان خواهان برگزاری یک انتخابات شفافاند.
با صراحت میخواهیم به جامعهی جهانی این پیام را بدهیم که افغانستان امروز به تَهِ این آگاهی رسیده است که اگر برای مردم افغانستان از یکسو در ظاهر هم بگویند که ما از دموکراسی و انتخابات افغانستان حمایت میکنیم و برای تأمین امنیت کمک میکنیم، ولی در پشت پرده ارادهی جدی وجود نداشته باشد و به بهانهی ناامنی انتخابات را برگزار نکنند و همهی این نارساییهارا در دامن مردم افغانستان و دولت افغانستان بریزند، بیانصافی محض است.
تأمین امنیت انتخابات بزرگترین مشکلی است که در راه انتخابات قرار دارد و در ذهنهای مردم بذر ناامیدی پاشیده است، اما مردم افغانستان اگر ارادهی محکم داشته باشند، این مشکل را میتوانند به بسیار آسانی از میان بردارند. با صراحت میتوانیم ادعا کنیم که اگر ارادهی جدی از سوی مردم و حکومت افغانستان و همکاران بینالمللی افغانستان برای برگزاری انتخابات وجود داشته باشد، میتوان امنیت لازم را حداقل در روزهای نزدیک به انتخابات و در روز برگزاری انتخابات تأمین کرد. فراموش نکنیم که جامعهی بینالمللی و متحدان قدرتمند جهانی افغانستان این توانایی را دارند که به پاکستان فشار بیاورند که اگر در 365 روز یک سال در امور افغانستان مداخله میکند، این مداخله را حداقل برای یک هفته مهار کند و به پاکستان فشار بیاورند که در روزهای برگزاری انتخابات دست تخطی را از افغانستان بردارد. این کار شدنی است و به تأکید میتوان گفت که تأمین امنیت برای انتخابات مستلزم ارادهی مردم، حکومت و متحدان قدرتمند افغانستان است.
