نجیبالله سعادت-هرات
صبح روز شنبه (۱۱ قوس)، فضای ارگ هرات (قلعهی اختیارالدین) شاهد حضور پررنگ بسیاری از مقامهای دولتی، مقامهای کشورهای خارجی، فرهنگیان، هنرمندان و هنردوستان این شهر باستانی بود.
با ورود به این قلعهی باشکوه و مواجه شدن با داروغههای دربار در عصر تیموریان هرات، که توسط گروه فرهنگی ریاست اطلاعات و فرهنگ هرات آمادهی پذیرایی از مهمانان شده بودند، تصویر زیبا و باستانی این شهر در آن زمان، در برابر دیدگان همه قرار گرفت.
در این مکان تاریخی، نمایشگاهی از آثار استاد کمالالدین بهزاد با همت چهرهی هنردوست امریکایی بهنام دکتور مایکل بیری برگزار شده است.
دکتور مایکل بیری، زمان زیادی را صرف جستوجو و تحقیق پیرامون آثار هنری عصر تیموریان و مخصوصا دریافت و جمعآوری آثار هنری استاد کمالالدین بهزاد نموده است و اکنون پس از سالها تلاش، موفق به گشایش نمایشگاهی درخور و ارزشمند از این آثار شده است.
استاد کمالالدین بهزاد یکی از معروفترین و زبدهترین هنرمندان افغانستان است که در دورهی تیموریان در شهر باستانی هرات میزیست و در دربار سلطان حسین بایقرا و وزیرش امیرعلیشیر نوایی، حرمت و جایگاه بلندی داشت.
مایکل بیری ۱۰۶ اثر دورهی تیموریان را از موزیمهای فرانسه، امریکا و ایتالیا جمعآوری نموده و این آثار گرانبها را در قالب عکس جمعآوری و در این نمایشگاه به نمایش گذاشته است. این آثار، آثار خلاق و بینظیر استاد کمالالدین بهزاد است.
کمالالدین بهزاد، از جمله معدود هنرمندانی است که در زمان حیات خود به شهرت و محبوبیت دست یافت و باعث گردید که بسیاری از نگارگران به تقلید از آثار او بپردازند و یا نامش را در آثار خود به جا بگذارند. وی یکی از نادر نگارگران است که در تعدادی از آثار خود نام خود را رقم زده است، کاری که پیش از آن بهجز در مواردی خاص انجام نمیشد. و این نشاندهندهی قدرت و غلبهی خاص وی بر هنر است.
در برنامهی افتتاح این نمایشگاه در قلعهی اختیارالدین هرات، آریا رئوفیان رییس اطلاعات و فرهنگ هرات، محمدآصف رحیمی والی ولایت هرات، فرانسوا ریشیه سفیر کشور فرانسه، دکتور توماس بارفیلد رییس عمومی انستیتوت امریکا برای افغانستان و دکتور مایکل بیری بنیانگذار این نمایشگاه، صحبت کردند.
در اين نمايشگاه يكصدوشش قطعه عكس از آثار استاد كمالالدين بهزاد بهگونهی دايمي به نمايش گذاشته شده است. آريا رئوفيان رييس اطلاعات و فرهنگ، گردآوري يكصدوشش اثر از استاد كمالالدين بهزاد ونمايش آن در قلعهی اختيارالدين را حركتی شكوهمند در جهت احياي سرمایههای فرهنگي بهويژه مكتب بهزاد عنوان كرد: «نمايش اين آثار در هرات سبب تقويت وابستگيهاي عاطفي و هنري بين فرزندان اصيل هرات وآنهائیكه دور از اين كهنديار زيست مينمايند، ميگردد».
اوآفرينش آثار استاد كمالالدين بهزاد را نتيجهی فرايند پيچيدهیی دانست و ابراز امیدواری کرد که وزارت اطلاعات و فرهنگ به تعهد خود مبني بر بازسازي مقبرهی استاد كمالالدين بهزاد عمل نمايد.
در همین حال، محمدآصف رحيمي والي ولايت هرات نيز از روند گردآوری یکصدوشش قطعه عکس از آثار استاد کمالالدین بهزاد معروفترین و خبرهترین استاد مینیاتوری و نقاشی جهان و خالق مکتب هرات، توسط شخصیت فرهنگدوست مایکل بیری هنرشناس و متخصص ابراز خرسندي نمود: «اين شمار آثار استاد كمالالدين بهزاد باتکنالوژی پيشرفته مطابق استندردهاي جهاني عكسبرداري وسپس برروي فلز حک و با یک لایهی براق محافظت شده است».
آقاي رحيمي افزود: «ولايت هرات که باپیشینهی درخشان تاریخی خود روزگاری مهد تمدن و مرکز رنسانس شرق بود و از لحاظ پرورش نقاشانی چون استاد کمالالدین بهزاد و معماران و موسیقیدانان مطرح بهعنوان «فلورانس شرق» شهرت پيدا کرده بود، باوجوديكه در سالهاي گذشته با بيمهريهاي زيادي در حوزهی فرهنگ مواجه شده بود، اما خوشبختانه بعد از برگزاري نخستين كنفرانس راهبردي ميراث فرهنگي، در حال حاضر مرحلهی جديدي از سرمايهگذاري در عرصهی فرهنگ را تجربه ميكند».
والي هرات اضافه کرد: «ما هماکنون مینیاتوریهای جذاب و دیدنییی را که بهتقلید از مکتب بهزاد توسط استاد محمد مشعل و شاگردانش خلق گردیده و دیوار تالار نگاستان بهزاد (ساختمان کنونی مقام ولایت) را تزئین نموده، باافتخار به مهمانان داخلی و خارجی به معرفی میگیریم و از اینهمه استعداد و تبلور هنر در وجود فرزندان هرات به خود میبالیم».