اداره‌ی عالی تفتیش می‌گوید از مجموع بودجه‌ی عادی سال مالی 1394 خورشیدی، 83 درصد و از مجموع بودجه‌ی انکشافی سال مالی 1394 خورشیدی 54.5 درصد آن مصرف شده است.
مجموع بودجه‌ی ملی سال مالی 1394 خورشیدی مبلغ 436 میلیارد و 172 میلیون و 870 هزار افغانی پیش‌بینی و منظور گردیده بود که از این‌میان بیش از 284 میلیارد آن شامل بودجه‌ی عادی و بیش از 152 میلیارد آن شامل بودجه‌ی انکشافی می‌شد.
به گفته‌ی اداره‌ی عالی تفتیش در سال 1394 دولت 5 درصد کسر بودجه داشته و فقط 25 درصد بودجه‌ی ملی از درآمد داخلی تامین شده است.
48 میلیارد افغانی دست‌نخورده
محمد مهدی حسینی، معاون اداره‌ی عالی تفتیش که به روز سه‌شنبه 18 عقرب در یک نشست خبری گزارش نتایج بازرسی حساب قطعیه‌ی سال مالی 1394 را ارایه می‌کرد، گفت از مجموع 284 میلیارد و 322 میلیون و 525 هزار و 858 افغانی بودجه‌ی عادی، مبلغ 235 میلیارد و 889 میلیون و 89 هزار و 744 افغانی مصرف شده و مبلغ 48 میلیارد و 433 میلیون و 436 هزار و 114 افغانی آن باقی مانده و به مصرف نرسیده است.
او گفت از مجموع وجوه باقی‌مانده در قطعیه‌ی بودجه‌ی عادی، مبلغ 32 میلیارد و 42 میلیون و 613 هزار و 874 افغانی مربوط وزارت دفاع و 14 میلیارد و 133 میلیون و 511 هزار و 40 افغانی مربوط وزارت داخله می‌شود که به‌‌صورت مجموعی بیش از 95 درصد وجوه باقی‌مانده‌ی بودجه‌ی عادی سال 1394 را تشکیل می‌دهد.
سند بودجه‌ی ملی افغانستان نشان می‌دهد که از مجموع بودجه‌ی عادی، مبلغ 121 میلیارد و 702 میلیون و 646 هزار افغانی از درآمد داخلی و مبلغ 161 میلیارد و 783 میلیون و 685 هزار افغانی از طریق مساعدت‌های خارجی تامین شده است.
26 درصد پروژه‌ها اجرا نشده است
معاون اداره‌ی عالی تفتیش گفت که از مجموع 152 میلیارد و 79 میلیون و 928 هزار و 653 افغانی بودجه‌ی انکشافی سال مالی 1394 خورشیدی، مبلغ 82 میلیارد و 908 میلیون و 924 هزار و 659 افغانی آن مصرف و مبلغ 69 میلیارد و 171 میلیون و 3 هزار و 994 افغانی آن باقی مانده و به مصرف نرسیده است.
از سوی هم اداره‌ی عالی تفتیش می‌گوید از میان 606 پروژه‌ی انکشافی سال مالی 1394 خورشیدی، 158 یا 26 درصد این پروژه‌ها هیچ نوع فعالیتی نداشته و مصرف آن صفر گزارش شده است.
معاون اداره‌ی عالی تفتیش گفت همچنان از جمله‌ی پروژه‌های متذکره تعداد 11 پروژه که اکثراً از اثر تقاضای وزارت‌ها و ادارات ذیربط در بررسی وسط سال شامل بودجه گردیده است، مصارف آن کمتر از صفر میباشد و 4 پروژه با وصف مطالبه و صدور تخصیص، کدام فعالیتی نداشته و مصرف آن صفر گزارش شده است.
آقای حسینی افزود که از مجموع پروژه‌های انکشافی سال مالی 1394 خورشیدی، 172 پروژه‌ی دارای فیصدی مصرف پایین‌تر از 50 درصد میباشد.
براساس سند بودجه‌ی ملی، از مجموع بودجه‌ی انکشافی سال مالی 1394 خورشیدی مبلغ 3 میلیارد و 810 میلیون و 354 هزار افغانی از مدرک درآمد داخلی، مبلغ 137 میلیارد و 320 میلیون و 231 هزار افغانی از مدرک مساعدت‌های بلاعوض خارجی و مبلغ 3 میلیارد و 649 میلیون و 135 هزار افغانی از مدرک قروض تامین شده است؛ مبلغ 7 میلیارد و 906 میلیون و 820 هزار افغانی یا 5.18 درصد بودجه‌ی انکشافی سال مالی 1394 کسر داشته است.
افزایش درآمد دولت
معاون اداره‌ی عالی تفتیش در مورد حساب قطعیه‌ی درآمد گفت قرار بود در طول سال مالی 1394 خورشیدی مبلغ 123 میلیارد و 10 میلیون و 182 هزار و 165 افغانی مالیات جمع‌آوری شود که این مقدار به 124 میلیارد و 636 میلیون و 696 هزار و 462 افغانی افزایش یافته است.
آقای حسینی دلیل افزایش مالیات را انفاذ فرامین و برخی تعدیلات در قوانین مالی، در درصدی مالیات و فیس‌ها عنوان کرده گفت افزایش مالیات بر درآمد از 2 به 4 درصد، وضع 10 درصد مالیه بر شرکت‌های مخابراتی به‌نام فیس مخابراتی از استفادکنندگان تلفون‌ها (کریدت‌کارت‌های مخابراتی) در قانون محصول خدمات مخابراتی، افزایش فیس عبوری طیارات از فضای افغانستان و تطبیق میتود مبتنی بر خطر و توسعه‌ی سیستم کمپیوتری سکتاس از دلایل افزایش درآمد در سال 1394 میباشد.
وزارت‌های دفاع و معادن و مجلس نمایندگان؛ ناقضان اصول‌نامه‌ی بودجه
از سوی هم معاون اداره‌ی عالی تفتیش گفت «شش مورد تعدیلات از فصول ممنوعه خلاف ماده‌ی 8 اصول‌نامه‌ی اجرای بودجه، در وزارت‌های دفاع ملی، معادن و دارالانشای ولسی جرگه» صورت گرفته است.
بخش‌های غیرقابل تعدیل بودجه شامل پول‌هایی می‌شود که برای پرداخت حقوق کارمندان، مصرف آب و برق، ترمیم دفاتر و وسایط اختصاص داده می‌شود. از این بخش‌ها به‌عنوان فصل‌های ممنوعه یاد می‌شود.
افزایش 1 درصدی بست‌های دولتی
براساس آمار اداره‌ی عالی تفتیش، تشکیل سال مالی 1394 به 852305 بست می‌رسد که نسبت به یک سال گذشته یک درصد افزایش را نشان می‌دهد.
این افزایش تشکیلاتی شامل 5030 بست در وزارت دفاع ملی، 700 بست در ریاست اجراییه، 65 بست در ریاست محافظت از رییس‌جمهور، 52 بست در ریاست تربیت بدنی و سپورت و 22 بست در وزارت کار و امور اجتماعی میباشد.
نتایج بازرسی حساب قطعیه‌ی سال مالی 1394 درحالی از سوی اداره‌ی عالی تفتیش ارایه می‌شود که به روز سه‌شنبه وزیر مالیه‌ی کشور بودجه‌ی سال جدید مالی را به مجلس سنا معرفی کرده است.
حدود 466 میلیارد افغانی برای بودجه‌ی ملی سال مالی 1395 خورشیدی در نظر گرفته شده است که از این میان 287 میلیارد آن شامل بودجه‌ی عادی و 178 میلیارد دیگر آن شامل بودجه‌ی انکشافی می‌شود.
وزارت مالیه گفته است که سند بودجه‌ی سال 1396 با توجه به واقعیت‌های افغانستان، اولویت‌ها و امکانات مالی ترتیب گردیده است.