جلیل رونق
شش روز پس از یورش سهمگین طالبان بر دو منطقه‌ی حوتقول و داوود ولسوالی جاغوری، یکی از ولسوالی‌های امن ولایت ناآرام غزنی، هنوز هم نگرانی‌های جدی از ادامه‌ی این درگیری‌ها وجود دارد. فرماندهی پولیس ولایت غزنی این جنگ را «خارج از توان» این مقام می‌خواند و شماری از اعضای مجلس نمایندگان نیز می‌گویند که اعزام چندین واحد از نیروی کماندوی ارتش در تغییر وضعیت جنگ در این مناطق، مؤثر واقع نشده است.
احمد‌خان سیرت، سخنگوی فرماندهی پولیس ولایت غزنی میگوید: «برای جنگ جاری در دو ولسوالی جاغوری و مالستان، اگر از طرف مرکز اقدامی صورت نگیرد، وضعیت در این دو ولسوالی وخیم‌تر می‌شود.» به گفته‌ی او، نیروهای کمکی پولیس غزنی تا کنون به دلیل مسدودبودن راه‌ها و نبود طیاره‌ها، به این دو ولسوالی اعزام نشده‌اند.
در همین حال شاه‌گل رضایی، عضو مجلس نمایندگان کشور میگوید که نگرانی‌ها در مورد وضعیت جنگ در منطقه‌ی حوتقول و سایر نقاط جاغوری هنوز پابرجا است و دولت نباید تنها با اعزام یک تعداد از نیروهای کماندو اکتفا کند: «کماندوها متأسفانه در حدی نبوده است که وضعیت جبهه‌ی جنگ در منطقه را تغییر بدهند و مسوولیت جنگ را بر عهده گیرند.»
محمد‌عارف نوری، سخنگوی والی غزنی با رد این گفته‌ها میگوید که نیروهای کماندو هم‌اکنون مدیریت جنگ را در دست دارند: «در مناطق حوتقول و داوود عملیات تصفیوی از سه شب پیش به این طرف انجام شده است. منطقه هم‌اکنون از وجود مخالفین پاک‌سازی و خطرات هم رفع شده است.»
گروه طالبان شش روز پیش (چهارشنبه، ۱۶ عقرب) حوالی ساعت ۳ بامداد از دو سو بر منطقه‌ی حوتقول، در مرز با قریه‌ی رسنه‌ی ولسوالی گیلان و منطقه‌ی داوود در هم‌مرزی با ولسوالی مقر در جاغوری حمله کرد که با مقاومت نیروهای خیزش مردمی و مقاومت مردمی مواجه شد. بر اساس گفته‌های منابع محلی، بیش از یک هزار نفر مجهز به اسلحه‌ی سبک و سنگین، تک‌تیرانداز و سلاح‌های شب‌بین در این حمله‌ی گروه طالبان اشتراک داشته‌اند و با استفاده از موترهای نوع هاموی و رنجر ارتش و پولیس افغانستان حملات‌شان را سازمان داده بودند. پس از چهار روز اعزام و عملیات یک واحد از نیروی کماندوی ارتش، این جنگ هم‌اکنون وارد ششمین روز خود شده است.
آغاز جنگ
غلام‌سخی حسینی، یکی از متنفذین منطقه‌ی داوود به روزنامه اطلاعات روز گفت که جنگ شب‌هنگام، زمانی رخ داده است که مردم همگی در خواب بوده‌اند: «چهارطرف آوازه شد و زنگ آمد که قسمتی از داوود را طالبان در کنترل خود گرفته‌اند. سپس مردم با سراسیمگی و آشفتگی از خانه‌های خود بر آمدند، این طرف و آن طرف دویدند، زنگ زدند و به مردم دیگر نقاط جاغوری و مقامات این موضوع را اطلاع دادند تا بالاخره مردم، نیروهای پولیس ملی و خیزش مردمی به قریه‌یی که به نام «چهارشنبه» یاد می‌شود، گرد آمده، جلو پییشرفت طالبان را گرفتند. هیچ کسی از این حمله قبلا آگاهی نداشت.»
به گفته‌ی او، پس از ۱۴ ساعت درگیری نیروهای دولتی و گروه طالبان، اکنون چندین قریه‌یی که در آن جنگ جریان داشته بوده، تبدیل به ده‌ها خانه‌ی متروکه و ویران شده است و ده‌ها خانواده بی‌جا شده‌اند: «طالبان در نخستین دقایق حمله‌ی‌شان بر این منطقه، چندین متنفذ قومی را به گروگان گرفته بودند و دو نفر را هم به دلیل اینکه راه‌های منتهی به مناطق دیگر داوود را نشان نداده‌بودند، کشتند.»
در همین حال، یک منبع محلی دیگر از منطقه‌ی حوتقول میگوید که طالبان نیمه‌شب ـ زمانی که همه‌ی اهالی این منطقه در خواب بوده‌اند ـ به صورت ناگهانی بر پاسگاه‌های پولیس محلی در نوار مرزی گیلان و جاغوری حمله کرده‌اند. بر اساس گفته‌های این منبع، طالبان با نیروهای زیادی حمله‌ی‌شان را از حوالی ساعت ۳ شب بر این منطقه آغاز کردند که تا ساعت ده صبح همان روز به صورت بی‌وقفه جریان داشت.
سخنگوی والی غزنی نیز میگوید که این جنگ در نیمه‌های شب، به صورت غافل‌گیرانه آغاز شده بود. به گفته‌ی او، تهدیدات این جنگ از ماه‌ها پیش برای حکومت محلی در این ولایت گزارش شده بود: «علت غافل‌گیرانه‌بودن این جنگ، کمبود نیرو، ایجادنشدن ارتش محلی به دلیل مخالفت ذات‌البینی در این ولسوالی و تمرکز نیروهای امنیتی غزنی بر ولسوالی‌های ناامن‌تری چون؛ زنه‌خان، آب‌بند، اندر، ده‌یک، خوگیانی، قره‌باغ، جغتو و مقر و مرکز ولایت بود.»
با این حال، غلام‌سخی حسینی این جنگ را یک جنگ تحمیلی می‌داند: «گروه طالبان برای تلافی اشتراک نیروهای امنیتی جاغوری در جنگ ارزگان این حمله را راه‌اندازی کرد.» یکی از منابع محلی با تأیید این ادعا، می‌افزاید که این جنگ بُعدهای گسترده‌تری نیز دارد. به باور او، طالبان با حمله بر مناطق هزاره‌نشین، در تلاش نشان‌دادن بعد فراقومی جنگ‌شان و معنابخشیدن به ادعای نفوذ این گروه در امن‌ترین مناطق افغانستان میباشد.
این در حالی است که گروه طالبان حدود دو هفته پیش بر مناطق هزاره‌نشین ولسوالی خاص ارزگان نیز حمله کرده‌بود که بر اساس آمار کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، در جریان این درگیری‌ها، ۶۳ نفر کشته و زخمی و صدها خانواده نیز آواره شده‌اند.
تلفات و خسارات
مقام‌های محلی در ولایت غزنی می‌گویند که در جریان این جنگ شش‌روزه، ده نفر از نیروهای خیزش مردمی به شمول جنرال باشی حبیب‌الله، فرمانده نیروهای مقاومت مردمی در جاغوری و سلام اکرمی، فرمانده نیروهای خیزش مردمی در نوار مرزی گیلان و جاغوری کشته و ۱۷ نفر دیگر از نیروهای خیزش و مقاومت مردمی نیز زخمی شده‌اند. به گفته‌ی سخنگوی والی این ولایت، در جریان این درگیری‌ها، نزدیک به ۱۰۰ نفر از گروه طالبان کشته و زخمی شده‌اند.
در همین حال اما، یک منبع از نیروهای خیزش مردمی در ولسوالی جاغوری به اطلاعات روز میگوید که در جریان این جنگ دستکم ۶۷ نفر، به شمول ۲۵ تن از نیروهای کماندو کشته و نزدیک به ۷۰ نفر دیگر زخمی شده‌اند. به گفته‌ی این منبع، جنرال باشی حبیب‌الله به همراه دو فرزندش و سلام اکرمی نیز شامل کشته‌شدگان‌اند.
جنرال باشی حبیب‌الله از فرماندهان مطرح حزب اسلامی در دوران حاکمیت خلقی‌ها، مجاهدین و طالبان در غزنی بود. او پس از سقوط طالبان به عنوان همکار امنیتی تیم بازسازی ولایتی (PRT) در ولایت غزنی فعالیت کرد و سپس مدتی به عنوان ولسوال در ولسوالی‌های خوگیانی و مالستان کار کرد. باشی حبیب همچنان به عنوان فرمانده پولیس ولسوالی‌های گیلان، ناوه و اندر نیز فعالیت کرده است. او از چهره‌های مشهور ضد طالب در ولایت غزنی بود که با ایجاد نیروی مقاومت مردمی در برابر طالبان تا آخرین دم رزمید. باشی حبیب پیش از این، حدود ده سال پیش نیز در خانه‌اش هدف حمله‌ی گسترده‌ی طالبان قرار گرفت که خودش جان به سلامت برد و زن، یک پسر و یک پسر برادرش در آن حمله کشته شدند.
قوماندان سلام اکرمی نیز از چهره‌های مشهور ضد طالب در غزنی بود که پس از استقرار دولت انتقالی به صفت همکار امنیتی PRT در ولایت غزنی فعالیت داشت. او در این اواخر فرمانده یکی از واحدهای نیروهای خیزش مردمی مستقر در مرز جاغوری و گیلان بود که روز چهارشنبه (۱۶ عقرب) در حمله‌ی طالبان در سنگرش کشته شد.
از سوی دیگر، یک منبع محلی میگوید که در جریان این جنگ شش‌روزه تا کنون، بیش از یک هزار خانواده از نواحی مرزی به سمت مرکز ولسوالی آواره شده که عمدتا در مساجد پناه برده‌اند. همچنان بر اساس گفته‌های این منبع، چندین خانه آتش زده شده و دستکم ده خانه به تاراج رفته است. عارف نوری میگوید: «ارقام دقیق بی‌جاشدگان برای ما هنوز معلوم نیست، ولی تیمی از ریاست مهاجرین به همکاری مؤسسه‌ی IOM به زودترین فرصت به این مناطق اعزام می‌شود و سپس از طرف دولت برای متضررین جنگ کمک صورت می‌گیرد.» شاه‌حسین مرتضوی، معاون سخنگوی رییس‌جمهوری کشور گفته است که برای ۲۰۰ فامیل در جاغوری، مبلغی معادل هفت میلیون افغانی به زودی کمک صورت می‌گیرد.
در همین حال، گروه طالبان روز شنبه (۱۹ عقرب) در آخرین اقدامش، دو پایه‌ی مخابراتی را در مربوطات لومان این ولسوالی نیز تخریب کرده است.
اقدامات دولت برای مهار جنگ
عارف نوری میگوید که از چهار روز پیش به این طرف، ۶۰ تن از نیروهای کماندوی ارتش در مربوطات ولسوالی جاغوری به اضافه‌ی تشکیلات ارتش و پولیسی که در این ولسوالی مستقر‌ند، اعزام شده‌اند و تجهیزات لازم هم به این ولسوالی انتقال داده شده است. به گفته‌ی او، مسوولان در غزنی امیدوارند که با این تعداد نیرو جنگ در جاغوری مهار شود.
اما منبعی از نیروهای خیزش مردمی مستقر در منطقه‌ی حوتقول میگوید که در نبود حمایت‌های حکومت از مقاومت مردمی، جنگ رو به تشدید است و نیروهای کماندو، با مستقر شدن در یک خط عقب‌تر از نیروهای مقاومت مردمی نتوانسته‌اند که مسوولیت جنگ را بر عهده گیرد. این منبع همچنان با ناکافی‌خواندن تجهیزات جنگی برای جبهات اول مقاومت مردمی در حوتقول و داوود می‌افزاید که در روز اول جنگ، این تجهیزات به جای این که به جبهات مقدم جنگ فرستاده شود، به مرکز ولسوالی که دستکم سی کیلومتر دورتر است، فرستاده شده بود و همین طور طیاره‌ها به جای این که بر تجمعات گروه طالبان آتش بریزند، بر پوسته‌های خالی سه بمب انداخته بود.
شاه‌گل رضایی نیز میگوید که در این حمله‌ی هوایی، تجمع گروه طالبان که عملا دیده می‌شد، مورد هدف قرار نگرفته و به جای آن، جایی مورد حمله واقع شده است که تلفات اندک دشمن را در قبال داشت. او با ناکافی‌خواندن اقدامات حکومت در مورد خطرات امنیتی ولسوالی‌های جاغوری و مالستان علاوه می‌کند: «باید دولت تجهیزات کافی در اختیار نیروهای مردمی و پولیس قرار دهد، عملیات هوایی را به عنوان یک ضرورت جنگی در مناطقی که تجمع طالبان است، گسترش دهد و یک بخش از اردوی ملی را در ولسوالی‌های جاغوری و مالستان مستقر کند که حداقل بتواند به صورت دوامدار کنترل جنگ در این مناطق را به دست گیرد.»
در تشکیلات نظامی ولسوالی جاغوری هم‌اکنون ۲۰۰ پولیس موجود میباشد که به گفته‌ی سخنگوی فرماندهی پولیس غزنی این تعداد نیرو به گونه‌ی کامل هم‌اکنون در جنگ اشتراک دارند، اما سخنگوی والی این ولایت میگوید که کمبود ۴۰ درصدی پولیس در سطح ولایت غزنی و همین طور در ولسوالی جاغوری از دلایل عمده‌ی دوام تهدیدات بر ولسوالی‌های این ولایت به حساب می‌آید.
هم‌اکنون بر اساس اطلاعات منابعی از پولیس ولسوالی جاغوری، این ولسوالی از سه جهت، حوتقول در همسایگی با ولسوالی گیلان، داوود و لومان در همسایگی با ولسوالی‌های مقر و قره‌باغ و قریه‌های پاتو، ده‌مرده، بابه و هیچه در همسایگی با ولسوالی خاک‌افغان ولایت زابل تحت تهدید و حملات نیروی مجهز دو هزار نفری گروه طالبان قرار دارد.
واکنش‌ها به حمله‌ی طالبان در جاغوری
محمد محقق، معاون دوم ریاست اجراییه‌ی کشور در اعلامیه‌یی، حملات اخیر بر ولسوالی‌های مالستان و جاغوری ولایت غزنی و ولسوالی ارزگان خاص ولایت ارزگان را نداشتن تدابیر پیش‌گیرانه برای جنگ و بی‌دفاع نگهداشتن عمدی هزاره‌جات در مقابل تهاجم طالبان از سوی حکومت مرکزی خوانده و گفته است که این وضعیت هزاره‌ها را «لگدمال» و نفرت عمومی در برابر طالبان را تشدید می‌کند: «چیزی که در این میان اهمیت داده نمی‌شود، کشتار سیستماتیک، کوچ اجباری و جنایات ضدبشری علیه مردم بی‌دفاع هزاره است.» در این اعلامیه، اقدام‌های دولت در راستای مهار جنگ اندک و ناکافی خوانده شده است.
در همین حال شماری از اعضای مجلس نمایندگان نیز اقدام دولت برای مهار جنگ در ولسوالی جاغوری و مالستان را ناکافی دانسته، خواستار ارسال فوری کمک‌های نظامی و بشردوستانه از سوی حکومت مرکزی در این ولسوالی‌ها شدند. عبدالرووف ابراهیمی، رییس مجلس نمایندگان در نشست عمومی این مجلس گفت: «عدم توجه به امنیت مناطق مرکزی از سوی حکومت تأسف‌بار است و نهادهای امنیتی باید هرچه زودتر در رفع کامل نگرانی‌های امنیتی این مناطق اقدام کند.»
این در حالی است که گروه طالبان حوالی ساعت ده صبح روز شنبه (۱۹ عقرب) بالای چندین قریه‌ی ولسوالی مالستان حمله کرده بود که به گفته‌ی مقام‌های محلی هم‌اکنون افراد این گروه که تا منطقه‌ی «مکلی»، در نزدیکی مقر ولسوالی مالستان پیش‌روی کرده بوده، عقب زده شده‌اند، اما سخنگوی والی غزنی، با رد حمله‌ی طالبان بر مرکز مالستان، آن را «شایعه» خواند و گفت که تهدیدات در ۲۰ کیلومتری مرکز این ولسوالی در منطقه‌ی «کوتل خارزار» وجود داشت که با حمله‌ی واکنشی نیروهای امنیتی، رفع شد. به گفته‌ی او، یک واحد از نیروهای قوای خاص نیز به این ولسوالی اعزام شده است.
آخرین وضعیت
در آخرین حمله‌ی طالبان بر نیروهای مقاومت مردمی و یک واحد ۶۰ نفری کماندوها، تلفات سنگینی به دو طرف وارد شده است. بر اساس ویدیوها، عکس‌ها و گزارش‌هایی که اطلاعات روز در نخستین ساعات پس از پایان درگیری از مردم محل دریافت کرده است، در این درگیری که ساعت ۳ بامداد شب گذشته (۱۹ عقرب) در منطقه‌ی حوتقول واقع در غرب جاغوری رخ داد، دستکم ۲۵ سرباز کماندو و ۱۵ نفر از نیروهای مقاومت مردمی کشته شده و ۱۴ نفر از نیروهای مقاومت مردمی مجروح شدند. به نقل از یکی از اعضای نیروهای مقاومت مردمی، اجساد دستکم ۳۰ جنگجوی طالب در محل درگیر دیده شده است. در آخرین گزارش‌ها به نقل از منابع محلی، تعداد کشته‌ها و مجروحان نیروهای مقاومت مردمی، بسیار بیشتر از نخستین آمارهاست. به نقل از این منابع، به دلیل وخامت وضعیت، شمارش قربانیان و مجروحان ممکن نیست.
برخی از نمایندگان غزنی در پارلمان به اطلاعات روز می‌گویند که با وصف تماس‌های مکرر و جلسات متعدد با مسوولین امنیتی، آن‌ها به درخواست ارسال فوری نیرو برای جلوگیری از شکسته‌شدن خط نخست مقاومت توسط حملات سنگین طالبان، پاسخ واضح نداده‌اند. منابع محلی در گفت‌و‌گو با اطلاعات روز می‌گویند که اگر حملات هوایی انجام نشده و نیروهای کمکی فرستاده نشود، جبهه‌ی اول جنگ به دلیل تلفات بیش از حد و کشته‌شدن فرماندهان جنگی، شکسته خواهد شد. یک منبع از جبهه‌ی اول جنگ در حوتقول جاغوری به اطلاعات روز میگوید که آن‌ها، بیشتر از شکسته‌شدن خط اول مقاومت، «نگران کشتار افراد ملکی توسط طالبان و رخ دادن یک فاجعه‌ی انسانی» هستند.