حوالی ساعت ده پیش از چاشت سری می‌زنم به بازار. به‌دنبال این هستم تا بدانم قیمت مواد خوراکه در بازار چقدر بلند رفته است. به جایی می‌روم که ترکاری و میوه فراوان است و فروشنده‌ها معمولاً تلاش می‌کنند که محصول بیشتری را بفروشند. امروز اما وضعیت فرق می‌کند. سه‌راهی علاوالدین واقع در غرب کابل آن شلوغی گذشته را ندارد؛ از جاهای دیگر نیز خبر گرفته‌ام. بازار میوه‌فروشان سرد است و آن جمع‌وجوش گذشته را نیز ندارد. میوه‌یی که از ایران و چین وارد می‌شود، فراوان است و قیمت آن نیز تفاوت چندانی نکرده است. اما میوه و سبزیجاتی که از طریق پاکستان تأمین می‌شود، تا دو برابر قیمت آن بلند رفته است.
شانزده روز پیش پاکستان به‌دنبال وقوع حمله‌یی انتحاری در زیارت لعل شهباز قلندر در ایالت سند، دروازه‌های مرزی تورخم و سپین بولدک را بر روی هرگونه رفت‌وآمد بست. علت این کار مسایل امنیتی گفته شده است. بستن مرز اما تاثیرات خودش را روی بازارهای افغانستان گذاشته است: افزایش قیمت‌ها.
روز چهارشنبه، 11 حوت اتاق تجارت و صنایع افغانستان اعلام کرد که بستن یک‌جانبه‌ی مرز از سوی پاکستان مستقیماً روی قیمت‌های مواد غذایی و اولیه در بازارهای کشور تاثیر گذاشته و به شکل بی‌پیشنه‌یی قیمت‌ها افزایش یافته است.
هرچند درحال حاضر مواد مورد نیاز بازار افغانستان دیگر مثل گذشته وابسته به پاکستان نیست و از کشورهای ایران، چین و آسیای میانه تأمین می‌شود، اما در بخش سبزیجات و میوه هنوز هم افغانستان وابسته به پاکستان است. میوه‌های زمستانی که در افغانستان کم‌یافت است، از پاکستان وارد می‌شود.
کینو، کیله و سبزیجات از پاکستان وارد می‌شود. به یکی دو میوه‌فروشی در سه‌راهی علاوالدین که سر می‌زنم، کینو و کیله ندارند و علت آن هم بلند رفتن قیمت‌ها در مارکیت میوه است.
خیرالله شاهی میوه‌فروش است. می‌گوید پیش از این کینو را فی چاریک 50 افغانی می‌فروخته ولی امروز 150 افغانی می‌فروشد، همچنان کیله را که قبلاً درجن 100 افغانی می‌فروخته امروز 200 افغانی می‌گوید.
میوه‌فروش دیگری نیز می‌گوید میوه‌یی که از جاهای دیگری جز پاکستان وارد می‌شود، نرخ آن تفاوت نکرده اما میوه‌یی که از پاکستان می‌آید دو برابر قیمت شده است. او می‌گوید پیش از این یک چاریک کینو را از 40 الی 70 افغانی می‌فروختیم ولی حالا به 140 الی 150 افغانی می‌فروشیم، کیله را قبلاً درجن 50 تا 70 افغانی می‌فروختیم ولی حالا 100 الی 120 افغانی می‌فروشیم.
سری به سبزی‌فروشی عبدالوکیل می‌زنم. می‌گوید بازارش خوابیده و وقتی قیمت سبزی را به مشتری می‌گوید، مشتری تعجب می‌کند و می‌پرسد: چه گپ است؟
او می‌گوید پیش از این یک چاریک بامیه را 50 الی 60 افغانی می‌فروخته اما حالا قیمت آن به 120 افغانی رسیده است، همین‌طور فاصولیه از چاریک 50 افغانی به 100 افغانی.
به گفته‌ی عبدالوکیل، کدوکگ از چاریک 30 افغانی به 70 افغانی، چاریک بادرنگ از 30 افغانی به 60 افغانی و یک کیلو لیمو از 80 افغانی به 140 افغانی رسیده است.
خیرالله شاهی هم می‌گوید یک چاریک فاصولیه از 60 الی 100 افغانی به 180 افغانی رسیده و یک چاریک بامیه از 40 الی 50 افغانی به 140 افغانی.
مرچ دُلمه پیش از این کیلوی 100 افغانی به فروش می‌رفته است اما اکنون خیرالله شاهی آن را به 200 افغانی می‌فروشد و همین‌طور یک کیلو زنجفیل 100 افغانی بوده اما حالا به 200 افغانی رسیده است.
کچالو نیز قیمت شده است. تمامی دکانداران محل از بلند رفتن قیمت کچالو شکایت داشتند. پیش از این یک سیر کچالو 120 افغانی (فی کیلو 17.14 افغانی) به فروش می‌رسیده است اما اکنون به 240 افغانی رسیده است. قیمت یک کیلو سیر نیز از 200 افغانی به 280 افغانی رسیده است.
دیگ بی‌سرپوش
میوه‌فروشان و سبزی‌فروشان می‌گویند افغانستان مانند دیگ بدون سرپوش است، هرکس برای خودش نرخ دارد. آنان می‌گویند میوه و سبزی موجود در بازار قبلاً در سردخانه‌ها و ذخیره‌گاه‌های بازرگان نگهداری می‌شد و پس از بسته شدن مرز دیگر میوه و سبزی جدید وارد نشده است. به گفته‌ی این فروشندگان، این بازرگان است که قیمت را تعیین می‌کند، پروای دکاندار و مشتری را ندارد.
عبدالوکیل می‌گوید: «وقتی است که در وطن خود ما چیزی پیدا نمیشه. ازو خاطر است که تجار هرچه دلش خواست قیمت می‌کنه.»
یکی دیگر از میوه‌فروشان می‌گوید مردم مجبور استند بخرند زیرا نیاز دارند، از بلند رفتن قیمت به کی شکایت کنیم. او می‌گوید: «مردم برای محافل غم و خوشی‌شان، مهمانی‌شان، رسم و رواجی که دارند میوه لازم دارند. پروای قیمت را ندارند باید بخرند. کس د قصه‌ی مردم بیچاره و غریب نیست.»
پس از از بسته شدن مرز، به‌تاریخ 11 حوت سفیر افغانستان در اسلام‌آباد در نشست سازمان همکاری‌های اقتصادی یا ایکو گفت با بستن مرز تورخم مردم و بازرگانان متضرر شده‌اند.
هرچند پس از بسته شدن دروازه‌های تورخم و سپین بولدک اتاق تجارت و صنایع افغانستان (10 حوت) گفته بود بسته شدن مرز تاثیری روی قیمت‌ها در بازار نخواهد داشت اما یک روز پس از آن این اتاق مشاور ارشد خود را به ولایت نیمروز فرستاد تا بازرگانان آن‌جا را تشویق کند برای رفع نیازمندی‌های بازار و مردم مواد مورد نیاز را تهیه و با انتقال آن بازارهای کشور را مشبوع نمایند.
وزارت تجارت نیز نگران بسته شدن دروازه‌های مرزی نیست و باور دارد که راه‌های بدیل زیادی وجود دارد که بازرگانان افغان می‌توانند اموال مورد نیاز را وارد کنند. گرچه به نظر می‌رسد این نکته در مورد بسیاری از کالای مورد نیاز شهروندان، صادق نیست. به نظر می‌رسد دولت با انتقال بخشی از واردات کشور از طریق بنادر شمالی و غربی، در مورد آرد، برنج و روغن و موادی مانند آن، بدیل یافته است و بسته بودن مرز تورخم تأثیری بر قیمت این مواد نخواهد گذاشت. ولی قطعاً سبزیجات و میوه‌های تازه که تنها منبع صدور آن در شرایط کنونی پاکستان است، با افزایش قیمت مواجه شده است.
مسئولان اتاق تجارت و صنایع پیش از این به تاریخ 10 حوت گفته بودند مسدود بودن دروازه‌های مرزی ۸۰ درصد به سکتور خصوصی پاکستان و ۲۰ درصد دیگر به سکتور خصوصی افغانستان خساره وارد کرده است.
براساس آمار این اتاق، مسدود کردن دروازه‌های مرزی سبب توقف حدود ۱۱۰۰ واسطه‌ی باربری حامل کالاهای تجارتی در آن‌سوی سپین بولدک و ۲۰۰ واسطه در این طرف خط شده است. همچنان بیش از ۱۰۰۰ محموله‌ی تجاری در آن طرف بندر تورخم و ۱۵۰ محموله‌ی دیگر در این سوی تورخم متوقف گردیده است.