محمد‌هاشم اسلمی، مشاور ارشد انکشاف زعفران و سکرتر کمیته‌ی ملی حمایت از انکشاف زعفران وزارت زراعت و آبیاری و مالداری
به اساس گزارش “نگاهی به دست‌آورد‌های سه‌ساله‌ی حکومت وحدت ملی”، زعفران در سیاست اقتصادی افغانستان، یک محصول کلیدی در بخش زراعت به حساب می‌رود که می تواند موجب اشتغال‌زایی و اقتصاد پایدار شود.
تدوین طرح پنج‌ساله‌ی انکشاف زعفران توسط وزارت زراعت، آبیاری و مالداری و تصویب آن در شورای عالی اقتصاد، صحت ادعای فوق را تأیید می‌کند.
تا پیش از تدوین طرح پنج‌ساله‌ی انکشاف پایدار زعفران، سطح تولید حدود یک‌هزار هکتار و اندازه‌ی تولید حدود سه هزار و ۵۰۰ کیلو گرام بود. هیچ گونه تأسیسات زیربنایی مانند مرکزهای پروسس تجهیز‌شده و لابراتوار کنترول کیفیت زعفران وجود نداشت. دهاقین از روش‌های جدید کشت زعفران آگاهی نداشتند. هیچ گونه هماهنگی بین دست‌اندرکاران صنعت زعفران خصوصاً اداره‌ها و مؤسسه‌های بین‌المللی و وزارت زراعت نبود.
شرکت‌های زعفران، به استندردهای بین‌المللی خصوصاً تصدیق‌نامه‌ی (سرتفکیت) «ISO» دسترسی نداشتند.
کشورهای دیگر هیچ گونه تسهیلاتی جهت واردات زعفران افغانستان لحاظ نکرده بودند. هیچ گونه تحقیقات در کشور، به شکل مدون در دست اجرا نبود.
هیچ گونه قرارداد میان افغانستان و کشورهای دیگر برای تضمین خرید زعفران افغانستان عقد نشده بود.
افزون بر آن، پایین‌بودن حاصل‌دهی مزارع، وجود آفات و امراض، نبود امکانات پروسس و مهم‌تر از همه نبود پلان درازمدت و تخصیص ندادن بودجه‌ی مناسب از جمله چالش‌های دیگری بودند که دولت وحدت ملی از آدرس وزارت زراعت، آبیاری و مالداری با تدوین و تصویب و اجرای طرح پنج‌ساله، به دست‌آورد‌های ذیل نایل گردید.
سطح زیر کشت زعفران که در طرح پنج‌ساله پیش‌بینی گردیده بود، تا ختم پنج سال به چهار هزار هکتار افزایش یابد. در دومین سال اجرای طرح پنج‌ساله به پنج هزار و ۲۰۰ هکتار و مقدار تولید به ۱۰ هزار و ۶۰۰ کیلو افزایش یافته است.
آغاز کار اعمار ساختمان انستیتوت بین‌المللی تحقیقات، تجهیز 9 مرکز پروسس، ایجاد دو لابراتوار کنترول کیفیت زعفران، معرفی روش‌های جدید کشت برای دهاقین جهت افزایش تولید زعفران از اوسط ۳.۵ کیلو در هکتار به ۱۰ کیلو در هکتار، عقد قرارداد با دولت چین برای خرید زعفران افغانستان، ایجاد کمیته‌ی ملی حمایت از انکشاف زعفران به هدف توحید و هماهنگی همه‌ی فعالیت‌های مربوط به زرع، تولید، کیفیت، بسته‌بندی و بازاریابی زعفران در افغانستان با شرکت وزارت‌خانه‌ها و ارگان‌های ذیربط، تجهیز دو لابراتوار کنترول آفت‌ها و بیماری‌های زعفران، تدوین پلان هدفمند آموزشی برای ۱۰ هزار دهقان، کارمندان و سکتور خصوصی، تهیه‌ی شش تا تصدیق‌نامه (سرتفکیت) «ISO» برای شرکت‌های خصوصی زعفران، برگزاری کنفرانس بین‌المللی زعفران به اشتراک ۲۰۰ نفر با حضور نماینده‌گانی از ۱۲ کشور جهان و تدوین و تصویب پالیسی ملی انکشاف زعفران به عنوان یکی از سکتورهای خیلی مهم صادراتی از طریق «ITC» بخشی از دستاورد‌های وزارت زراعت، آبیاری و مالداری برای انکشاف صنعت زعفران در جریان دو سال اخیر است که در نتیجه، باعث کسب درآمدی برابر با ۳۳ میلیون دالر برای دهقانان کشور از طریق سکتور صنعت زعفران بوده است.
نتیجه‌گیری:
افغانستان در تولید زعفران به دلیل در اختیار داشتن منابع اساسی از قبیل اقلیم مناسب، زمین فروان و کارگر ارزان، دارای مزیت مطلق است و از موقعیت ممتاز برخوردار میباشد. قرارگرفتن این کشور به عنوان سومین کشور تولیدکننده‌ی زعفران در بین ۳۰ کشور تولیدکننده‌ی زعفران، تأییدی بر این ادعا است. برعلاوه تدوین، تصویب و آغاز روند اجرای طرح پنج‌ساله‌ی انکشاف زعفران توسط وزارت زراعت، آبیاری و مالداری، تشکیل کمیته‌ی ملی حمایت از انکشاف زعفران و نتایج به دست آمده از آن، اقدامات انجام‌شده توسط وزارت زراعت، آبیاری و مالداری، بیانگر این واقعیت است که انکشاف زعفران در بخش تولید در مسیر درستی قرار گرفته است، اما سهم و جایگاه زعفران افغانستان در بازارهای جهانی علی‌رغم حمایت جامعه‌ی جهانی در مقایسه با دیگر کشورها در سطح پایینی قرار دارد که با برنامه‌ریزی و پلان‌های تدوین‌شده توسط وزارت زراعت، امید بر آن است که این معضل نیز طی سال‌های آینده برطرف شود.