اطلاعات روز: از روز جهانی عصای سفید یا روز جهانی نابینایان به روز یکشنبه، 24 میزان، از سوی کمیتهی دادخواهی حقوق اشخاص دارای معلولیت با اشتراک دهها تن از نابینایان و دانشآموزان لیسهی مسلکی نابینایان در کابل تجلیل شد.
استاد شاهین، مسئول انجمن نابینایان و استاد در لیسهی مسلکی نابینایان که در این برنامه صحبت میکرد به نقل از وزیر صحت عامه گفت 400 هزار نابینا در کشور وجود دارد و سالانه در حدود 25 هزار تن دیگر به این رقم اضافه میشود.
عدم دسترسی به خدمات صحی چشم، جنگ، بدامنی، عدم آگاهی و سطح پایین تعلیم و دانش مردم از امور صحی بهویژه چشم از دلایل افزایش این رقم گفته میشود.
«عصای سفید، مظهر توانمندسازی نابینایان و راهی بهسوی شمولیت اجتماعی آنان است»، «بالهای مرا مبند و پرواز مرا به تماشا بنشین»، «نابینایی، نه فخر است و نه ذلت، تنها فقط محدودیت!» و «ترحم و بیمهری، مانع هر دلیری» از شعارهای برنامهی تجلیل از پانزدهم اکتوبر بود.
استاد شاهین در بخشی از صحبتهای خود گفت عصای سفیدی که در دست یک فرد نابینا قرار دارد به معنای تشخیص، شناخت، کمک و شناسایی حالت شخص است.
به گفتهی او نابینایان در کشور در عرصههای اجتماع، فرهنگ، آموزش و پرورش و غیره با مشکلات زیادی روبهرو هستند.
او گفت: «در بخش اجتماعی، ما میبینیم که یک نابینا بههیچصورت نمیتواند مانند افراد دیگر آزادانه فعالیت کند. نه اعتماد اجتماعی بالای او صورت میگیرد و نه جامعه و اجتماع به یک فرد نابینا قابل دسترس است.»
این استاد لیسهی مسلکی نابینایان همچنان گفت باوجود آنکه زمینههای آموزش و تعلیم در وزارت معارف هم به شکل اختصاصی و هم فراگیر وجود دارد، اما مشکلات فوقالعاده زیاد است. او گفت: «یگانه مطبعهی ملی که باید برای نابینایان کتاب چاپ کند و ایجاد شده، عملاً به کار شروع کرده نتوانسته است.»
نابینایان کشور در بخشهای دیگر تحصیلی نیز دچار مشکلاند. هرچند کانکور اختصاصی برای نابینایان و ناشنوایان همهساله بهتاریخ 25 حمل برگزار میشود، اما استاد شاهین میگوید: «… کانکور اختصاصی همهساله بهتاریخ 25 حمل برگزار میشود و این از جمله مشکلات و عدم توجه مسئولین است که بهشکل سلیقوی برگزار میکنند. اگر قوانینی هم وجود دارد برای تطبیق آن به شکل درست، کسی نمیپردازد.»
کاربرد کلمات زشت و توهینآمیز در جامعه یکی از دیگر مشکلان نابینایان است. مسئول انجمن نابینایان میگوید این یک مشکل فرهنگی است و باید به آن رسیدگی شود.
همایون حکیمی، عضو انجمن نابینایان افغانستان نیز میگوید عدم آگاهی مردم در مورد رفتار با نابینایان، عدم توجه کافی دولت به اقشار آسیبپذیر مثل معلولین مخصوصاً نابینایان، عدم دسترسی نابینایان به کتابهای درسی، نبود کار و عدم پذیرش نابینایان در بین اجتماع از مشکلات اساسی نابینایان در افغانستان است.
آقای حکیمی به روزنامهی اطلاعات روز گفت: «ما از عدم پذیرش در بین اجتماع رنج میبریم. برای ما خطاب یک انسان نمیشود بلکه بهعنوان یک انسان دستهدو، بهعنوان انسان ضعیف و باردوش در بین اجتماع شناخته میشویم. توقع ما از دولت این است که توجه بکنند، زمینهسازی بکنند و جذب بکنند معلولین را که در کارهایی که انجام داده میتوانند.»
او میگوید باید از تواناییها و ظرفیتها و مفکورههای نابینایان بهعنوان یک انسان عادی استفاده گردد تا نابینایان از باردوش بودن خلاص شده و مصدر خدمت به جامعه شوند.
زهرا علی، یکی از نابینایان و دانشجوی روانشناسی اختصاصی نیز در این برنامه شرکت کرده و میگوید نابینایان مشکلات زیادی دارند و مشکلات فرهنگی در کشور یکی از اساسیترین مشکلات نابینایان است.
او به خبرنگاران گفت: «… مشکل اجتماعی داریم، مشکل فرهنگی داریم. فرهنگ اگر درست باشد ما مشکل نداریم. فرهنگ اینکه با نابینا چطور رفتار شود در افغانستان تقویت نشده است.»
او گفت مشکل تحصیلی و کاریابی از دیگر مشکلات اساسی نابینایان است. او گفت: «وقتی ما میخواهیم در یک موسسهی تحصیلی یا پوهنتون شامل شویم، در سالهای گذشته مشکلات زیاد وجود داشت. به رشتهیی که میخواهیم برویم یا کامیاب شدن برای ما یک معضل کلان بود.»
نبود رشتههای مسلکی برای نابینایان و نبود زمینهی کاری و اینکه کسی یا ادارهیی برای یک نابینا کار نمیدهد، از دیگر مشکلات فراروی نابینایان است.
نیمی از نابینایان افغانستان درمانپذیرند
آمار نشان میدهد که افغانستان بهدلایل گوناگون از جمله ناامنی، فقر، ناآگاهی و مشکلات مادرزادی، 1.5 تا 2 درصد نابینا دارد. اما یک مقام وزارت صحت عامه گفته است که 50 درصد نابیناییها به دلیل «کاتاراکت» یا آسیب پردهی چشم با هزینه کم قابل درمان است.
رویا حسینزاده، آمر صحت جامعه در وزارت صحت عامه در یک گفتوگوی اختصاصی به سلاموطندار گفته است که حداکثر درمان این نوع نابینایی 50 هزار افغانی است اما بیشتر مبتلایان بیخبر از درمان نابیناییشان، «تمام عمرشان را نابینا بوده و همینگونه از دنیا میروند.»
در سال 1950 میلادی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد، یونسکو و شورای جهانی نابینایان در جلسهی مشترک، قانون عصای سفید را بررسی و تصویب نمودند و روز 15 اکتوبر را روز جهانی عصای سفید یا روز جهانی ایمنی نابینایان اعلام کردند.