امنیت از متغیرهای اصلی برگزاری انتخابات آیندهی ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی میباشد. در نبود امنیت برگزاری انتخابات ناممکن است و در صورت شکنندگی و سستی آن سلامت انتخابات به خطر میافتد و روند با تقلب، تخلف و صدها پرسش مشروعیتزدا همراه میشود. در وضعیتی که زندگی عادی مردم، گشت و گذار کارمندان دولتی و تأسیسات دولتی و خارجی مدام در معرض یورشهای مسلحانه و حملات انتحاری میباشد و نیروهای امنیتی عملا درگیر جنگی ناتمام و پیچیده هستند، برگزاری انتخابات با خطرهای صد درصدی مواجه است. حداقل اینکه طالبان و مخالفان مسلح دولت برنامههای قطعی برای حمله بر مراکز و کارمندان انتخابات دارند و تلاش مینمایند تا این روند را اخلال کنند. هرچند نهادهای امنیتی مرتب از آمادگیهای کافی برای تأمین امنیت انتخابات خبر میدهد و نیروهای خارجی نیز قبلا اعلان کرده بودند که در صورت تقاضای دولت افغانستان حاضر به کمک به تأمین امنیت هستند، اما با آنهم با توجه به روند فزایندهی ناامنی در کشور و ابهام در روند مصالحه، نگرانیهای امنیتی در روند انتخابات یک نگرانی جدی است.
انتخابات ریاست جمهوری آینده برای کشوری که دوران گذار را تجربه میکند، بسیار حیاتی است. افغانستان پس از عبور از قرن حاکمیت استبدادی و چنددهه جنگ داخلی اکنون در حال تجربهی نوع جدیدی از حکومتداری با ویژگیهای مردمسالاری است. مهمترین ویژگی حکومتهای دموکراتیک، انتخاب حکومتگران با رای اکثریت مردم است.
مشق دموکراسی ارزشمندترین غنیمت برای مردم ما است، اما نهادینه شدن ارزشهای دموکراتیک در کشور زمان دراز و عزم و تلاش فراوان میطلبد. انتخابات ریاست جمهوری آینده فرصت ارزشمندی برای نهادینه کردن دموکراسی در کشور بوده و از اینرو برگزاری شفاف آن با مشارکت گسترده مردم فاکتور تعیین کنندهای در میزان مشروعیت حکومت آینده و بومی کردن دموکراسی و ارزشهای مدنی میباشد. گذشته از عوامل سیاسی و فرهنگی برای تقویت انگیزهی شهروندان برای مشارکت در انتخابات، تأمین امنیت انتخابات مهمترین عامل در بالا بردن میزان مشارکت شهروندان در انتخابات ریاست جمهوری آینده است. از طرف دیگر، این امر مهمترین چالش انتخابات نیز میباشد.
دشمنان افغانستان با درک اهمیت مشارکت بالای مردم در انتخابات و تأثیر آن بر مشروعیت حکومت آینده و تقویت ثبات سیاسی در کشور با استفاده از ابزارهای گوناگون تلاش بسیاری در ناامن ساختن کشور و تخریب زمینههای امنیتی انتخابات به خرج خواهد داد. چنانچه تجربهی انتخاباتهای گذشته بهروشنی آن را نشان داده است. پس روشن است که تأمین امنیت از یکسو بر برگزاری شفاف و عادلانه انتخابات و از سوی دیگر بر میزان مشارکت شهروندان تأثیر بهسزایی دارد. از اینرو، ضروری است که دولت افغانستان از هم اکنون برنامهی دقیقی را برای تأمین امنیت انتخابات ریاست جمهوری روی دست گیرد. تا کنون نهادهای امنیتی افغانستان همگی از تأمین امنیت انتخابات اطمینان داده و نیروهای خارجی نیز بارها اعلان کرده که در صورت درخواست نیروهای امنیتی افغانستان، آنها حاضرند در تأمین امنیت مشارکت کنند. وزارت داخله نیز پیش از این طرحی را برای امنیت انتخابات آینده به کمسیون مستقل انتخابات ارائه کرده بود. امنیت انتخابات مستلزم یک طرح امنیتی جدی و گسترده و مشارکت هدفمند و فعال تمام نیروهای امنیتی میباشد. وجود امنیت مطمئن، نخستین شرط مشارکت گستردهی مردم به پای صندوقهای رایدهی و متضمن سلامت و شفافیت انتخابات میباشد. اگر امنیت مردم برای شرکت در انتخابات فراهم نباشد و اگر مردم از پیامدهای احتمالی آن ترس داشته باشند، هرگز حاضر به شرکت در انتخابات نخواهند شد. متأسفانه در حال حاضر وضعیت امنیتی چندان مطلوب به نظر نمیرسد؛ دامنهی تهدیدهای مخالفان مسلح دولت روزبهروز گسترده تر میشود و چشمانداز امنیتی مبهم و پرسش برانگیزتر. اگر وضعیت به همین منوال ادامه یابد و ضمانتهای مطمئن برای مردم داده نشود، بعید به نظر میرسد که مردم، خصوصا در مناطق دورافتاده و خطرناک به پای صندوقهای رایدهی حاضر شوند. بنابراین، نهادهای امنیتی باید تلاش کنند این پرسش مهم را برای مردم افغانستان حل نمایند و زمینهی مشارکت فعال، گسترده و بیدغدغهی مردم به پای صندوقهای رایدهی را در سراسر کشور فراهم کنند.