یعقوب یسنا
فیلم «شبیه پسرم- Like My Son Just » توسط یک کمپنی فیلمسازی ایتالیایی به نام Ascent Flim و کمپنی بلژیکی Caviar tv با حمایت مالی کشورهای کرواسی، ایتالیا و بلژیک ساخته شده است. این فیلم، داستانی، در 103 دقیقه ارایه شده است. موضوع آن دربارهی نسلکشی و تبعیض علیه هزارهها است.
ایدهی ساخت فیلم بنا به فعالیتهای بصیر آهنگ، شاعر، نویسنده و هنرمند افغانستانی مقیم ایتالیا شکل میگیرد. ناگفته نماند که یک مجموعهشعر و چند کتاب، قبل از این از بصیر آهنگ به زبان ایتالیایی نشر شده که بازتاب خوبی داشته است. در ضمن کارهای ادبی، هنری و فرهنگی، آهنگ در عرصهی حقوق بشر، حقوق مهاجران و دادخواهی برای هویت هزارهها در اروپا فعال بوده است. تلاش کرده است تا حذف تاریخی و سیستماتیک هزارهها را در جهان نشان بدهد و چهرهی واقعی هزارهها را به جهان بشناساند که هزارهها مخالف هرگونه خشونت و افراطیت استند و در افغانستان از دموکراسی و حکومتداری دموکراتیک حمایت میکنند.
بصیر آهنگ در تهیهی اطلاعات دربارهی هزارهها برای ساخت این فیلم و تنظیم دیالوگها کار کرده است. مسوول زبان این فیلم و بازیگر نقش اول این فیلم نیز بصیر آهنگ است.
در نخستین کنفرانس مطبوعاتی برای معرفی فیلم «شبیه پسرم» دهها روزنامهنگار، منتقدان سینما و سخنگویان تعدادی از سازمانهای بینالمللی حقوق بشری حضور داشتند. در این کنفرانس، پس از نمایش اختصاصی فیلم، روزنامهنگاران در بارهی وضعیت مردم هزاره در افغانستان و پاکستان صحبت کردند. بصیر آهنگ نیز در بارهی کشتار و تبعیض سیستماتیک علیه هزارهها صحبت کرد. در صحبتش تأکید کرد که در بارهی هزارهها به غرب اطلاعات درست داده نمیشود، بلکه کوشش میشود که به هزارهها برچسپ شیعهگری زده شود؛ درحالیکه چنین برچسپها درست نیست.
فیلم نخستینبار در فیستیوال بینالمللی لوکارنو در کشور سویس به اکران رفت. از 20 سپتامبر در سینماها به نمایش گذاشته شده است. بخش بینالمللی فیلم به حمایت سازمان عفو بینالملل٬ کمیساری عالی سازمان ملل در امور پناهندگان و کمیتهی ضد تبعیض دفتر نخست وزیری ایتالیا صورت میگیرد.
تهیهی این فیلم برای هزارهها از نظر بینالمللی خیلی مهم و بااهمیت است. در جهان امروز، سینما تأثیرگذارترین رسانه است و بازتاب رویدادها در سینما موجب شهرت جهانی و بینالمللی آن رویداد میشود. در این سالها تلاشهای زیادی برای بازتاب تعصب علیه هزارهها، به کنیزی و غلامی گرفتهشدن هزارهها و نسلکشی هزارهها صورت گرفته است که این تلاشها موجب شده تا سرنوشت هزارهها در رسانههای غربی و برخی از پارلمانهای کشورهای اروپایی بازتاب پیدا کند. اما آنچنان که لازم بود، تعصب و خشونت تاریخی علیه هزارهها جنبهی جهانی و بینالمللی نیافت.
از آنجا که بازتاب رویدادها در سینما برای جهانیشدن یک رویداد خیلی تأثیرگذار است، بنابراین میتوان این فیلم را نخستین کار سینمایی برای جهانیشدن رویداد نسلکشی و خشونت تاریخی علیه هزارهها دانست. پخش و نشر این فیلم میتواند خیلی تأثیرگذار باشد و پیامدی جهانی داشته باشد.
هنوز که پخش و نشر این فیلم تازه شروع شده، بازتاب و تأثیرگذاری آن خیلی خوب بوده است. از جملهی 21 فیلمی است که برای جایزهی اسکار پیشنهاد شده است. در کل تهیه، ارایه و پخش این فیلم در اروپا، برای دادخواهی در افغانستان، بهخصوص برای دادخواهی بینالمللی جامعهی هزاره خیلی مهم است که میتواند بر تفکر جمعی جامعهی جهانی در بارهی هزارهها و واقعیت تاریخ و سیاست افغانستان تأثیرگذار باشد.
ارایهی این فیلم برای دادخواهی در افغانستان، بهخصوص برای جریان دادخواهی جامعهی هزاره، موفقیتی است بزرگ. بنابراین در بازتاب این فیلم باید رسانهها، رسانههای اجتماعی و افراد سهم بگیرند. اگرچه در اروپا خیلی بازتاب داشته، اما در رسانههای داخلی خبر پخش این فیلم چندان بازتاب نداشته است. شاید دلیل این باشد که فیلم تازه وارد سینمای اروپا شده است و هنوز در دسترس سینما و رسانههای کشور قرار نگرفته است. خبرهایی که در بارهی این فیلم نشر شده، از رسانههای خارجی و به زبانهای خارجی بوده است که جامعهی ما کمتر به آن رسانهها و زبانهای خارجی دسترسی دارد. بهتر است کوشش کنیم که در بازتاب دادخواهی سهم بگیریم. این فیلم که نشانهیی از بازتاب جهانی دادخواهی در بارهی جامعهی هزاره در افغانستان است، لازم است که در جامعهی ما نیز بازتاب یابد و ما نیز سهم و نقشی در بازتاب آن داشته باشیم.