نیمههای دومین روز انتخابات پارلمانی، در یکی از شلوغترین کوچههای غرب کابل به عصایش تکیه داده و با کمال حوصله در آخر صف طولانی رأیدهندگان ایستاده است. «عاقله» خانم 55 سالهی است که میگوید، شرکت در انتخابات «حق او و دیگر زنان افغانستان است و نباید هیچ زنی از شرکت در انتخابات محروم شود».
این خانم میانسال میگوید که او پیش از آمدن به پای صندوق رأی، در مورد کاندیدای مورد نظرش با دیگر اعضای خانواده مشورت کرده و اکنون به یکی از نامزدانی رأی میدهد که «احتمال برنده شدنش» بیشتر است.
هزاران زن شبیه عاقله در شهرها و روستاهای دور افتاده در 28 و 29 میزان در صفهای طولانیتر از صف مردان، اما درست در مقابل شان ایستادند و از حق رأی شان استفاده کردند. حالا شماری از فعالان زنان و نهادها و ناظران انتخاباتی میگویند که اشتراک زنان در انتخابات دور سوم پارلمانی افغانستان نسبت به دورهای قبلی آن بهطور بیپیشنه افزایش یافته است.
عزیررفیعی، فعال جامعه مدنی حضور زنان را در انتخابات پارلمانی امسال نسبت به انتخاباتهای گذشته پر رنگ میخواند. آقای رفیعی میگوید که با در نظرداشت ناامنیها، زنان بهگونهی گسترده و فعالانه در روند رأیدهی مشارکت داشته اما تأخیر در باز شدن مراکز رأیدهی در برخی از محلات سبب شد که زنان نتوانند رأی شان را استعمال کنند.
به باور او باز بودن مراکز رأیدهی تا ناوقت شب یکی دیگر از چالشهای فرا راه زنان در انتخابات پارلمانی امسال بوده است.
وی تأکید دارد که زنان با احساس و بهگونهی شفاف رأی میدهند و زمینهی مشارکت برای این قشر از جامعه باید بیشتر فراهم شود.
شکریه جلالزی، فعال حقوق زنان نیز حضور زنان را در این انتخابات گسترده خواند و افزود که برای آنان پیش از پیش تعین تکلیف میشود که به چه کسی رأی بدهند.
خانم جلالزی دلیل مشارکت گستردهی زنان را در انتخابات، بلند رفتن سطح فهم و شعور سیاسی آنان خوانده میگوید که در سالهای اخیر سطح تحصیل، آموزش و پرورش زنان نیز افزاش یافته و تاثیرگذار بوده است.
در حالی که وضعیت زنان در افغانستان خوشآیند نیست و خبرهای خشونت علیه آنان از گوشه و کنار کشور هر روز به نشر میرسد، اما دغدغهی مشارکت زنان در انتخابات، همواره یکی از موضوعات داغ در کشور بوده است.
کمیسیونهای مستقل انتخابات، حقوق بشر، نهادهای ناظر برانتخابات و فعالان حقوق زنان با اشتراک نظر میگویند که حضور زنان در انتخابات پارلمانی 28 میزان گسترده بوده است.
عبدالبدیع صیاد، رییس کمیسیون مستقل انتخابات گفته است که در اولین روز انتخابات (28میزان) بلندترین میزان مشارکت زنان در ولایت جوزجان 53 درصد بوده و پایینترین میزان مشارکت زنان در ولایت زابل 9 درصد گزارش شده است. آقای صیاد نیز گفته است که حضور زنان در این انتخابات گسترده بوده است.
کمیسیون مستقل حقوق بشر نیز حضور و مشارکت زنان را در انتخابات پارلمانی «گسترده و معنادار» اعلام کرده است.
سیماسمر، رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر، در یک نشست خبری گفت که مشارکت زنان در انتخابات معنادار بود، زیرا به گفتهی وی در انتخاباتهای گذشته با استفاده از نام زنان تقلب گسترده صورت میگرفت.
خانم سمر میگوید که استفاده از بایومتریک برای زنان زمینهی انتخاب کردن نمایندهی شان را فراهم کرده است.
رییس کمیسیون حقوق بشر گفته است که براساس گزارشهای ناظران این نهاد، در برخی از مناطق افغانستان حضور زنان در انتخابات بیشتر از مردان بوده است.
طاهره حسنی که از سوی یکی از کاندیدا به عنوان ناظر انتخابات معرفی شده میگوید که او شاهد افزایش حضور زنان در دو روز انتخابات نسبت به مردان بوده است.
خانم حسنی تأکید دارد که در مرکز رأیدهی که او ناظر است، همزمان 100 مرد و حدود 200 زن در یک مرکز رأیدهی حضور داشتند که این رقم حضور زنان بیشتر از حضور مردان است.
معصومه محمدی، دیگر فعال حقوق زنان میگوید که در سالهای اخیر برای زنان از طرف نهادهای مختلف در راستای اشتراک در انتخابات آگاهیدهی شده است.
خانم محمدی افزود که حضور زنان به عنوان کاندیدا و رأیدهنده نسبت به انتخاباتهای گذشته افزایش یافته است و امیدواری را نسبت به آینده بیشتر ساخته است.
اما یوسف رشید، رییس اجرایی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان (فیفا) میگوید که زنان 30 درصد رأیدهندگان را تشکیل میدهد.
او میگوید که مشارکت زنان در ولایتهای کابل، هرات و بلخ پر رنگ بوده اما در دیگر ولایتهای افغانستان حضور چشمگیر نداشتهاند.