دایکندی از جملهی محدود ولایاتی در افغانستان است که در آن ۱۳ نوع بادام پرورش داده میشود. از طرفی هم نزدیک به ۸۰درصد از ساکنین این ولایت از فروش این میوهی خشک امرار معیشت نموده و زندگی خویش را میگذرانند. با این حال، بر اساس گفتههای دهقانان، محصولات بادام در ولایت دایکندی نظر به سال گذشته ۲۰درصد افزایش یافته است.
سید عبدالواحد فیروزی رییس زراعت و مالداری دایکندی میگوید: «بر اساس آمار بهدستآمده، طی سال جاری محصولات بادام در این ولایت در حدود ۲۴ هزار متریکتن برآورد گردیده است که نسبت به سال پار ۲۰درصد افزایش را نشان میدهد».
فیروزی میگوید اگرچه محصولات بادام این ولایت افزایش چشمگیری یافته است، اما چالشها هنوز باقی است: عدم بازار فروش، پایین آمدن میزان قیمت، دور بودن این ولایت از مرکز و نرسیدن بهموقع محصولات به مرکز و دیگر ولایتها از مهمترین چالشها بر سر راه کسانی است که باغداران ولایت دایکندی را رنج میدهد.
آقای فیروزی افزود: قیمت بادام در دایکندی نظر به سال گذشته کاهش یافته است. هر سیر بادام سنگکی سال پار به قیمت ۱۰۰۰ افغانی به فروش رسیده بود، در حالیکه امسال قیمت هر یک سیر بادارم ۷۰۰ افغانی است.
از سویی هم، از آنجایی که محصولات باغداری اکثریت نیاز معیشت زندگی مردم را در دایکندی تشکیل میدهد، لذا باغداران و فروشندگان بادام در مرکز ولایت از افزایش محصولات و کاهش در میزان قیمت فرآوردههای باغشان، بهویژه بادام شکایت دارند و میگویند که قیمت هر سیر بادام امسال نسبت به سالگذشته حدود ۳۰۰ افغانی در بازارهای محلی پایین آمده است.
محصولات بادام در دایکندی از کیفیت و تنوع خاصی برخوردار است، اما تاکنون هیچ توجهی از طرف مسوولین در راستای رشد و بازاریابی این محصول در مارکیتهای ملی و بیناللملی نشده است. بنابراین پایین آمدن قیمت بادام در این ولایت باعث نگرانی تجاران محلی گردیده است. حاجی خداداد، یکی از باغداران نیلی میگوید: «یگانه محصولات کشاروزی و باغداری در ولایت دایکندی، بهویژه در شهر نیلی، بادام است. اما زمانیکه بازار مناسبی برای فروش و عرضهی این محصول وجود نداشته باشد، مردم این ولایت هیچ راه دیگری برای تأمین معیشتشان ندارند».
آقای فیروزی نبود بازار مناسب، بیکاری مردم، عرضهی زیاد محصولات و تقاضای کم را در کنار نبود فابریکههای پروسیس بادام از دلایل کاهش قیمت بادام در دایکندی میداند.
وی میگوید، تولیدات بادام این ولایت باآنکه از نگاه کیفیت و طعم در سطح بالایی قرار دارد، اما هنوز بازار مناسبی برای فروش آن وجود ندارد. او میگوید، عدم آگاهی بازرگانان ملی و بینالمللی از نوعیت بادام دایکندی، سبب این شده که خرید و فروش این محصول باغی تاهنوز بهصورت بومی آن صورت بگیرد.
در ولایت دایکندی سیزده نوع درخت بادام وجود دارد؛ درختهایی چون کفمل، کاغذی، ساتربایی و سنگک از مشهورترین انواع آن میباشند. در حدود ۸۰ درصد از بادام دایکندی را بادام سنگک تشکیل میدهد، اما از انواع دیگر کمتر یافت میشود.