تریبیون / نوید احمد ترجمه: علی احمدی
پس از قتل ملا منصور در 21 ماه می، حکومت غنی- عبدالله نتوانسته است شورشیان طالبان را سرکوب کند. حمله‌ی هواپیمای بدون سرنشین نه‌تنها رهبر فراری شورشیان، که به اصطلاح روند صلح را نیز هدف قرار داد. واشنگتن و کابل امیدوار بودند که با آسیب زدن و ایجاد مشکلات در رهبری طالبان، شاهد تضعیف شورشیان باشند؛ اما این محاسبه به‌طور روشن اشتباه از آب در آمد. در عوض حکومت وحدت ملی خود را بیشتر در معرض ناکامی دید.
شب گذشته، طالبان یک موتر مملو از مواد منفجره را به یک مرکز به‌شدت محافظت‌شده‌یی کوبید که خدمات حمایتی به نظامیان خارجی ارائه می‌دهد. در این حمله یک نفر کشته و شش نفر پولیس زخمی شدند. شکاف دوامدار امنیتی ثابت ساخت که طالبان با انتخاب زمان مناسب، با محدودیت اندک از ماشین‌های مبارزه با تروریسم عبور کرده و به‌صورت استادانه محل مورد نظر را هدف قرار دهد. تازه‌ترین هدف، در نزدیکی پایگاه نظامی امریکا در بگرام در شمال کابل بود. در هیمن اثنا، زمانی‌که کابل با درماندگی منتظر حمله‌ی هوایی امریکا بود، مرکز یک ولسوالی در هلمند به دست طالبان افتاد.
این عمل تروریستی یک روز پس از دیدار سفر هیأت مستقر طالبان در قطر از چین، به وقوع پیوست. پکن به‌عنوان یکی از سرمایه‌گذاران و سهام‌داران کلیدی در منطقه، تلاش می‌کند که بین حکومت کابل و شبه‌نظامیان برای از سرگیری مذاکرات متوقف شده‌ی صلح میانجی‌گری کند. با این‌حال طرف چینی، حضور هیأت طالبان به رهبری عباس ستانکزی را که از تاریخ 18 تا 22 جولای در چین بوده است، رد یا تایید نکرده است؛ اما حکومت افغانستان به‌طور علنی نارضایتی خود را ابراز کرده است.
چین به‌عنوان یکی از اعضای گروه چهارجانبه که شامل افغانستان، پاکستان، چین و ایالت متحده می‌شود، در تلاش است تا طالبان را به میز مذاکره با دولت افغانستان بیاورد. کشته شدن ملا منصور چشم‌انداز یک راه‌حل سیاسی را دست‌کم در آینده‌ی نزدیک تیره ساخته است. پکن قبلا با مقامات طالبان گفت‌وگوی مستقیم داشته است، تماس‌هایی که به سال‌های 1997 و 1998 بر می‌گردد.
اشرف غنی رییس‌جمهور افغانستان در گفت‌وگویی با یک شبکه‌ی تلویزیونی پاکستان در 24 جولای، به تندی بر پاکستان تاخت و رابطه‌ی مستحکم با اسلامآباد را چالش بزرگ نسبت به برخورد با القاعده یا طالبان دانست. رییس‌جمهور افغانستان اصرار داشت که پاکستان در کنار آموزش، تجهیز و حمایت مالی، پناه‌گاه امنی را برای تروریستان فراهم کرده است. زمانی که این مصاحبه از تلویزیون پخش می‌شد، سرتاج عزیز مشاور امور خارجی نخست‌وزیر پاکستان و صلاح‌الدین ربانی وزیر امورخارجه‌ی افغانستان در تاشکند برای ایجاد یک راهکار دوجانبه در سطح بالا برای همکاری‌های امنیتی و مسایل مرزی توافق کردند. حنیف اتمر مشاور امنیت ملی افغانستان نیز در آن‌جا حضور داشت، او طی بیانیه‌یی گفت: «یک گروه فنی مشترک نیز در مورد نگرانی‌های دو کشور تشکیل خواهد شد.»
سه روز بعد (از این توافق)، یک دیپلمات ارشد پاکستان با همتای امریکایی خود در حاشیه‌ی مجمع منطقه‌یی آسه آن در وینتاین لائوس ملاقات کرد. دو طرف بیشترین وقت خود را صرف بحث در مورد وضعیت افغانستان و دورنمای احیای گفت‌وگوهای دولت افغانستان و طالبان کردند. روابط واشنگتن و اسلامآباد سردتر از آن است که بتواند یک نشست موفق را میزبانی کند.
چین، با توجه به تحولات و عوامل فراوان، مدعیِ نقش فعال در افغانستان است. تازه‌ترین بازدید اعضای دفتر سیاسی طالبان که در دوحه مستقر است، نشانه‌ی این است که چین تمام راه‌های ارتباطی را باز نگه داشته، در حالی که به فعالیت‌های مخفی خود در داخل افغانستان ادامه می‌دهد. دیپلماسی میانجی‌گرانه‌ی غیرمعمول چین با آتش‌بس از سوی هر طرف با چالش مواجه می‌شود. حملات انتقام‌جویانه که توسط پهپادها در مرز پاکستان و ایران انجام شد، نمی‌تواند به‌طور یک‌جانبه ریشه‌یابی شود. شورشیان قبل از این که به آتش‌بس تن دهند، باید ضمانت معتبر داشته باشد. آیا امریکا از حرکت چین با یک ضمانت مشابه حمایت خواهد کرد؟ روشن است که افغانستان و امریکا پس از مرگ منصور که دوونیم ماه پیش کشته شد، قادر به مبارزه با طالبان شورشیان نبوده است.
مانع دوم برای چین لحن تهاجمی افغانستان علیه پاکستان است. حکومت‌های متوالی در قلمرو محصور به خشکی و جنگ‌زده، همواره مشکلات خود را به گردن اسلامآباد انداخته است. آیا چین قادر است که حکومت افغانستان را برای قراری ارتباط دیپلماسی از طریق نهادها سیاسی به‌جای کانال‌های رسانه‌یی متعهد سازد؟ با توجه به روابط گرم افغانستان و دهلی نو، ممکن است برای رهبران افغانستان سخت باشد تا یک رویکرد بیشتر هوشیارانه را در روابط پیچیده‌ی خود با پاکستان در پیش گیرد چیزی که ممکن است تمدید توافق میزبانی از سه میلیون پناهنده افغان را پس از ماه دسمبر تحت تاثیر قرار دهد.