مذاکرات بر سر موافقتنامهی «وضعیت استقرار نیروهای ناتو» در افغانستان میان دولت افغانستان و سازمان پیمان اتلانتیک شمالی یا ناتو از دیروز آغاز شد. براساس این موافقت‌نامه، تکلیف حضور نظامی و غیرنظامی نیروهای ناتو در افغانستان پس از سال 2014 تعیین خواهد شد و برای حضور این نیروها چارچوب‌های حقوقی تدوین خواهد شد. این موافقت‌نامه جدا از موافقتنامهی قرارداد همکاری‌های امنیتی و دفاعی میان افغانستان و ایالات متحده‌ی آمریکا میباشد و تفاوت‌های زیادی باهم دارند، اما امضای این دو با هم‌دیگر وابسته میباشد. در موافقتنامهی «وضعیت استقرار نیروهای ناتو»، تعریف نقش نیروهای ناتو و ترتیب چارچوب‌های حقوقی آن‌ها مهم‌ترین هدف این توافق‌نامه است و این امر فقط برای مشخص شدن تکلیف و سرنوشت نیروهای ناتو در پس از 2014 صورت می‌گیرد که قبل از این سوی دولت افغانستان درخواست شده بود و اهمیت سیاسی دیگری ندارد، در‌حالی که آمریکا و افغانستان در امضای قرارداد همکاری‌های امنیتی و دفاعی بدنبال اهداف سیاسی بلند‌مدت و کوتاه‌مدت در افغانستان و منطقه میباشد. چالش‌های که فراروی امضای قرارداد همکاری‌های امنیتی و دفاعی با آمریکا وجود داشت، فراروی این سند وجود ندارد و دو طرف در روند مذاکرات به‌زودی به یک توافق قابل قبول دست خواهند یافت. چون در این مذاکرات چانه‌زنی‌ای برای امتیاز‌دهی یا امتیاز‌ستانی سیاسی وجود ندارد، بلکه هردو طرف بیش‌تر برای تسهیلات کاری مشترک مذاکره و توافق خواهند کرد.
بنابراین، از نظر سیاسی امضای قرارداد همکاری‌های امنیتی و دفاعی با ایالات متحده‌ی آمریکا به مراتب مهم‌تر از امضای موافقت‌نامه با ناتو میباشد و به هیچ‌عنوان این موضوع بر مذاکرات امضای موافقتنامهی همکاری‌های امنیتی و دفاعی با آمریکا تأثیر منفی وارد نمی‌کند. از طرف دیگر، ناتو پیش از این اعلان کرده بود که امضای موافقتنامهی «وضعیت استقرار نیروهای ناتو» مشروط به امضای قرارداد همکاری‌های امنیتی و دفاعی کابل–واشنگتن میباشد. بنابراین، تازمانی که سرنوشت این سند روشن نشود، به نظر نمی‌رسد که ناتو این موافقت‌نامه را با دولت افغانستان به امضا برساند، هرچند که چالشی در برابر امضای این موافقت‌نامه وجود ندارد.
براساس جدول زمان‌بندی خروج نیروهای خارجی و توافقات قبلی افغانستان با اعضای ناتو، سربازان این سازمان باید تا سال 2014 افغانستان را ترک کنند، اما باقی ماندن شماری از این سربازان پس از سال 2014 از خواست‌های دولت افغانستان میباشد. اکنون با امضای این موافقت‌نامه، کمیت و کیفیت نیروهای ناتو پس از 2014 در افغانستان مشخص خواهد شد و میکانیسم‌های فعالیت‌های آموزشی آن‌ها روشن خواهد شد. براساس توافقات کنفرانس شیکاگو، پس از انتقال مسئولیت‌های امنیتی، نیروهای ناتو از مأموریت جنگی و نظامی به آموزشی و نظارتی تغییر نقش می‌دهد و اکنون این موافقت‌نامه کیفیت و چگونگی این نقش را مشخص می‌کند.
تغییر نقش نیروهای ناتو از نظامی به آموزشی و نظارتی، یکی از مراحل تکمیلی پروسه‌ی مبارزه با تروریسم است، اما اکنون مراحل از پیش تعیین شده‌ی این پروسه به آخر می‌رسند، در‌حالی که مأموریت نیمه‌تمام رها شده و افغانستان از نظر امنیتی به نقطه‌ی امید‌بخش و قابل اعتمادی نرسیده است. آموزش و تجهیز نیروهای امنیتی افغانستان که از مقدمات اساسی خروج نیروهای خارجی پنداشته می‌شد، مورد بی‌توجهی قرار گرفته و وضعیت سیاسی کشور تیره‌تر از آن چیزی است که سه سال پیش تصور می‌شد. نه تنها که طالبان و افراط‌گرایان خطرناک نابود و تضعیف نشده، بلکه در سستی در مبارزه و سیاست نرمش به پیشواز مصالحه، اکنون بازگشتن طالبان در چشم‌انداز پس از 2014 به کابوسی خوف‌ناک و آزار دهنده برای تک تک مردم افغانستان بدل شده است. بنابراین، در شرایط کنونی به نظر می‌رسد که تغییر نقش نیروهای ناتو اندکی زودهنگام بوده و زمینه‌های اجتماعی و امنیتی آن در افغانستان هنوز فراهم نگردیده‌اند. باید ناتو و دولت افغانستان در مذاکرات امضای این موافقت‌نامه تلاش نماید یک بار دیگر واقعیت‌های امنیتی وسیاسی افغانستان را بررسی نموده و خطرات و تهدیدهای که در آینده در خلای حضور نظامی نیروهای ناتو تصور می‌شود، مورد ارزیابی قرار دهد. ترسی دیگر این است که نشود ناتو با تغییر نقش نظامی نیروهایش، تعهدات مالی و اقتصادی‌اش را نیز انکار کند و افغانستان را یک بار دیگر به ورطه‌ی خطرناک فراموشی قرار دهد.